200 نوع میوه در معرض خطر مگس مدیترانه‌ای/ آفت قرنطینه‌ای، نتیجه واردات بی رویه میوه/ نباید در جداسازی وزارتخانه‌ها تعجیل کرد

به گزارش خبرنگار اقتصادی ایلنا، حمله مگس میوه مدیترانه به باغات کشاورزی، استان های شمالی را بسیار تحت شعاع قرار داده است، به طوری که باغات زیتون در گیلان بالغ بر 500 میلیون تومان خسارت دید و همچنان نیز با این مگس دست و پنجه نرم می کنند.

 از سوی دیگر کشاورزانی که باغاتشان آسیب جدی دیده و خسارات فراوانی را متحمل شده‌اند  برای احیای باغات خود و مبارزه بیولوژیک با این آفت خطرناک نیازمند یاری دولت و بیمه محصولات کشاورزی هستند اما تعداد محصولات بیمه شده و باغات بیمه شده بسیار کمتر از خسارت وارد شده است. البته این آفت تنها گریبان‌گیر زیتون نشده و محصولات دیگر را نیز مورد هجوم قرار می دهد.

رضا ارجمندی مدیر گروه برنامه ریزی، مدیریت و آموزش محیط زیست در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی ایلنا از مشکلات واردات میوه به کشور و افزایش آفات قرنطینه ای می گوید و بیمه کشاورزی را برای  دوران کهولت کشاورزان بسیار ضروری می داند. این گفتگو را به صورت تفصیلی در ادامه خواهید خواند.

*مگس میوه مدیترانه ای چه نوع آفتی است و چگونه وارد کشور می شود؟

مگس میوه مدیترانه ای با نام علمی ceratitis capitata  از آفت های بسیار خطر ناک برای بسیاری از محصولات کشاورزی است. به بسیاری از محصولات خسارت می زند که موز، نارنگی و هلو برخی از آن میوه ها را شامل می شوند. بالغ بر 200 نوع میوه در خطر حمله این آفت قرار دارند که آفت قرنطینه ای محسوب می شود و از طریق واردات میوه به کشور وارد شده است.

*این آفت از چه زمانی وارد کشور شده است؟

اولین بار این آفت در سال 1354 در یکی از باغات مشهد مقدس مشاهده شد و ما در باغ کشاورزی بجنورد این آفت را بر روی هلو مشاهده کردیم. اما به دلیل سرمای زیاد در خراسان آفت از بین رفت تا سال 1359 که اولین بار در ساری و بر روی نارنگی مشاهده شد. در سال 61 این آفت به نارنگی یافا که میوه زود رس است خسارت بسیاری زد اما با مبارزه خوب و به موقع در ساری آفت تحت کنترل درآمد اما به دلیل ورود بی رویه  انواع میوه به کشور این آفت به کشور بازگشت و در سال های اخیر شاهد خسارت بسیار بالای این مگس به باغات کشاورزی هستیم که ثمره واردات بی رویه میوه به کشور است.

این افت قرنطینه ای که بسیار خطرناک است در دنیا 200 میزبان دارد و ورود میوه باعث می شود این آفت از کنترل خارج شود. موز وارداتی اگر سبز باشد امکان نفوذ این آفت وجود ندارد اما موز رسیده می تواند حامل این آفت به کشور باشد. آفات دیگر به تعداد محدود در میوه رسوخ می کنند اما این نوع آفات به تعداد بالایی تخم ریزی می کند.

*چه راهکاری برای مبارزه با مگس مدیترانه ای تاکنون انجام شده است؟

راه کار هایی که برای مبارزه با این آفت وجود دارد این است که سم پاشی نباید انجام شود. سم پاشی دشمنان این آفت را هم از میان بر می دارد و باید با مبارزات غیر شیمیایی با آن مقابله کرد. مبارزه ها باید زراعی و بیولوژیکی باشد تا بتوانند این آفت را تحت کنترل در بیاورند اما ابتدای امرباید جلوی واردات میوه را گرفت. ما در کشور تولیدات بالای میوه را داریم و باید با پرداخت به سرمایه های داخلی از واردات محصولات غیر ضروری جلوگیری کنیم. البته واردات بیش از اندازه میوه به دوره های قبل باز می گردد اما آثارش همچنان قابل مشاهده است.

*بیمه محصولات کشاورزی در حال حاضر در چه مرحله ایی قرار دارد و چه محصولاتی شامل بیمه می شوند؟

بیمه محصولات کشاورزی سابقه 32 ساله در ایران دارد. در ابتدا 2 محصول بیمه بودند اما درحال حاضر تمام محصولات شامل بیمه می شوند. در دنیا اما این نوع بیمه سابقه بسیار طولانی تری دارد. در کشور ما بیمه محصولات کشاورزی با همکاری بانک کشاورزی انجام می شود. با محصولاتی مانند چغندرقند و پنبه شروع شد اما درحال حاضر اکثر قریب به اتفاق شامل بیمه محصولات کشاورزی می شوند. این نوع بیمه یک بیمه دولتی است و ما باید تلاش کنیم تا تمام محصولات اعم از باغی، زراعی و کالاهای اساسی شامل این بیمه شوند. دولت هم باید محصولات را حمایت کند و کشاورزانی را که اطلاعات کمی در زمینه بیمه دارند آموزش دهد. این بیمه می تواند شامل سیل، آفات، تگرگ، یخ زدگی و خشکسالی باشد و هر عاملی که باعث خسارت به کشاورز شود باید ضمیمه بیمه محصولات کشاورزی شود.

