گزارش میدانی از بازار و قیمت پوشک؛
افزایش قیمت پوشک پا‌به‌پای دلار
اقتصاد بازار هر روزه دستخوش تغییرات بسیاری است و این موضوع سبب شده تا معیشت خانوار با بحران‌های متعددی روبرو شود. یکی از مهم‌ترین کالاهای مورد نیاز جامعه و به‌ویژه خانواده‌هایی که فرزند نوزاد دارند، پوشک نوزاد است.
قیمت این کالای ضروری و مصرفی در طول سالهای گذشته فراز و نشیب بالایی داشته و پس از اختصاص ارز نیمایی به این صنعت، قیمتها تا حدودی به ثبات رسید اما با توجه به افزایش نرخ ارز در ماه‌های اخیر و عدم ثبات نرخ ارز، قیمت پوشک نیز در بازار دستخوش صعود شده و هر روز با افزایش نرخ دلار، قیمت این کالای مهم نیز افزایش می‌یابد.
با جست و جو در مراکز خرید و غرفه‌های فروش پوشک و مواد سلولزی، با دغدغه های مردم بیشتر آشنا خواهیم شد. یک خریدار پوشک به خبرنگار ما می گوید:" پوشک در دو سال گذشته به شدت افزایش قیمت داشت که همین امر موجب سخت شدن وضعیت معیشتی ما شد. در ماه‌های گذشته هم قیمت پوشک نوزادان افزایش یافته و همچنین عدم ثبات قیمت پوشک باعث شده تا برخی از مصرف‌کنندگان که وضع مالی خوبی دارند بتوانند مقادیر زیادی پوشک برای نوزاد خود تهیه کنند و قشر متوسط و ضعیف جامعه باید پوشک را هر روز با قیمت جدید و بالاتر خریداری کنند. "
یکی دیگر از خریداران پوشک می گوید:" هزینه پوشک و خرید شیرخشک، دو مشکل اصلی یک خانواده در هنگام تولد فرزند است. قیمت پوشک‌های خارجی در حال حاضر در بازار، حدود دو برابر و یا بیشتر از قیمت پوشک‌های ایرانی است. خانواده‌ای که یک نوزاد دارد، ماهیانه بسته به نوع پوشکی که استفاده می‌کند حدود 200 تا 600 هزار تومان هزینه دارد و حقوق اندک کارمندی و یا کارگری و با احتساب اجاره خانه، خوراک و مابقی هزینه‌ها، نمی تواند برای معیشت زندگی کافی باشد."
در این میان، یکی از تولیدکنندگان پوشک ایرانی که برند مطرحی در این حوزه است، می گوید:" تحریم مواد اولیه، صعود نرخ ارز، به روزرسانی تجهیزات و کرونا ، دلایل اصلی افزایش قیمت پوشک در کشور هستند."
این تولیدکننده ادامه می دهد:" صنعت پوشک سازی، یک صنعت پیشرفته است و نمی توان مانند برخی از صنایع در یک سوله و یا کارگاه تولید شود، بلکه به علت حساسیت بالایی که در مسائل بهداشتی و سلامت کودک دارد و همچنین نحوه تولید، باید طبق استانداردهای بین المللی تولید شود."
به گفته این فعال اقتصادی، 80 درصد مواد اولیه پوشک از خارج از کشور تامین می شود و پوشک مانند یک خودرو، کاملا در داخل مونتاژ میشود و تحریم باعث شده تا این صنعت در تامین مواد اولیه خود دچار مشکل شده و علاوه بر مواد اولیه، در حوزه خرید و به روزرسانی تجهیزات نیز با مشکلات متعددی روبرو شوند."
با توجه به اهمیت موضوع و مشکلات موجود در بخش تامین مواد اولیه و افزایش قیمت پوشک در بازار، یکی از کارشناسان اقتصاد بازار به خبرنگار ما گفت:" تحریم، صنایعی که درصد بالایی از مواد تشکیل دهنده محصولشان، وارداتی است را تحت تاثیر قرار داده و این صنایع برای تامین مواد لازم تولید با مشکلات بسیاری مواجه شده اند. از سوی دیگر، مواد اولیه وارداتی با نرخ ارز خریداری شده و قیمت تمام شده محصول نیز بر اساس نرخ ارز محاسبه میشود."
این کارشناس اقتصادی در ادامه می‌گوید:" عدم ثبات نرخ ارز در کشور سبب شده تا تولیدکننده و مصرف‌کننده با مشکلات متعددی روبرو شوند و مبهم بودن آینده باعث می شود تا چرخهای صنعت به سختی حرکت کند."
از تحریم و عدم ثبات نرخ ارز که عبور کنیم، با مشکل جدیدی به نام ویروس کرونا مواجه می شویم. مشکلی جدید که توانسته آتش زیر خاکستر معضلات گذشته را دوباره شعله‌ور کند.
یکی دیگر از تولیدکنندگان پوشک داخلی در این خصوص، می گوید:" جالب است که بدانید کشورهای صادرکننده پوشک به دلیل کرونا و افزایش تولید محصولات سلولزی، صادرات خود را محدود و یا قطع کرده‌اند و مصرف کننده این محصول شده‌اند و از سویی دیگر عدم ارتباطات بازرگانی در ماه های اخیر باعث شده تا مواد اولیه پوشک در دنیا هم محدود شود و با قیمت بسیار بالایی معامله شود."
