اختلاف نظر کشورهای ذی‌نفع در اعلام دلایل وقوع سانحه سانچی/ افسران کشتی کریستال متوجه هشدارهای نوری سانچی نشدند

به گزارش خبرنگار اقتصادی ایلنا، نادر پسنده مدیرکل امور دریایی سازمان بنادر و دریانوردی در نشست خبری درباره دلایل وقوع سانحه سانچی گفت: طبق تحلیل و بررسی‌ یافته‌های سانحه که تمام کشورهای ذی‌نفع بر روی آن توافق دارند هر دو کشتی نتوانستند مطابق با قانون ۵ کنوانسیون جلوگیری از تصادم در دریا با موضوع الزام دیده‌بانی کامل از طریق دیدن، شنیدن و تمامی ابزارهای در اختیار نسبت به خطر تصادف آگاهی لازم را به دست بیاورند.

وی ادامه داد: ‌ هر دو کشتی نتوانستند مطابق با قانون ۷ جلوگیری از تصادف در دریا ارزیابی صحیح از خطر تصادم به دست آورند.

پسنده افزود: از آنجایی که کشور‌ها در خصوص علت اصلی سانحه به توافق نرسیدند، تصمیم گرفتیم دو نظر جداگانه ارائه شود.

وی با بیان اینکه بنابراین برای دلیل وقوع این سانحه دو نظریه چین و هنگ‌کنگ و نظریه ایران، پاناما و بنگلادش ارائه شد، گفت: طبق نظریه چین و هنگ‌کنگ این سانحه در آب‌های آزاد در شرایط دید مطلوب حدود ۱۰ مایل بین تانکر سانچی و کشتی کریستال رخ داده است. مطابق با قانون ۱۵ کنوانسیون جلوگیری از تصادم در دریا این دو کشتی در مسیر تقاطع قرار داشتند و تانکر سانچی به عنوان کشتی راه‌دهنده باید از مسیر کشتی کریستال خارج می‌شده است.

وی افزود: طبق نظریه چین و هنگ‌کنگ کشتی کریستال به عنوان کشتی راه‌گیرنده باید سرعت و مسیر خود را حفظ کرده و سانچی مطابق با قانون ۱۵ اقدام نکرده است. همچنین مطابق با قانون ۱۷ قانون جلوگیری از تصادم در دریا کشتی کریستال هم اقدام مناسب برای جلوگیری از تصادم به عمل نیاورده است.

وی با اشاره به دلایل فرعی علت وقوع سانحه براساس نظریه چین و هنگ‌کنگ گفت: طبق نظریه چین و هنگ‌کنگ افسر ناوبر سانچی انتظار داشته که کشتی‌های کوچک از مسیر کشتی سانچی خارج شوند حتی اگر حق تقدم با آن‌ها باشد.

وی افزود: از دیگر دلایل فرعی این است که قبل از سانحه دیده‌بان خطر تصادف را به افسر ناوبر یادآوری می‌کند اما ایشان اقدام مناسب برای جلوگیری از تصادف را به عمل نمی‌آورد. همچنین افسر ناوبر سانچی وقت زیادی را در اتاق نقشه گذرانده بنابراین دیده‌بانی خوبی نداشتند.

مدیرکل امور دریایی سازمان بنادر و دریانوردی اظهار داشت: همچنین در این نظریه درباره دلایل فرعی آمده است که افسر ناوبر در پل فرماندهی درخصوص موضوعات متفرقه صحبت می‌کند تفاوت ۲۰ تا ۲۵ درجه مسیر و دو الی سه گره دریایی در سرعت اعلام شده است که ابهاماتی را ایجاد کرده‌اند.

پسنده با بیان اینکه علت اصلی وقوع سانحه از نظر کشورهای ایران، پاناما، بنگلادش موضوع دیگری است گفت: طبق نظریه این سه کشور تغییر مسیر کشتی کریستال به سمت راست که در ۱۵ دقیقه قبل از سانحه آغاز شده بود باعث ایجاد موقعیت خطر تصادف شده است و اگر این تغییر مسیر صورت نمی‌گرفت تصادفی رخ نمی‌داد.

