امریکا کودتا کرد، چین طرفدار نفت گران شد/ افزایش قیمت؛ سراب یا واقعیت؟

محمود خاقانی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا، درباره روند تغییرات قیمت نفت طی روزهای اخیر اظهار داشت: قیمت نفت‌خام در بازار آنگونه که انتظار می‌رفت افزایش نیافت، زیرا بازار هنوز نگران بهبود اوضاع اقتصادی و افزایش تقاضا برای مصرف انرژی است.

وی درباره کاهش سرمایه‌گذاری در صنعت انرژی گفت: الکساندر نواک وزیر انرژی روسیه اخیرا گفته است سرمایه‌گذاری درصنعت نفت تا حدود یک سوم درسال 2020 کاهش خواهد یافت. دوران شیوع اولیه ویروس کرونا مصرف نفت در جهان روزانه حدود 30 میلیون بشکه در روز کاهش پیدا کرد. کشورهای عضو اوپک و غیر اوپک سعی دارند با کاهش تولید و عرضه نفت‌خام به بازار جلوی سقوط قیمت‌ها را بگیرند. اما تاکنون موفقیت چشمگیری نداشته‌اند. آژانس بین‌المللی انرژی در گزارشی که درماه می 2020 منتشر کرد نوشت بزرگترین کاهش سرمایه‌گزاری سالیانه درصنعت انرژی (حدود 400 میلیارد دلار) را تجربه خواهیم کرد. این گزارش هشدار داده است که سرمایه‌گذاری در صنعت نفت و گاز در مقایسه با سال 2019 میلادی حدود 245 میلیارد دلار کمتر خواهد بود.

کاهش 30 درصدی سرمایه‌گذاری در نفت

این کارشناس بین‌المللی انرژی خاطرنشان کرد: بر اساس گزارش آژانس بین‌المللی انرژی بیشترین فشار روی تولید شیل‌اویل و شیل‌گاز خواهد بود. انتظار می‌رود سرمایه‌گذاری در این صنعت در سال 2020 تا حدود 50 درصد کاهش پیدا کند. برخی تخمین‌ها حاکی از این است که بطور کلی سرمایه‌گذاری در بخش بالادستی صنعت نفت و گاز درسال جاری میلادی تا حدود 30 درصد کمتر از سال گذشته میلادی خواهد بود.

سراب افزایش قیمت نفت

وی گفت: تولید نفت‌خام در کشورهای عضو اوپک روزانه حدود 23 میلیون بشکه کاهش یافته و این رقم  در 30 سال گذشته کم‌سابقه بوده است. در همین حال با کاهش حدود 5 میلیون نفر آمار بیکاران در آمریکا و بهبود اوضاع اقتصادی در چین، بازار امیدوار شد که قیمت‌ها بالاتر خواهد رفت. اما، بسیاری از کارشناسان هنوز نسبت به این امیدواری تردیدهائی را مطرح  می‌کنند.

چین؛ برنده کرونایی نفت

خاقانی در ادامه برنده اصلی بازار نفت کرونائی را چین دانست و گفت: چین با برنامه‌ریزی بسیار خوب نفت‌خام ارزان موجود در بازار را خریداری و در انبارهای راهبردی خود ذخیره کرد. چین روزانه حدود 300 میلیون دلار سود کرده است. در ماه می سال 2020 واردات نفت‌خام این کشور افزایش چشمگیری داشت و در همین حال حجم فرآورش نفت‌خام در پالایشگاه‌های چین هم افزایش پیدا کرد که نمایانگر افزایش تقاضا برای مصرف در اقتصاد چین  پس  از مقابله اولیه با بحران شیوع ویروس کرونا است. نکته‌ای که کارشناسان به آن توجه کرده‌اند این واقعیت است که چین حتی در طول مدت کاهش تولید اقتصادی و بسته بودن کارخانجات بدلیل شیوع ویروس کرونا درماه مارس و آوریل 2020 به خرید و  واردات نفت‌خام با قیمت‌های پائین ادامه داد.

