همکاری‌های ایران و روسیه وارد فاز اجرایی می‌شود
وزیر نفت با تبیین مهمترین دستاوردهای هجدهمین نشست کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی ایران و روسیه گفت: توافق‌های حاصل‌شده، چارچوب همکاری بلندمدت میان دو کشور را ترسیم کرده و وزارت نفت با جدیت پیگیر اجرای عملی این توافق‌ها خواهد بود.
به گزارش ایلنا از وزارت نفت، محسن پاک‌نژاد امروز (جمعه، پنجم اردیبهشت) در نشست خبری پس از برگزاری هجدهمین اجلاس کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی ایران و روسیه اظهار کرد: این اجلاس با مشارکت کمیته‌های تخصصی در حوزه‌های تجاری، اقتصادی، مالی، بانکی، حمل‌ونقل، گمرک، صنعت، معدن، انرژی، بهداشت، سلامت، کشاورزی، گردشگری و فناوری برگزار و یادداشت تفاهم نهایی این اجلاس به امضای دو طرف رسید.
وی با تشکر از میزبانی طرف روس، اظهار کرد: تصمیمات ماه‌های گذشته در چارچوب کمیته‌های تخصصی و اسناد امضا شده در این اجلاس، ریل‌گذاری مناسبی برای توسعه همکاری‌های اقتصادی دوجانبه به‌ویژه در شرایط جدید بین‌المللی فراهم کرده است.
وزیر نفت با اشاره به محورهای مورد تمرکز دو طرف، تصریح کرد: توسعه همکاری‌ها در حوزه بالادستی نفت و گاز و پیگیری تفاهم‌نامه‌ها با شرکت گازپروم، ایجاد هاب گازی در ایران، تجارت گاز، همکاری در زنجیره ارزش پتروشیمی و سوآپ فرآورده‌های نفتی، از جمله موارد کلیدی مورد بحث در اجلاس بود.
پاک‌نژاد به همکاری‌های راهبردی در حوزه انرژی اتمی اشاره کرد و گفت: پروژه‌های مشترک در زمینه استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای نیز از موضوعات مورد توافق بوده است.
وی افزود: فعال‌سازی کریدور بین‌المللی شمال -جنوب با تأکید بر تکمیل راه‌آهن رشت - آستارا به‌عنوان حلقه مفقوده این مسیر ترانزیتی در دستور کار قرار گرفته است.
وزیر نفت همچنین بر گسترش همکاری‌های بانکی تأکید کرد و گفت: ایجاد بسترهای بانکی پایدار برای تسهیل تجارت و سرمایه‌گذاری، تطبیق استانداردها با هدف توسعه تجارت دوجانبه، تقویت مراکز تجاری و توسعه همکاری‌ها در حوزه کشاورزی، بهداشت و گمرک از دیگر محورهای مطرح‌شده در اجلاس بود.
پاک‌نژاد افزود: هرچند مسیر سایر همکاری‌ها باز است، اما تمرکز اصلی کمیسیون مشترک بر تحقق محورهای فوق خواهد بود و موفقیت در این حوزه‌ها معیار ارزیابی توسعه روابط اقتصادی ایران و روسیه خواهد بود.
وی با اشاره به تصویب معاهده مشارکت جامع راهبردی میان دو کشور در مجالس ایران و روسیه گفت: با لازم‌الاجرا شدن این معاهده، فصل نوینی از همکاری‌های پایدار و متوازن آغاز می‌شود و وزارت نفت به‌عنوان مسئول کمیسیون مشترک، با تمام توان پیگیر تحقق این توافقات خواهد بود.
وزیر نفت با تأکید بر لزوم نظارت بر اجرای توافقات، رفع موانع داخلی و هماهنگی‌های بین‌دستگاهی و همچنین تعریف فعالیت‌های جدید متناسب با شرایط روز، اظهار امیدواری کرد که همکاری‌های ایران و روسیه به سطحی پایدار، عملیاتی و مؤثر برسد.
مبادلات تجاری ایران و روسیه کمتر از ظرفیت‌ها
پاک‌نژاد در پاسخ به پرسش خبرنگار شانا درباره چشم‌انداز حضور شرکت‌های دولتی و خصوصی روسیه در صنعت نفت ایران تأکید کرد: حجم کنونی مبادلات تجاری دو کشور بسیار کمتر از ظرفیت‌های واقعی است و مسیر برای افزایش سرمایه‌گذاری شرکت‌های روسی در صنعت نفت و گاز ایران، به‌ویژه با اجرای توافق تجارت آزاد با اتحادیه اقتصادی اوراسیا، هموارتر خواهد شد.