وی همچنین درباره دلایل فرعی مطرح در وقوع این سانحه طبق نظریه ایران، پاناما، بنگلادش اظهار داشت: افسران و دیده‌بان‌های کشتی کریستال تا زمان تصادف متوجه وجود و خطر تصادف با کشتی تانکر سانچی نشده بودند همچنین هر دو کشتی متوجه تغییرات شرایط ناوبری همدیگر نشده بودند.

وی افزود: طبق این نظریه بر روی کشتی کریستال سیستم موقعیت خودکار AIS که یک ابزار کمک‌ناوبری است به عنوان ابزار اصلی جلوگیری از تصادف استفاده شده است.

پسنده با بیان اینکه افسر ناوبر و دیده‌بان کریستال متوجه هشدار نوری کشتی سانچی نشده بودند، گفت: تحویل مسوولیت ناوبری در کشتی کریستال به نحو صحیح انجام نشد و عدم استفاده صحیح از اطلاعات AIS باعث شده که افسر کریستال نتواند اطلاعات کافی از اطراف کشتی به دست بیاورد.

تشریح ۱۵ دقیقه قبل از وقوع سانحه سانچی در پل فرماندهی دو کشتی

پسنده در این نشست با بیان اینکه پنج کشور ایران، چین، پاناما، هنگ کنگ و بنگلادش مجاز به بررسی سانحه بودند، گفت: از طرف ایران، سازمان بنادر و دریانوردی نمایندگی حضور در جلسات بررسی را داشت چرا که متولی و مرجع دریای کشور سازمان بنادر و دریانوردی است.

وی افزود: در تاریخ ۲۴ آذرماه سال گذشته کشتی فله‌بر سی اف کریستال از بندر پاناما به سمت آ‌مریکا حرکت می‌‌کند و مقصد این کشتی بندر دون گاوان چین بوده است محموله کشتی حدود ۶۴ هزار تن دانه سویا بوده و زمان تخمینی رسیدن به مقصد ۲۰ دیماه ۹۶ بوده است.

وی افزود: کشتی تانکر سانچی با یک روز اختلاف یعنی ۲۵ آذر ۹۶ از بندر عسلویه ایران حرکت می‌کند که محموله این کشتی ۱۱۱ هزار تن معیانات گازی بوده است که این محموله به شدت آتش گیر است و تولید گاز سمی می‌کند. زمان تخمینی رسیدن به مقصد این کشتی ۱۸ دیماه بوده است.

وی ادامه داد: سانحه برخورد کشتی سانچی با کریستال در آب‌های چین حوالی روبروی بندر شانگهای در فاصله ۲۵۰ کیلیومتر با این بندر رخ می‌دهد؛ منطقه پرترافیک که سانحه‌خیز‌ترین مسیر دریایی در دنیا محسوب می‌شود.

وی ادامه داد: تهیه گزارش‌ها تحلیلی از مسیر حرکت دو کشتی و پس از تحلیل وی دی آر و پس از تحلیل گراف‌ها انجام شده که در این گزارش ۱۵ دقیقه منتهی به سانحه شرح داده شده است.

۱۸:۴۵ زمان تعویض شیفت‌ها در کشتی سانچی به وقت کره جنوبی

در ساعت ۱۸:۴۵ شانزدهم دیماه تعویض شیفت افسر ناوبری انجام می‌شود از آنجایی که عرف و قانون تعویض شیفت ۴۵: ۱۹ است این سوال پیش می‌آید که چرا در کشتی سانچی ۴۵: ۱۷ شیفت عوض شده است. دلیل این بوده است مقصد این کشتی کره بوده و از آنجایی که در مسیر حرکت به سمت مقصد بودند اقدام به تنظیم ساعت خود با ساعت کره جنوبی کردند.

پسنده گفت: در این زمان افسر دوم شیفت ناوبری را تحویل افسر سوم داده و آنجا را ترک می‌کند اما آن روز یکی دیگر از افسرهای دوم سانچی در حال اصلاح نقشه‌ها بوده است؛ بنابراین در این لحظه ۳ نفر از جمله افسر دوم، افسر سوم و دیده‌بان در پل فرماندهی حضور داشتند.

