اروپا به دنبال جایگزینی برای گاز روسیه بود/ ایران دومین تامین کننده گاز ترکیه است/ سهم ایران از بازار جهانی گاز کمتر از نیم درصد است

امید شکری در گفت‌وگو با ایلنا در مورد پروژه تاناپ و افزایش اهمیت آذربایجان در تامین امنیت انرژی اتحادیه اروپا گفت:  قرارداد احداث پروژه تاناپ در سال 2012 به امضای روسای جمهور آذربایجان و ترکیه وگرجستان رسید تا در سایه اجرای این پروژه، هم ترکیه و اتحادیه اروپا در جهت سیاست تنوع بخشی به منابع هیدروکربنی قدم مهمی برداشته باشند و هم آذربایجان بعنوان تامین کننده امنیت انرژی اتحادیه به بازیگر منطقه‌ای انرژی تبدیل شود.

وی ادامه داد: سهامداردان این پروژه؛ سوکار آذربایجان (58 درصد) بوتاش ترکیه (30 درصد) و بیریتش پترولیوم انگلستان (12 درصد ) است. تاناپ بخشی از  کریدور جنوبی گاز است، کریدور گاز جنوبی شامل شبکه‌ای از پروژه‌های زیرساخت است که برای بهبود امنیت و تنوع تامین انرژی اتحادیه اروپا با رساندن گاز طبیعی از منطقه خزر به اروپا طراحی شده است.

شکری تصریح کرد: کریدور گاز جنوبی شامل پروژه‌هایی است که از هفت کشور عبور می‌کنند و ارزش مجموع آنها حدود ۴۰ میلیارد دلار است. این پروژه‌ها شامل توسعه شاه دنیز ۲ هستند که شامل تولید گاز فراساحلی در دریای خزر است.

تنوع بخش منابع انرژی اروپا فرصتی برای آذربایجان

 وی با اشاره به منابع انرژی آذربایجان گفت: جمهوری آذربایجان با داشتن ذخایر قابل توجه نفت و گاز در منطقه قفقاز و آسیای میانه و دریای خزر در صدد ایفای نقش موثر در بازار انرژی و هم چنین امنیت انرژی اتحادیه اروپاست.  اجرای پروژه خط لوله باکو – تفلیس – جیحان که به پروژه قرن معروف شد اولین اقدام جمهوری آذربایجان برای حضور در بازار جهانی انرژی و ایفای نقش موثر در تحولات منطقه‌ای بود.

وی اضافه کرد: نیاز روز افزون اتحادیه اروپا به گاز طبیعی و لزوم تنوع بخشی به منابع گازی مورد نیاز اروپا این فرصت را در اختیار آذربایجان قرار داد تا در روابط خویش با دیگر کشورها از عنصر منابع انرژی استفاده بیشتری کند.

این تحلیل‌گر امنیت انرژی در مورد ویژگی‌های تاناپ گفت: ظرفیت نهایی سالانه انتقال گاز از طریق این خط لوله ۳۱ میلیارد مترمکعب است. قراراست گاز آذربایجان از طریق گرجستان، ترکیه، یونان، آلبانی به ایتالیا انتقال یابد.

وی افزود: طول این خط لوله ۱۸۵۰ کیلومتر است، آذربایجان در سال ۲۰۲۰ نزدیک به  ۱۲ میلیارد متر مکعب گاز فاز اول و دوم شاه دنیز  را راهی ترکیه و ۱۰ میلیارد متر مکعب گاز را راهی اروپا خواهد کرد. هزینه خط لوله تاناپ ۸ میلیارد دلار است. قبلا ۱۱.۷ میلیارد دلار برآورد شده بود اما با توجه به کاهش قیمت فلزات و تجهیزات در جهان، قیمت به ۸ میلیارد دلار کاهش یافت.

اگر ترکیه و ایران به توافق نرسند، آذربایجان می‌تواند جای ایران را بگیرد

شکری در مورد تاثیر تاناپ بر انرژی ترکیه گفت: در حال حاضر روسیه، ایران و آذربایجان سه کشور عمده صادر کننده گاز ترکیه هستند. بیش از 50 درصد گاز مصرفی ترکیه از روسیه وارد می‌شود سهم ایران در بازار گاز ترکیه در حدود 18 تا 20 درصد است با افتتاح پروژه تاناپ و تکمیل ظرفیت این پروژه سهم آذربایجان در بازار گاز طبیعی ترکیه افزایش خواهد یافت.