وی افزود: باور من این است که حجم کنونی مبادلات تجاری میان ایران و روسیه که حدود ۵ میلیارد دلار است، فاصله زیادی با ظرفیت‌های واقعی و بالقوه تعامل اقتصادی بین دو کشور دارد. این رقم با آنچه که باید باشد، قابل مقایسه نیست و قطعاً نیازمند جهش جدی است.
وزیر نفت با اشاره به اراده جدی دولت روسیه برای حضور فعال در پروژه‌های حوزه انرژی ایران اظهار کرد: ریل‌گذاری‌هایی که در بیانیه‌های مشترک انجام شده، ناظر بر ارتقای سطح همکاری‌ها و افزایش حجم مبادلات است، به‌ویژه در حوزه انرژی که سابقه همکاری تاریخی میان دو کشور وجود دارد.
پاک‌نژاد بیان کرد: هم‌اکنون چهار قرارداد نفتی با شرکت‌های روسی در ایران در حال اجراست که این شرکت‌ها در توسعه هفت میدان نفتی فعال هستند. حجم سرمایه‌گذاری این پروژه‌ها حدود ۴ میلیارد دلار است و از نظر ما، این رقم می‌تواند و باید افزایش یابد.
وی ادامه داد: با پیگیری توافق‌ها و همکاری‌های دوجانبه، قطعاً حضور شرکت‌های روسی در پروژه‌های توسعه‌ای صنعت نفت و گاز ایران افزایش می‌یابد، به‌ویژه آنکه پس از امضای موافقت‌نامه تجارت آزاد با اتحادیه اقتصادی اوراسیا، که تا پانزدهم ماه مه به تصویب در مجلس شورای اسلامی می‌رسد، فضای جدید و مساعدی برای توسعه مبادلات تجاری و حضور شرکت‌ها ایجاد می‌شود.
وزیر نفت تأکید کرد: ایران آماده همکاری نزدیک‌تر با طرف روسی در پروژه‌های مختلف حوزه انرژی است و امیدواریم این همکاری‌ها به نتایجی منجر شود که منافع ملموسی برای دو ملت به همراه داشته باشد.
وزیر نفت با اعلام اینکه پیش‌تر تفاهم‌نامه‌ای برای واردات سالانه ۵۵ میلیارد مترمکعب گاز از روسیه به ایران امضا شده بود، گفت: بررسی‌های لازم درباره مسیرهای انتقال انجام شد و در نهایت، تفاهم بر سر استفاده از مسیر زمینی از طریق خاک جمهوری آذربایجان حاصل شد.
وی اظهار کرد: پس از امضای موافقت‌نامه مشارکت راهبردی میان جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه، نشست‌های کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی از اهمیت دوچندانی برخوردار شده‌اند و زمینه‌ساز ریل‌گذاری‌های گسترده در بخش‌های مختلف از انرژی تا بهداشت، کشاورزی، بانکی، مالی و پولی هستند.
وی با بیان اینکه عزم جدی دو طرف بر آن است که محورهای همکاری هرچه سریع‌تر به نتایج ملموس و قابل سنجش منتهی شود، تأکید کرد: این اجلاس صرفاً برای برگزاری یک نشست و توافق بر سر چند محور برگزار نشده، بلکه هدف آن رسیدن به جمع‌بندی‌های عملیاتی و پرهیز از گرفتار شدن در روندهای اداری زمان‌بر است. همان‌طور که اشاره شد، هر دو طرف مصمم‌اند این مسیر را با سرعت و جدیت دنبال کنند.
تفاهم‌نامه‌های نفتی ایران و روسیه در آستانه تبدیل به قرارداد
وزیر نفت در پاسخ به پرسشی درباره همکاری‌های گازی با روسیه، اظهار کرد: در حوزه انرژی، همکاری‌های گسترده‌ای با شرکت‌های روسی داشته‌ایم که در حوزه‌های بالادستی صنعت نفت و فناوری ادامه دارد. همچنین تجارت گاز از محورهای مورد گفت‌وگو در نشست با آقای نواک، معاون نخست‌وزیر روسیه بوده است و منتظر پاسخ طرف روس برای نهایی‌سازی برخی تفاهم‌ها هستیم.
پاک‌نژاد ادامه داد: هم‌اکنون چند تفاهم‌نامه با شرکت‌های بزرگ روسی در حوزه صنایع بالادستی داریم که قرار است در آینده‌ای نزدیک به قرارداد تبدیل شده و عملیات اجرایی آغاز شود.
وی در پاسخ به پرسشی درباره انتقال گاز از روسیه به ایران گفت: پیش‌تر تفاهم‌نامه‌ای برای واردات سالانه ۵۵ میلیارد مترمکعب گاز (معادل حدود ۱۵۰ میلیون مترمکعب در روز) از روسیه به ایران امضا شده است. بررسی مسیرهای انتقال انجام و بر استفاده از مسیر زمینی از طریق خاک جمهوری آذربایجان تفاهم حاصل شد.
