پیشنهادات رییس سازمان نقشه‌برداری برای استفاده از ظرفیت‎های اکو

به گزارش ایلنا، دومین اجلاس اعضای "کمیته ژئوماتیک" سازمان همکاری اقتصادی (ECO) امروز دوشنبه ۵ شهریورماه، با سخنرانی مسعود شفیعی، رئیس سازمان نقشه برداری کشور و معاون سازمان برنامه و بودجه، به میزبانی جمهوری اسلامی ایران، در سالن خلیج فارس سازمان نقشه‌‌‌برداری کشور آغاز به کار کرد.

در این نشست که با حضور نمایندگانی از کشورهای ترکیه، پاکستان، آذربایجان، قرقیزستان، افغانستان و جمهوری اسلامی ایران با هدف پیگیری مصوبات نشست روسای سازمان نقشه برداری کشورهای عضو و مباحث حوزه ژئوماتیک تشکیل شده است، "فواد فرض‌علی بایف" به نمایندگی از دبیرخانه سازمان اکو نیز حضور دارد.

در ابتدای این مراسم مهندس مسعود شفیعی رئیس سازمان نقشه‎برداری ضمن خوشامد به مهمانان که برای دومین بار دعوت ایران برای حضور در کمیته ژئوماتیک کشورهای عضو سازمان همکاریهای اقتصادی«اکو» را، پذیرفته‎اند، از همکاری دبیرخانه اکو، بویژه دایره انرژی، مواد معدنی و محیط زیست این سازمان تشکر کرد و یادآورشدکه این رویداد، علاوه بر دوره‌های آموزشی‌ای که سازمان نقشه‌برداری کشور طی سالهای اخیر برای اعضای اکو برگزار کرده‌است، سومین نشست با موضوع همکاریها در حوزه ژئوماتیک، است که طی سالهای ۲۰۱۱ تاکنون به میزبانی جمهوری اسلامی ایران تشکیل شده‌است.

اشاره شفیعی به نخستین اجلاس رؤسای سازمانهای نقشه‌برداری کشورهای عضو در سال ۲۰۱۱ و نخستین نشست کمیته ژئوماتیک اکو در سال ۲۰۱۵، دو رویداد پیشین در این چارچوب بود که هریک از آنها نتایج و دست‌آوردهایی به همراه داشت.

رئیس سازمان نقشه برداری کشور این دستاوردها را گام‌های اولیه برای حرکت در مسیر همکاری‌های عینی و کاربردی در حوزه مهندسی نقشه‌برداری در این منطقه، موفق ارزیابی کرد و در عین حال گفت که همچنان راهی طولانی برای دستیابی به اهداف تعیین شده، پیش‌رو داریم.

وی در ادامه به یادآوری یک موضوع تاریخی پس از جنگ جهانی دوم پرداخت و افزود: با اتفاقات پیش آمده در جنگ و تجاربی که در آن زمان توسط کشورهای اروپایی کسب شد چندین کشور اروپائی تمایل زیادی داشتند که با هم همکاری کنند تا از بروز جنگ‌های جدید پیشگیری نمایند. از این‌رو ۶ کشور در سال ۱۹۵۲ «بازار مشترک اروپائی زغال سنگ وفولاد» را بنیان نهادند. آنان بر آن بودند تا در کار تولید زغال سنگ و فولاد که مواد خام مهمی برای صنایع مختلف از جمله تولیدات نظامی بود، با همدیگر همکاری کنند و در واقع بر آن بودند که از این راه مانع شوند تا یک کشور دوباره به تنهائی زرادخانه خود را تجهیز کند و به تهدیدی در منطقه تبدیل شود. این همکاری در سال ۱۹۵۸ گسترده‌تر شد و کالاهای دیگر، خدمات و سرمایه را نیز دربر گرفت. سپس این همکاری منجر به شکل‌گیری«بازار مشترک» یا جامعه اقتصادی اروپا  (EEC) شد. همکاری بازار مشترک با گذشت زمان حوزه‌های دیگری چون محیط زیست، کشاورزی و ترابری را نیز دربر گرفت و در سال ۱۹۹۳ بازار مشترک تبدیل به «اتحادیه اروپا» شد. آنگاه این امکان برای کشورهای عضو پدید آمد تا بتوانند علاوه بر مرتفع کردن بسیاری از چالش‌های کلان خود، مشترکاً حضور موثری نیز در مسائل مهم بین‌المللی داشته باشند.