۲۴ :۱۹حرکت کشتی کریستال با زاویه ۲۱۴ درجه

در ساعت۲۴ :۱۹ تعدادی قایق در بین کشتی کریستال تردد داشتند و کشتی کریستال با زاویه ۲۱۴ درجه و سرعت ۱۳، ۲ گره دریایی در فاصله ۹. ۸ مایلی در صفحه تانکر سانچی مشاهد می‌شود.

این مقام مسئول گفت: در این لحظه سرعت سانچی ۱۰. ۱۴ گره دریایی است.

وی ادامه داد: رادار تانکر سانچی روی فاصله ۶ مایل به صورت غیرمرکزی تنظیم شده است و کشتی در ۱۰ مایلی قابل رویت است و در صفحه رادار کشتی فله‌بر کریستال در ساعت ۲۴ : ۱۹ رادار را می‌بیند که این حدود ۲۵ دقیقه قبل از وقوع سانحه است. در این لحظه ۲ کشتی باعث نگرانی در بین کشتی سانچی می‌شوند که یکی کشتی ماهیگیران و یکی کشتی کریستال است.

مدیر کل امور دریایی سازمان بنادر و دریانوردی با بیان اینکه درساعت ۳۰ :۱۹ افسر سوم تانکر سانچی در حال بررسی چراغ‌های ناوبر سایر کشتی‌های اطراف است و در محاسبات آن لحظه خطر تقاطع وجود نداشته و محاسبات افسر سوم مشخص می‌کند این کشتی‌ها از پاشنه حرکت خواهند کرد.

۳۱: ۱۹ افسران کریستال خطر تصادم را احساس نکردند

پسنده با اشاره به موقعیت کشتی‌ها در ساعت ۳۱: ۱۹ اظهار داشت: در این لحظه دیده بان کریستال که دارای افسر دومی است اعلام می‌کند کشتی در ۷ مایلی دیده است که در سمت چپ کریستال قرار دارد.

وی افزود: دیده‌بان می‌گوید که دوباره این کشتی را دیده است و متوجه شده که زاویه کشتی با کشتی‌ها تغییری نکرده بنابراین تا لحظه ۳۱: ۱۹ خطر تصادم بین کشتی‌ها وجود نداشت.

۳۲: ۱۹ عبور سانچی از ۹ دهم مایلی سینه کریستال

پسنده ادامه اداد: در ساعت۳۲: ۱۹ افسر دوم سانچی مجددا موقعیت کشتی اطراف را بررسی می‌کند و زاویه تقاطع تمام کشتی‌ها در این لحظه منفی است.

وی افزود: در این لحظه افسر دوم کشتی کریستال علائم موقعیت خودکار aif دو کشتی به عبور از ۹ دهم و ۴ دهم cpa را بر روی رادار دریافت می‌کند همچنین افسر اول کریستال می‌گوید موقعیت کشتی‌ها را بر روی رادار دارم یکی ۹ دهم و یکی ۴ دهم و افسر اول کریستال هم این موقعیت را تایید می‌کند. بنابراین در این لحظه سانچی از ۹ دهم مایلی سینه کریستال عبور کرده است.

۳۴: ۱۹؛ تغییر زاویه کشتی کریستال / آغاز انحراف کشتی چینی

مدیر کل امور دریایی سازمان بنادر با بیان اینکه در ساعت ۳۴: ۱۹حدود کمتر از ۱۵ دقیقه قبل از وقوع سانحه افسر اول کشتی کریستال به منظور تنظیم مسیر اصلی هدایت کشتی از مسیر از ۲۱۷ درجه به ۲۲۵ درجه تغییر می‌دهد.

در این لحظه افسر اول کریستال می‌گوید که کشتی مقداری به سمت چپ مسیر اصلی منحرف شده بنابراین تصمیم می‌گیرد با تغییر زاویه حرکت کشتی به مسیر اصلی برگردد.

19:35 ؛ افسران سانجی چراغ سبز و قرمز کریستال را دیدند

پسنده با بیان اینکه در دقیقه 19:35 ملوان و دیدبان تانکر سانچی می‌گوید که چراغ‌های سبز و قرمز کشتی را در زاویه 13 درجه دیده است و این مستند و صداها بر روی وی دی آر ثبت شده است.

وی افزود: مسیر حرکت کشتی کریستال در این لحظه 218 درجه است یعنی در این لحظه در حال عبور از جلوی کشتی است و عملا سانچی از جلوی کریستال عبور کرده است.