وزیر نفت با اشاره به اینکه گاز روسیه در منطقه آستارا تحویل ایران خواهد شد، گفت: هماهنگی‌های لازم میان روسیه و آذربایجان در حال انجام است و این طرح دارای فاز دومی نیز خواهد بود که در آینده نهایی می‌شود.
پاک‌نژاد فضای حاکم بر نشست کمیسیون مشترک را دوستانه و توأم با تفاهم توصیف کرد و گفت: با توکل به خداوند متعال، این نشست‌ها منجر به دستاوردهایی می‌شود که مردم شریف ایران از آن منتفع خواهند شد.
عوامل تأثیرگذار بر بازار نفت
وی در پاسخ به پرسشی درباره اینکه انتظار شما در مورد بازار نفت چیست؟ و آیا نیاز هست که اوپک‌پلاس در ماه ژوئن تولید را افزایش دهد؟ اظهار کرد: شاخص‌ها و عوامل متعددی وجود دارند که می‌توانند بر قیمت نفت در بازار تأثیر بگذارند. یکی از آنها تعرفه‌هاست، در حال حاضر چالش‌هایی بین چین و آمریکا و برخی کشورهای دیگر در این زمینه وجود دارد. مسئله دیگری که باید در نظر گرفت، مقدار نفتی است که اوپک پلاس به بازار تزریق می‌کند. ما قصد داریم با دیگر اعضای اوپک پلاس تصمیماتی برای تثبیت بازار در شرایط فعلی بگیریم.
وزیر درباره اینکه آیا نیاز به افزایش تولید نفت از سوی اوپک‌پلاس وجود دارد، گفت: من به‌عنوان رئیس کنفرانس اوپک در سال ۲۰۲۵، در حال مذاکره با همتایان خود در سایر کشورها و اعضای اوپک پلاس هستم تا بتوانیم به شکلی مناسب مقدار عرضه نفت به بازار را تنظیم کنیم.
پاک‌نژاد به این پرسش که آیا منظور از تنظیم عرضه، افزایش است، توضیح داد: منظورم نوعی تعدیل است؛ تعدیل می‌تواند به معنای افزایش یا کاهش باشد. برخی روش‌های جبرانی نیز وجود دارد که پیش‌تر در اوپک پلاس درباره آنها تصمیم‌گیری شده و اکنون در حال تثبیت این تصمیم‌ها هستیم.
جهش بزرگ در همکاری‌های اقتصادی تهران - مسکو
سرگئی تیسیلیوف، وزیر انرژی روسیه در پاسخ به پرسش خبرنگار شانا درباره سطح روابط انرژی میان ایران و روسیه اظهار کرد: همواره جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه به توافق‌های متعددی در حوزه نفت و گاز دست یافته‌اند. این همکاری‌ها، بر پایه منافع مشترک و راهبردی دو کشور شکل گرفته و می‌تواند جایگاه ایران را در زنجیره تأمین انرژی منطقه‌ای ارتقاء دهد. همچنین با اجرای این پروژه، سطح عملیاتی روابط در حوزه انرژی به مرحله‌ای بالاتر می‌رسد.
وی در پاسخ به پرسشی درباره معاهده امضاشده میان رؤسای‌جمهوری دو کشور گفت: در ابتدای سال جاری میلادی، شاهد امضای یک معاهده همکاری سطح بالا میان ایران و روسیه بودیم که هدف آن ارتقاء سطح روابط دوجانبه در ابعاد مختلف بود. این سند راهبردی، افق جدیدی در روابط تهران - مسکو گشوده و مسیرهای تازه‌ای برای تعامل میان بخش خصوصی و نهادهای تجاری دو کشور فراهم کرده است.
وزیر انرژی روسیه همچنین به موافقت‌نامه تجارت آزاد ایران با اتحادیه اقتصادی اوراسیا اشاره و اظهار کرد: این توافق که از ۱۵ ماه مه لازم‌الاجرا است، بخش قابل توجهی از موانع موجود بر سر راه تجارت دوجانبه را برطرف می‌کند. با توجه به اینکه در پایان سال ۲۰۲۴ سطح روابط تجاری میان ایران و روسیه به حدود ۴ میلیارد و ۸۰۰ میلیون دلار رسید، این توافق می‌تواند بستر لازم برای جهش بزرگ‌تری در همکاری‌های اقتصادی و انرژی فراهم کند.
تیسیلیوف در پایان با تأکید بر اهمیت نقش کمیسیون مشترک اقتصادی، تصریح کرد: این کمیسیون باید چارچوب‌های لازم را برای تحقق عملی توافقات و استفاده حداکثری از ظرفیت‌های بالقوه موجود میان دو کشور فراهم آورد.