معاون سازمان برنامه و بودجه با اشاره به اینکه از آن زمان تاکنون تعداد کشورهای عضو اتحادیه اروپا به ۲۸ کشور رسیده و این اتحادیه به یکی از موفق‌ترین نمونه‌های همکاریهای منطقه‌ای تبدیل شده‌است، خاطرنشان کرد: این همکاری‌ها علی‌رغم همه تفاوت‌های زبانی، نژادی، مذهبی و...اکنون نام «اتحاد» و یکپارچگی به خود گرفته است.

هدف شفیعی از ذکر این تجربه تاریخی، نگاه گسترده‎تر به افق‌های پیش رو بود و تاکید کرد: ابداً شکل‌گیری و تکامل همکاریها در حوزه‌های تخصصی را نباید دستکم گرفت. اگر «ذغال سنگ و فولاد» می‌توانست عامل شکل‌گیری سازمانی مهم و تأثیرگذار همچون اتحادیه اروپا باشد، چرا علوم ژئوماتیک و مهندسی نقشه‌برداری در کنار سایر حوزه‌های فنی، علمی و اقتصادی نتواند، زمینه‌ساز تحکیم روابط کشورهای عضو اکو و ارتقای جایگاه آن در مناسبات بین‌المللی باشد؟ 

رئیس سازمان نقشه برداری در ادامه گفت: فراموش نکنیم که اکو از لحاظ وسعت و جمعیت دومـین سـازمان همکـاری منطقـه‌ای بعـد از اتحادیـه اروپـا بـه‌شمار می‌رود و با برخورداری از موقعیت استراتژیک و ممتاز به عنوان نقطه تلاقی سه قاره، آسیا، اروپا و آفریقا، نقطه اتصال شرق و غرب جغرافیایی (کریدور شرق به غرب)، نقطه اتصال شمال به جنوب جغرافیایی(کریدور شمال-جنوب)، مرکزیت همکاریهای منطقه‌ای اتحادیه کشورهای جنوب‌شرق آسیا(ASEAN)، اتحادیه همکاری‌های منطقه‌ای جنوب آسیا (SARC)، شورای همکاری خلیج فارس(PGCC) و  اتحادیه اروپا(EU) و داشتن منابع غنی زیرزمینی، اتصال به آب‌های بین المللی و دارا بودن جمعیتی حدود نیم میلیارد نفر و مساحت حدود ۸ میلیون کیلومتر مربع، می‌تواند تبلور یکی از بزرگترین همگرایی‌های اقتصادی منطقه‌ای جهان از نظر وسعت، جمعیت و ثروت مادی و انسانی(با توجه به نرخ رشد مثبت جمعیتی در این منطقه)، باشد.

شفیعی به استناد اظهارات بسیاری از کارشناسان اقتصادی، ادامه داد: هر چند که اشتراکاتی چون تمدن، مذهب، فرهنگ و تاریخ، مناسبات کشورهای عضو اکو را بسیار به یکدیگر نزدیک می‌کند اما همجواری جغرافیایی از بزرگترین مزیت‌های این کشورها محسوب می‌شود به گونه‌ای که سرنوشت ساکنان این منطقه را به هم گره زده است، ازاین رو تحولات هر کدام از این کشورها، کشور دیگر را متاثر می‌کند.

«ژئوپلتیک منطقه‌ای که در آن ساکنیم» از دیگر موضوعات مورد اشاره شفیعی بود که طی آن گفت: عمدتا به دلیل چالش‌های مستمر و بی ثباتی‌هایی که از دهه ۹۰ میلادی پدیدار شده‌اند بیش از پیش، ژئوپلتیک منطقه‌ای ما پیچیده شده است. نزدیک به دو دهه است که مداخله خارجی، تروریسم و افراط گرایی که به صورت دو طرفه از یکدیگر تغذیه می کنند بخش‌هایی گسترده از منطقه ما را درگیر بی‌ثباتی نموده‌است. با وجود شکست نظامی داعش و دیگر گروه‌های تروریستی و نابودی خلافت خودخوانده آنان، وجود شبکه گسترده‌ای از گروه‌های افراطی  در غرب، جنوب و مرکز آسیا همچنان جدی‌ترین تهدید برای منطقه اکو به شمار می‌آیند.

به گفته وی، پایین بودن سطح تجارت درون منطقه‌ای، یکی از مهمترین چالش‌های اکو محسوب می‌شود. با وجود ظرفیت‌های فراوان و برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته، حجم تجارت درون منطقه‌ای اکو -که تبادل خدمات فنی و مهندسی را هم شامل می‌شود-کمتر از تجارت فرا منطقه‌ای است. اکو برخلاف سازمانهای مشابه، در دیگر نقاط جهان، موفق نشده است آمار مبادلات تجاریِ درون منطقه‌ای خود را افزایش دهد. میزان حجم تجارت بین اعضا که ازمهمترین شاخص‌های همگرایی منطقه‌ای است در اکو قابل توجه نیست.