19:36؛ هشدار نامفهوم کشتی ماهیگیری به سانچی / آلارم سانچی روشن می‌شود

مدیر کل امور دریایی سازمان بنادر درباره موقعیت کشتی در ساعت 19:36 گفت: در این لحظه افراد بر روی کشتی ماهیگیری نزدیک به کشتی سانچی توسط بیسیم افسران سانچی را صدا می‌زنند اما از آنجایی که لحجه بسیار بد و نامفهومی دارند متوجه پیام آنها نمی‌شوند و کشتی ماهیگیری می‌خواهد این موضوع را انتقال دهد که از سمت چپ همدیگر عبور کنند.

وی افزود: در این لحظه علامت کشتی ماهیگیری و کشتی کریستال روی رادار به رنگ قرمز یعنی علامت هشدار دیده می‌شود و پس از دریافت این آلارم صدا خاموش می‌شود.

19:39 ؛ افسر سوم سانچی خطاب به دیده بان : پاسخ پیام نامفهوم کشتی ماهیگیران را ندهید

وی با بیان اینکه در ساعت 19:39 افسر سوم سانچی به دیده بان می‌گوید که این تماشا (هشدار کشتی ماهیگیری) به هیچ وجه پاسخ ندهید چرا که اگر پاسخ ندهید او خودش را مجبور خواهد کرد اقدام لازم را به عمل آورد اما اگر پاسخ دهید فکر می‌کند که برای شکل مانور با شما به توافق رسیده است.

پسنده گفت: این یک عرف در عرصه دریانوردی است و قانون این است که اگر پیام نامفهوم باشد آن را پاسخ ندهند.

وی افزود: افسر سوم سانچی به دیده بان می‌گوید در این نوع تماس، او مانور را توضیح خواهد داد در حالی که شما به علت نوع زبان متوجه منظور نشده‌اید و او مطابق با خواسته خود مانور مشترک را شروع می‌کند. پاسخ او را ندهید آنگاه خود مانور مستقل انجام می‌دهد.

19:45 هشدار کشتی سانچی به کشتی ماهیگیری

مدیر کل امور دریایی سازمان در مورد وضعیت کشتی در ساعت 19:40 گفت: افسر سوم سانچی به دیده بان دستور می‌دهد که نورافکن به سمت شناور ماهیگیری و علامت خطر پنج فلش کوتاه را اعلام کند (صدای اعلام پنج فلش در وی دی آر ثبت شده است).

وی افزود: در ساعت 19:41 علامت نوری داده می‌شود که کشتی ماهیگیری با تغییر مسیر به سمت چپ و سمت راست سانچی برای عبور از پاشنه سانچی ادامه مسیر می‌دهد.

وی افزود: باید توجه داشته باشیم که در این لحظه کشتی کریستال 8 درجه از مسیر فعلی خود تغییر مسیر داده و زاویه مسیر کشتی کریستال در حال حاضر 225 درجه است و با این زاویه به سمت سانچی حرکت می‌کند.

19:42 ؛ کشتی سانچی خطر را درک کرد اما منتظر اقدام از سوی کریستال است

مدیر کل امور دریایی سازمان بنادر و دریانوردی با بیان اینکه در 19:42 مسیر کشتی کریستال بر روی 225 درجه ثابت شد، گفت: در این لحظه فاصله دو کشتی سانچی و کریستال به 3.1 مایل رسیده بود.

وی افزود: در این ساعت افسر اول کریستال می‌گوید که بعد از تغییر مسیر کریستال فاصله عبور سانچی و کریستال 4 دهم مایل شده است و ادامه می‌دهد که من اکوی سانچی را روی رادار نمی‌بینم ولی اطلاعات موقعیت اتوماتیک آن را دریافت کردم.

پسنده تاکید کرد: برای هیچ دریانوردی قابل قبول نیست که در فاصله سه مایلی کسی بگوید که اکو را روی رادار نمی‌تواند بببیند در این صورت دو احتمال وجود دارد یا اینکه رادار خراب است و یا اینکه افسر تنظیمات رادار را درست انجام نداده است که در اینجا احتمال دوم بیشتر است.