دو موضوع باید در کنار هم پیش بروند و آن دو مطلب این است که هم مسئولان بخش کشاورزی و بانک کشلورزی حمایت کنند و هم کشاورزان هم باید نسبت به بیمه کردن محصولاتشان تلاش بیشتری  کنند. البته در حال حاضر کشاورزان و تولید کنندگان آشنایی لازم را با بیمه دارند اما هنوز هم بسیاری از محصولات بیمه نمی شوند، به عنوان مثال در برف و سرمای سال زمستان گذشته در بخش شمالی مخصوصا مازندران اگر کشاورزان همه محصولاتشان بیمه بود خسارت را از بیمه می گرفتند و به این دلیل که محصولات بیمه نیست انتظار دارند که دولت کمک کند. کمک دولت محدودیت دارد. کشاورزان هنگامی که محصولات را بیمه می کنند ممکن است تا 5 سال اصلا خسارت نبینند و از بیمه استفاده نکنند اما بیمه مورد نیاز محصولات است و حادثه هیچ گاه خبر نمی کند. بیمه در همه زمینه ها می تواند نقش اساسی داشته باشد و یک مسئله کاملا اقتصادی و عقلایی است که هم به نفع بیمه گر است و هم بیمه شونده.

*به غیر از بیمه محصولات کشاورزی، بیمه دیگری برای کشاورزان وجود دارد که خود آنها را تحت پوشش قرار دهد؟

ما یک بیمه روستاییان داریم و یک بیمه محصولات کشاورزی که بیمه محصولات به تعداد کشاورزان نیست و بسیار بیشتر است. ممکن است یک کشاورز در چند محصول حق بیمه پرداخت کند. ما باید تلاش کنیم تا عموما محصولات کشاورزی بیمه شوند. البته بیمه روستایی هم بسیار اهمیت دارد و کشاورزان و روستاییان هم باید بیمه باشند. اگر کشاورزان بتوانند دونوع بیمه بازنشستگی و محصولات کشاورزی را داشته باشند می توانند در سن بالا بازنشسته شده و از خدمات بیمه استفاده کنند. حسن این کار این است که دیگر کشاورزان مسن برسر زمین های کشاورزی مشغول نخواهند بود و نیروی اصطلاحا تازه نفس بر روی کار می آیند. بیمه زندگی کشاورز را تامین می کند و زمین به دست فرزندان کشاورز اداره می شود که این مسئله در کشورهای دیگر اجرایی شده است. در کشورهای دیگر زمین های کشاورزی توسط کشاورزان جوان یا young farmers   اداره می شوند و ما هم به بیمه روستاییان نیاز داریم که بازنشستگی بخشی از این بیمه باشد.

* جداسازی بخش کشاورزی از وزارت جهاد و ادغام آن با وزارت بازرگانی را چطور ارزیابی می کنید؟

بحث ادغام بخش کشاورزی و الحاق آن به بازرگانی یک بحث بسیار مهم و جدی است. مدت های بسیار زیادی بحث بر سر این بود که فعالیت های مرتبط بخش کشاورزی همه در یک سازمان باشد به این معنی که فعالیت‌های بخش کشاورزی، بازرگانی و محصولات باغی، کشاورزی و دامی همه از سیاست گذاری تا مدیریت و نظارت در بخش کشاورزی باشد و از وزارت بازرگانی جدا باشد. زمانی که بخواهند گندم، برنج و شکر وارد کنند آن میزان که در کشور کمبود وجود دارد وارد شود اما همیشه بحث برسر واردات مازاد محصولات توسط وزارت بازرگانی بود.

ادغام یا جداسازی نهادها و وزارت خانه ها باید اول سنجیده شود و پس از کارشناسی این کار انجام شود. درحال حاضر که این ادغام صورت گرفته دیگر نباید در جداسازی آنها تعجیل کرد. این موضوع نیاز به کارشناسی بسیار زیادی دارد و تمام  جوانب باید سنجیده شود و هر دو مسئله ادغام و جداسازیی دوباره بررسی شود. مسئله ای که مورد نظر من است این است که هم در ادغام این سازمان ها و هم در جداسازی هیچ کارشناسی درستی انجام نشد و همه کارها بدون گزارش علمی، فنی و تحقیقاتی پشتوانه این دو موضوع نیست. این مسئله در خصوص مسکن، شهرسازی،  وزارت راه صنعت و معدن هم وجود دارد که هم مطالعات کافی نبود و در حال حاضر هم یک پشتوانه علمی و تحقیقاتی ندارد و توصیه من این است که عجله در این امر نکنند. با استدلال این قضیه را کارشناسی کنند. اعمالی که در کشور انجام می شود مسائل ساده و پیش پا افتاده ای نیست،  بر کشور تاثیرگذار است و نیازمند پشتوانه کارشناسی است.

*صحبت پایانی و توصیه شما به کشاورزان و خوانندگان این گفتگو چیست؟

کشاورزی کشور با کم آبی مواجه است و این کم آبی در چند سال اخیر به سمت خشکسالی و کمبود باران پیش می رود. مصرف آب در بخش کشاورزی بسیار مهم است. محصولات کشاورزی که کمتر آب مصرف می کنند و بازدهی بهتری دارند باید مدنظر کشاورزان قرار گیرند. ما محصولاتی داریم که هم تولید بالایی دارند و هم با مصرف کم باعث بهره وری آب هم می شوند. کشور نیازمند یک توجه همگانی است که این مسئولیت برگردن رسانه ها و سایت های تخصصی است که با ارائه راهکار می توانند در آگاهی عمومی موثر باشند و می توانند در پشت سرگذاشتن بحران آب کمک کنند.