معاون سازمان برنامه و بودجه کشور بر این باور است که اکو در حال حاضر با مسائل زیادی در حوزه‌های زیست محیطی و اقتصادی مواجه است، تغییرات اقلیمی، خشکسالی، تخریب محیط زیست، ریزگردها و یا همان طوفان‌های گردوخاک از جمله این موارد است که حل عمده این مشکلات در گرو هم‌افزایی و تدوین راهکارهای مناسب و به موقع توسط کشورها است.

شفیعی ادامه داد: از طرفی همکاری در چارچوب سازمان‌های منطقه‌ای با توجه به شرایط کنونی حاکم بر اقتصاد جهان و بحران‌های پدید آمده در سال‌های اخیر، می‌تواند مسیر مطمئنی در جهت تقویت همگرایی‌ها و به دور ماندن از آسیب‌های ناشی از تلاطمات اقتصادی بین‌المللی باشد.

رئیس سازمان نقشه برداری کشور با اشاره به اینکه برای جمهوری اسلامی ایران، که تحکیم روابط با کشورهای منطقه را به‌عنوان یک اصل راهبردی در سیاست خارجی خود دنبال می‌کند، تقویت همکاریها در چارچوب اکو اهمیت زیادی دارد، خاطر نشان کرد: جمهوری اسلامی ایران آماده است مزیت‌های مهم اقتصادی، علمی و فنی خود را با دیگر کشورهای عضو اکو، به اشتراک بگذارد. ایران، به عنوان یکی از ۱۰ کشور نخست برخوردار از منابع جهان(نفت، گاز، ذخائر معدنی) و یکی از ۱۸ اقتصاد بزرگ جهان، می‌تواند موتور محرکی قوی برای اکو باشد و در این مسیر مهندسی نقشه‌برداری و علوم ژئوماتیک با در دسترس قرار دادن اطلاعات دقیق، عمیق، به‌هنگام و معطوف به هدف به‌عنوان یک امکان مهم برای تصمیم‌سازان و تصمیم‌گیران نقش‌آفرینی خواهد نمود.

وی از جایگاه ویژه سازمان نقشه برداری در ایران یاد کرد که در بالاترین سطح نظام برنامه‌ریزی کشور و به عنوان یکی از سازمانهای تحت نظر معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان برنامه و بودجه است و در راستای سیاست‌های راهبردی ملی با اتکا به سابقه بیش از ۶۷ سال فعالیت موفق در عرصه‌های زیربنایی و با بهره‌گیری از دانش و تجربه متخصصین خبره خود، تمام توان خویش را برای همکاری نزدیک با دیگر کشورهای عضو به‌کار بسته و خواهد بست.

مرکز مدیریت و توسعه اطلاعات بلایای آسیا و اقیانوسیه (APDIM) که به تازگی در تهران استقرار یافته، به عنوان نهادی ذیل کمیسیون اقتصادی اجتماعی سازمان ملل در منطقه آسیا و اقیانوسیه (ESCAP)‌، یکی دیگر از فرصت‌هایی است که ایران آمادگی دارد آن‌را در خدمت اهداف اکو قرار دهد.

شفیعی در ادامه گفت: در حال حاضر بخش خصوصی و شرکت‌های ایرانی توانمند و فعال در عرصه ژئوماتیک با قابلیت‌های بسیار بالا در حیطه‌های ژئودزی و نقشه‌برداری زمینی، فتوگرامتری و سنجش از دور، هیدروگرافی، کارتوگرافی و سامانه‌ها و زیرساخت‌های اطلاعات مکانی بیش از هر زمان دیگر آماده اراده خدمت با بالاترین استانداردهای جهانی در خارج از مرزهای جمهوری اسلامی ایران هستند و قطعاً در صدور خدمات فنی و مهندسی، اعضای اکو را به‌عنوان کشورهای دارای اولویت مد نظر دارند.