وی ادامه می‌دهد: در این لحظه در کشتی سانچی افسر سوم سانچی می‌گوید در این شرایط اگر ما بخواهیم اقدامی انجام دهیم وضعیت بدتر می‌شود.

مدیر کل امور دریایی سازمان بنادر با بیان اینکه در این شرایط افسر اول و سوم کشتی کریستال در حال تعویض شیفت هستند، افسر سوم کشتی سانچی می‌گوید آنها کشتی کوچک‌تری دارند و برای تغییر مسیر آنها باید اقدام کنند.

پسنده تاکید می‌کند: بنابراین در آن لحظه، سانچی موقعیت خطر را درک می‌کند اما نتوانسته است کاری را انجام دهد چرا که در سمت راست خود کشتی ماهیگیری را دارد و نمی‌تواند به آن سمت کشتی را هدایت کند و از سویی توجه داشته باشیم که تغییر مسیر کشتی بزرگی مانند سانچی 20 الی 15 دقیقه زمان می‌برد.

19:44؛ ناآگاهی افسر کشتی کریستال از خطر تصادم با سانچی

مدیر کل امور دریایی سازمان بنادر درباره وضعیت دو کشتی در ساعت 19:44 اظهار داشت: در زمان تغییر شیفت از افسر کریستال سوال می‌شود که بعد از تغییر مسیر کشتی با مشاهده رادار آیا متوجه خطر تصادف با کشتی دیگری شده‌اید که افسر اینگونه پاسخ می‌هد من اکوی رادار را ندیدم فقط اعلام موقعیت کشتی‌های اطراف را دریافت کردم.

19:45 ؛ تغییر شیفت در شرایط خطرناک در کشتی کریستال

وی ادامه داد: در ساعت 19:45 افسر سوم سانچی وضعیت کشتی کریستال را بررسی می‌کند در این لحظه کشتی کریستال در فاصله دو مایلی و زاویه 225 درجه قرار دارد افسر سوم سانچی به دیده‌بان دستور می‌دهد که با نورافکن علامت نوری پنج فلش کوتاه، کریستال را متوجه کنند.

پسنده افزود: افسر سوم می‌گوید باید کاری کنیم ولی چه کاری می‌توانیم در این شرایط انجام بدهیم سمت راست کشتی اشغال است آیا پنج فلش را به او زدید.

مدیر کل امور دریایی سازمان بنادر اظهار داشت: در این لحظه کریستال در زاویه 226 درجه حرکت می‌کند و تغییر مسیر داده شده است اما زمان می‌برد که رادار تغییر مسیر را درک کند.

وی تاکید کرد: حال در این شرایط خطرناک تعویض شیفت را در کریستال داریم و ناوبری به افسر سوم واگذار می‌شود.

19:46 ؛ تحویل فوری مسئولیت ناوبری به افسر سوم در کریستال بر خلاف عرف

طبق گفته پسنده در ساعت 19:46 افسر اول کریستال پل فرماندهی را ترک می‌کند این در حالی است که ترک پل فرماندهی و واگذاری شیفت باید 15 دقیقه زمان ببرد چرا که باید اطلاعات رد و بدل شود اما بلافاصله افسر سوم مسئولیت ناوبری کشتی کریستال را بر عهده می‌گیرد.

این مقام مسئول ادامه داد: در این لحظه افسر اول کریستال به افسر سوم فقط می‌گوید که ترافیک زیادی نداریم و تحویل و تحول مسئولیت ناوبری فقط در دو دقیقه صورت می‌گیرد.

وی با بیان اینکه در مصاحبه‌ها با افسران کشتی کریستال این موضوع را جویا می‌شوند و در پاسخ افسر اول به من می‌گوید که کاپیتان با من تماس گرفت و از من خواست که برای بررسی موضوعات به نزد وی بروم اما وقتی موضوع را از کاپیتان پرسیدم به او گفتم پس از تغییر شیفت به نزد من بیاید.