معضل افزایش قیمت پوشک، علاوه بر تاثیر در اقتصاد خانواده و ایجاد ابهام در آینده صنعت پوشک و تاثیر منفی در اشتغالزایی این صنعت، اثری منفی در جامعه ایرانی و نگاه به فرزندآوری دارد.
یک روانشناس خانواده با اشاره به سیاست های کشور در افزایش انگیزه فرزندآوری و توصیه مقام معظم رهبری بر فرزندآوری در مورد کاهش میل به بچه‌دار شدن می‌گوید: «مشکلات اقتصادی نقش اصلی را در کم شدن تعداد فرزندان دارند. ترس خانواده‌ها در تامین امکانات و اقلام مورد نیاز فرزندان سبب شده که اکثر آن‌ها به دنبال تک فرزندی بروند. مجلس شورای اسلامی و دولت باید تمام توان خود را در جهت حمایت اقتصادی از خانواده‌ها به کار بگیرند تا افراد با دارا بودن مشوق‌ها و پشتوانه‌ها خیالشان از وضعیت زندگی فرزندان در آینده راحت باشد. به طور مثال وقتی خرید یک پوشک بچه برای خانواده‌ها تبدیل به یک مشکل شده و خانواده‌ها در فرزندآوری ترس دارند. ».
در این میان، برخی از کارشناسان حوزه بازار، حفظ کیفیت را عامل اصلی افزایش قیمت پوشک می‌دانند و به علت مصرفی بودن آن، تولید پوشک با کیفیت کمتر و قیمت پایین‌تر را یکی از روش های کاهش قیمت پوشک می دانند تا طبقه متوسط و ضعیف جامعه بتواند از آن بهره گیرد.
این کارشناس حوزه بازار می گوید:" در بخش دستمال کاغذی، برندهای متفاوت با کیفیتهای متفاوت حضور دارند که مشتری براساس بودجه خود، می تواند نسبت به خرید اقدام کند. دستمال کاغذی نازک‌تر در بسته‌بندی معمولی از نظر قیمت، تفاوت زیادی با دستمال کاغذی مرغوب و بسته بندی مناسب دارد اما در خروجی موضوع، همه اقشار می‌توانند از این محصول استفاده کنند."
یک روانشناس کودک در واکنش به این ادعای کارشناس بازار می گوید:" رشد و سلامت نوزادان در کودکی به عوامل متعددی بستگی دارد. یکی از این عوامل استراحت و خواب نوزاد است که استفاده از پوشک مناسب نقش مهمی در این زمینه دارد. می‌توان گفت به همان اندازه که تغذیه‌ی مناسب نقش مهمی در رشد و سلامت یک نوزاد ایفا می‌کند، استفاده از پوشک مناسب هم برای حفظ سلامت کودکانی که هنوز نمی‌توانند ادرار و مدفوع خود را کنترل کنند، مهم و ضروری است. برای جلوگیری از ایجاد انواع بیماری‌های عفونی، کلیوی و تناسلی باید در انتخاب پوشک کودک، نهایت دقت را به‌کار برد. "
و اما تولیدکننده پوشک در خصوص کاهش کیفیت پوشک گفت:" کیفیت علاوه بر آنکه وجه تمایز برندها با یکدیگر است، مهم‌ترین مسوولیت یک تولیدکننده نسبت به جامعه خود است و همانگونه که به آسیبهای پوشک بی کیفیت اشاره شد، وجدان کاری فعال اقتصادی اجازه نمی دهد نسل آینده کشور را برای مباحث مالی به خطر اندازد. پوشک و دستمال کاغذی شاید از جنبه عمومی شبیه یکدیگر باشند اما در محصول، نحوه تولید و به‌ویژه نوع مصرف هیچگونه شباهتی با یکدیگر نداشته و استفاده از مواد اولیه نامرغوب و کیفیت پایین پوشک، می تواند نوزاد را با بیماری‌های متعددی مواجه کند که با توجه به هزینه های بالای درمان در کشور و همچنین شیوع کرونا، مصرف پوشک بی کیفیت عقلانی نیست."
به نظر می رسد با توجه عدم ثبات نرخ ارز در کشور، صعود روزانه نرخ ارز، تحریم های اقتصادی و همچنین شیوع گسترده کرونا و افزایش قیمت مواد اولیه پوشک، باید شاهد افزایش قیمت پوشک پا به پای دلار باشیم و اما تولید کننده داخلی پوشک تا چه زمان می‌تواند بر تعهد خود نسبت به حفظ کیفیت پایبند بماند؟ تولید کننده داخلی تا چه میزان می‌تواند روحیه اشتغالزایی خود را حفظ کند و به تعطیلی خط تولید و یا تعدیل نیرو و افزایش بیکاری دست نزند؟ خانواده ایرانی تا چه زمان می تواند هزینه بالایی را صرف خرید پوشک کند؟ و جامعه تا چه زمان باید دغدغه و عشق فرزندآوری را در درون خود خاموش کند؟ آیا می توان عشق به فرزندآوری و حس زیبای خانواده را نادیده گرفت؟