وی با بیان اینکه اگر دست به دست هم دهیم و حقیقتاً «همدل» باشیم با استفاده از همین ظرفیت‌های موجود هم اقدامات زیادی می توان انجام داد. از جمله تدوین شاخص‌های آماری و ایجاد پایگاه اطلاعات ژئوماتیک، انتشار نشریه، برگزاری دوره‌های آموزشی کاربردی، تهیه اطلس اقتصادی، همکاری مستقیم بخشهای متناظر سازمانهای نقشه‌برداری با یکدیگر، ایجاد ساز و کار تبادل و به اشتراک‌گذاری اطلاعات مکانی و استقرار زیرساخت داده‌های مکانی اکو، ایجاد شبکه یکپارچه پایش تغییرات پوسته زمین ECO GNSS NETWORK  برای اهداف مختلف ژئودزی و ژیودینامیک، یکسان سازی سطح مبنای ارتفاعی و تعریف ژئوئید و... برای این حوزه بعید و دور از دسترس نخواهد بود.

شفیعی در ادامه خاطرنشان کرد: برای عبور از چالش‌های فعلی خصوصا در عرصه‌های زیست‌محیطی، پیشگیری و مدیریت بلایای طبیعی؛ (همچون زمین‌لرزه‌ها و فرونشست دشت‌ها)، توسعه ناهمگون و فقدان آمایش سرزمین و...آنچه اهمیت دارد عزم و اراده حقیقی کشورهای دوست و همکار در اکو برای تعامل نزدیک‌تر و هم‌افزایی برای رفع معضلات مشترک منطقه‌ای با استفاده از دانش و فناوری ژئوماتیک است.

معاون سازمان برنامه و بودجه کشور با بیان اینکه کشورهایی که مسائل مشترک دارند، حتما می‌توانند راه‌حلهای مشترکی هم برای این مسائل بیابند، تاکید کرد: به این ترتیب میتوانیم امیدوار باشیم اکو همانطور که از نظر محدوده جغرافیایی و جمعیت دومین اتحادیه منطقه‌ای در جهان محسوب می‌شود، از نظر شاخص‌های رشد و توسعه نیز دستکم در جایگاهی متناظر با وسعت خود قرار گیرد. بیایید اکو را تبدیل به اتحادیه‌ای هم‌تراز اتحادیه اروپا کنیم.

وی با اعتقاد بر اینکه آن روز دیر نخواهد بود، تاکید کرد که باید همکاریهای به ظاهر کوچک و محدود، اما در حقیقت تاریخ ساز و با چشم‌انداز وسیع را جدی بیانگاریم.

رئیس سازمان نقشه برداری کشور در پایان ابراز امیدواری کرد که این نشست گامی بلند در راه طولانی و پر فراز و نشیبی که پیش رو است، باشد.

تقدیر اکو از ایران

همچنین "فواد فرض‌علی بایف"رئیس کمیته انرژی، معدن و محیط زیست سازمان همکاری اقتصادی (ECO) در ادامه مراسم افتتاحیه دومین اجلاس اعضای کمیته ژئوماتیک اکو، طی سخنانی گفت: ایجاد زمینه‌ همکاری منطقه‎ای جهت تهیه نقشه و نقشه برداری، از اهداف اصلی کمیته ژئوماتیک سازمان همکاری اقتصادی اکو است.

به گزارش روابط عمومی سازمان نقشه‎برداری کشور، وی با تشکر از میزبانی جمهوری اسلامی ایران بویژه سازمان نقشه برداری کشور یادآور شد: همکاری‎های اقتصادی کشورهای عضو اکو بر اساس نیازهای منطقه‎ای و بین المللی است. کما اینکه گام‎هایی برای تهیه نقشه و نقشه برداری کشورهای عضو اکو در چند سال اخیر برداشته شده و تشکیل کمیته ژئوماتیک، انتشار مجله ژئوماتیک و تهیه اطلس اقتصادی اکو از جمله برنامه‎های در دست اقدام آن است.

علی‌بایف با اشاره به دومین اجلاس سران سازمان‎های نقشه برداری که در آنکارا برگزار شد، تشکیل «کمیته ژئوماتیک اکو» را از تصمیمات این اجلاس خواند و گفت: در نخستین اجلاس این کمیته که در سال ۱۳۹۴ در ایران برگزار شد وظایف کمیته ژئوماتیک تعیین و اساسنامه آن به تصویب رسید و جمهوری اسلامی ایران به مدت دو سال به ریاست این کمیته انتخاب شد.

گفتنی است دومین اجلاس کمیته ژئوماتیک اکو، با نشست تخصصی نمایندگان و کارشناسان کشورهای عضو در روز اول ادامه یافته و روز دوم اعضای شرکت کننده از بخش های فنی سازمان نقشه برداری کشور بازدید خواهند داشت.