19:46 ؛ اعلامه هشدار پنج فلش از سوی سانچی به کریستال

پسنده با بیان اینکه در ساعت 19:46 دقیقا چهار دقیقه قبل از وقوع سانحه ملوان دیدبان سانچی خطر تصادف با کریستال در فاصله 1.6 مایلی را تشخیص می‌دهد بنابراین علامت پنج فلش به سمت کریستال زده می‌شود در این لحظه ملوان می‌پرسد کشتی عبور کرد؟ کمی به سمت راست؟ افسر پاسخ می‌دهد به سمت راست چرا؟

پسنده تاکید می‌کند: این مکالمه ضبط شده در وی دی آر نشان می‌دهد که خدمه سانچی از اقدامات کشتی کریستال در تعجب هستند.

19:47 ؛ تعجب خدمه سانچی از رفتار کریستال / هنوز کریستال متوجه خطر تصادف نشده است

طبق گفته پسنده در ساعت 19:47 افسر اول سانچی می‌پرسد که آن یک کشتی کوچک است؟ درسته؟ ملوان دیدبان می‌گوید خیر آن یک کشتی بزرگ است افسر سوم سانچی می‌گوید پس چرا اینگونه اقدام می‌کند؟

مدیر کل امور دریایی تاکید می‌کند: در این لحظه افسر سوم و دیدبان کریستال به تازگی مسئولیت ناوبری را بر عهده گرفته‌اند و هنوز متوجه تصادف با سانچی نشده‌اند.

19:48 ؛ تماس افسر سوم با کاپیتان سانچی برای انتقال هشدار

این مقام مسئول ادامه می‌دهد: در ساعت 19:48 افسر سوم سانچی با اتاق کاپیتان تماس می‌گیرد و می‌گوید یک کشتی در سمت راست با فاصله عبور صفر داریم و فاصله بسیار کم است و این کشتی یک کشتی بزرگ است در این لحظه در کریستال افسر سوم و دیده‌بان متوجه سانچی نبودند.

19:49 ؛ ورود کاپیتان سانچی به پل فرماندهی

وی ادامه می‌دهد: در ساعت 19:49 طبق اطلاعات و صدایی که در وی دی آر ضبط شده است افسر سوم سانچی می‌گوید چرا این کشتی (کشتی کریستال) هیچ کاری نمی‌کند و می گوید که رو به چپ ، سکان تمام به چپ ، سکان تمام به راست، تمام به راست. در این لحظه در ظرف 30 ثانیه کاپیتان خود را به پل فرماندهی می‌رساند.

19:51 ؛ تصادف دو کشتی کریستال و سانچی

پسنده با اشاره به وضعیت کشتی سانچی در لحظه 19:50 گفت: افسر سوم می‌گوید به کشتی کریستال برخورد می‌کنیم سکان تمام به چپ و در ساعت 19:51 تصادف رخ می‌دهد.

19:51 آتش عرشه را فرا گرفته و کاپیتان سانچی می‌گوید کاری نمی‌توان کرد

طبق گفته مدیر کل امور دریایی سازمان بنادر و دریانوری، کاپیتان سانچی در این لحظه دستور می‌دهد سیستم اعلام اضطرار فعال شود، عرشه کشتی سانچی بلافاصله بعد از تصادف منفجر شده و آتش می‌گیرد کاپیتان دستور می‌دهد که پمپ حریق را روشن کنند در این لحظه صدای کاپیتان را داریم که می‌گوید آتش آتش هیچ کاری نمی‌توان کرد.

وی گفت: در این لحظه در کشتی کریستال کاپیتان به پل فرماندهی آمده و دستور ترک کشتی را می‌دهد.

19:52 ؛ توسعه حریق در ساختمان کشتی و در دریا

وی ادامه می‌دهد: در ساعت 19:52 انفجارات پی در پی و توسعه حریق در پل فرماندهی و ساختامان کشتی و حتی دریا را در بر می‌گیرد. گاز سمی ناشی از اشتعال میعانات گازی اطراف کشتی را فرا گرفته و دمای کشتی در این شرایط به 700 درجه رسیده است.

19:53 ؛ پایانی‌ترین لحظه حیات در کشتی سانچی

طبق گفته پسنده، در دقیقه پایانی که صدای خدمه در وی دی آر ضبط شده است سیستم هشدار از کار می‌افتد آتش تمام سانچی را گرفته است. موتور و ژنراتور اصلی سانچی از کار می‌افتد چرا که هیچ اکسیژنی وجود نداشته تا موتور کار کند.