مسابقه چین و امریکا برای کنترل بازار

وی در ادامه با اشاره به اهداف چین برای کنترل بازار نفت اظهار داشت: بعد از اینکه در اوایل ماه ژوئن سال 2017 دولت ترامپ در یک اقدام شبه کودتائی زمام امور خانواده آل سعود را به شاهزاده بن سلمان منتقل و با حضور نظامی در عربستان، سوریه، عراق، قطر، بحرین و سایر کشورهای نفت‌خیز خاورمیانه از تسلط برمنابع نفت و گاز منطقه اطمینان حاصل کرد، سیاست جدید انرژی دولت ترامپ مبنی بر تسلط کامل و تاثیرگذاری بر بازارهای بین‌المللی انرژی را در 29 ژوئن سال 2017 در راستای سیاست آمریکا "در جهان برتری دارد و اول است" اعلام کرد، چین هم بورس بین‌المللی انرژی شانگهای را که در سال 2003 اجازه تاسیس داده بود، در ماه مارس 2018 توسعه داده و فعال‌تر کرد. علاوه برآن حجم ذخائر راهبردی نفت‌خام برای چین را ایجاد و وسعت داد . در همین حال در ظرفیت فرآورش نفت‌خام در چین و سایر کشورها سرمایه‌گذاری کرد.

یک ذخیره‌سازی عجولانه

این کارشناس حوزه نفت تاکید کرد: چین برای کنترل قیمت‌ها در بازار نفت‌خام از حجم بالای فرآورش نفت‌خام و عرضه فرآورده نفتی به بازار استفاده خواهد کرد. در واقع شیوع ویروس کرونا و کاهش تقاضا برای فرآورده‌های نفتی که موجب کاهش شدید قیمت نفت شد آزمایش خوبی برای برنامه چین در راستای کنترل بازار نفت از طریق عرضه فرآورده‌های نفتی است. ماه گذشته میلادی چین روزانه حدود 11.5 میلیون بشکه نفت‌خام در بازار خریداری و ذخیره کرد. خبرگزاری رویترز در گزارشی محاسبه کرده بود که چین بین ژانویه و ماه می 2020 بطور میانگین روزانه یک میلیون و 900 هزار بشکه نفت‌خام ذخیره کرده است. این رقم حدود 670000 بشکه در روز بیشتر از سال 2019 است که روزانه حدود یک میلیون و 200 هزار بشکه بود.

چین نفت دنیا را درو کرد

وی بیان کرد: تاکنون چین رقم و آماری از میزان حجم نفت‌خام ذخیره‌ای خود را اعلام نکرده است. به همین دلیل تحلیلگران با محاسبه میزان حجم واردات نفت به چین و کسر میزان مصرف داخلی و حجمی که در پالایشگاه‌ها فرآورش شده است، میزان حجم ذخیره نفت‌خام راهبردی چین را حدس می‌زنند. بر اساس همین حدس‌ها میزان نفت‌خام ذخیره شده در چین 440 میلیون بشکه افزایش نشان می‌دهد که بالاترین رقم افزایش ذخیره نفت‌خام در انبارهای راهبردی طی شش ماه اخیر در جهان است.

پکن طرفدار نفت گران شد

خاقانی خاطرنشان کرد: در واقع خرید نفت‌خام و انبار کردن آن توسط چین بر اساس نظریه کارشناسان دلیل اصلی حمایت و افزایش از قیمت نفت‌خام در بازارهای بین‌المللی بوده است، زیرا نفتی که چین ارزان خریده است در بازار قیمت بالاتری پیدا می‌کند و احتمالا چین با قمیت نفت خام بین 35 تا 40 دلار در هر بشکه مشکلی ندارد. در همین حال حجم نفت‌خام پالایش شده در چین افزایش یافته و در پنج ماه اخیر حدود 10.5 درصد بالا رفته  و به یک میلیون و 570 هزار بشکه در روز رسیده است. اکنون چالشی که چین و بسیاری از کشورها از جمله ایران و آمریکا با آن مواجه هستند موج دوم شیوع ویروس کرونا و کاهش فعالیت‌های اقتصادی است، زیرا ممکن است تقاضا برای مصرف انرژی در داخل و امکانات صادرات به خارج را محدود کند.