وی متذکر شد: صادرات ایران به ترکیه، حدود ۹۰ درصد حجم صادرات گاز ایران است. ترکیه تنها مشتری بزرگ خارجی گاز طبیعی ایران است اگر دو کشور برای تمدید قرارداد صاردات گاز ایران به ترکیه به تفاهم نرسند آذربایجان دومین تامین کننده گاز طبیعی ترکیه خواهد بود و افزایش همکاری دو کشور در بعد انرژی به افزایش همکاری دو کشور در همه ابعاد تسری پیدا خواهد کرد.

وی ادامه داد: ترکیه هم از ترانزیت گاز و هم در بعد امنیت انرژی منتفع خواهد شد. تنوع بخشی به منابع انرژی اولویت اول دیپلماسی اتحادیه اروپا و ترکیه می‌باشد و منابع گازی آذربایجان این امکان را برای ترکیه و اروپا فراهم می سازد تا در راستای تنوع بخشی منابع انرژی گام بردارند.

اتحادیه اروپا به دنبال جایگزینی برای گاز روسیه است

این کارشناس امنیت انرژی در مورد اهمیت تاناپ برای اتحادیه اروپا گفت: آنچه پر واضح هست در حال حاضر به جز منابع گازی آذربایجان، آلترناتیو و گزینۀ قابل اعتمادی روی میز اتحادیه‌ی اروپا نیست. در همین راستا خط لولۀ تاناپ یکی از اولین پروژها بدون اتکاء به منابع هیدروکروبنی و خطوط لوله گازی روسیه و همچنین بدون گذر از محدودۀ سرزمین روسیه است که گاز طبیعی از میدان شاه دنیز دو باکو را از طریق خاک ترکیه به مرز یونان و از آنجا از طریق خط لوله‌ی دوم ترانس آدریاتیک یا تاپ به اتحادیه اروپا صادر خواهد شد.

وی یادآور شد: باید در نظر داشت میزان مصرف گاز سالانه اتحادیه اروپا  165 میلیارد هست و میزان گاز وارداتی از آذربایجان هر چند ممکن است کم به نظر آید ، اما گاز میدان شاه دنیز آذربایجان اولین گزینۀ منابع گازی هست که بدون اتکا به زیرساختار انرژی روسیه به بازار اروپا صادر می‌شود.

 اتحادیه اروپا بیش از یک سوم گاز مصرفی را از روسیه وارد می‌کنداما به‌ دنبال بحران اوکراین اروپا مصصم به یافتن روش جایگزینی برای گاز روسیه شده است.

نفت وگاز ایران به تکنولوژی نیاز دارد/خروج آمریکا از برجام چالش‌برانگیز است

شکری با اشاره به وضعیت نفت وگاز ایران گفت: ایران پس از رفع تحریم‌ها در بخش نفت و گاز و پتروشیمی به رقمی در حدود 100 میلیارد دلار سرمایه گذاری خارجی نیاز داشت. در بخش نفت اکثر چاه‌های نفت ایران در نیمه دوم عمر خود قرار دارند و سالانه 8 درصد تولید نفت این میدان‌های نفتی به صورت خودکار کاهش می یابد.

وی ادامه داد:  ایران برای افزایش ضریب بازدهی نفت به تکنولوژی و سرمایه کشورهای خارجی نیاز دارد با توجه به شرایط فعلی و میزان مصرف داخلی و همچنین شدت بالای انرژی، ایران به سرمایه گذاری خارجی احتیاج دارد و بدون سرمایه گذاری های خارجی احتمال اینکه ایران جایگاه خود را به عنوان یکی از تولیدکنندگان نفت در اوپک، با توجه به سرمایه گذاری های خارجی عراق و عربستان از دست دهد زیاد است.

شکری با اشاره به تاثیر خروج امریکا بر صنعت نفت گفت: همان گونه که انتظار می‌رفت با خروج آمریکا از برجام صنعت انرژی ایران برای جذب سرمایه و تکنولوژی خارجی با چالش جدیدی روبرو شده است.

وی یادآور شد: ایران پس از رفع تحریم‌ها در نظر داشت با  تدوین قراردادهای جدید نفتی شرایط را برای جذب سرمایه گذاران خارجی مهیا کند. ایران بارها اعلام کرده بود که برای احیای ظرفیت تولید نفت و گاز خویش به دویست میلیارد دلار سرمایه گذاری خارجی نیازمند است.

ایران یکی از بزرگترین منابع گازی دنیا را در اختیار دارد ولی سهم ایران از بازار جهانی گاز کمتر از نیم درصد است.