تخصیص بیش از 5 هزار میلیارد تومان اعتبار به مکانیزاسیون کشاورزی/ 95 درصد ماشین‌های کشاورزی در داخل تولید می‌شود

کامبیز عباسی رییس مرکز توسعه مکانیزاسیون کشاورزی، در خصوص توسعه مکانیزاسیون ماشین آلات کشاورزی و بهره وری مطلوب از منابع موجود در جهت رسیدن به خودکفایی و افزایش تولید داخلی  به گفتگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا پرداخت که مشروح این گفتگو را در ادامه می خوانید:

*چه اقداماتی برای افزایش بهره وری در بخش کشاورزی توسط مکانیزاسیون صورت گرفته است؟

مکانیزاسیون یکی از مهمترین عوامل ارتقا بهره وری در بخش کشاورزی است. مکانیزاسیون فراتر از یک ماشین است و سایر نهادها را مددیریت می کند. میزان بهره وری بذر، سم و کود را در عرصه مزارع ما مدیریت می کند و باعث می شود با بهره وری بالا این امکانات به مصرف برسند. عامل اصلی مدیریت آب و خاک کشور است به این معنی که با مکانیزیسیون می توانیم منابع آب و خاک را مدیریت کرده و باعث اصلاح خاک و مدیریت مصرف آب شویم.

با در نظر گرفتن این جوانب مکانیزاسیون یکی از مهمترین عوامل ارتقا سطح بهره وری منابع کشاورزی است که می تواند اثر خود را در نهادهای تولید بگذارد و یا در منابع پایه مانند آب و خاک بگذارد. نقشی که مکانیزاسیون داشته این است که طی 3 سال گذشته ماشین ها و ادوات و تجهیزات زیادی در عرصه مزارع کشاورزی کشور به دست بهره برداران رسیده و بیش از 80 هزار دستگاه تراکتور و بیش از 180 هزار کمباین و سایر ادوات کشاورزی در اختیار کشاورزان قرار گرفته است و باعث شده که در انجام به موقع عملیات کشاورزی توفیق بسیاری حاصل شود و در مصرف نهادهای کشاورزی مانند بذر و کود هم توفیقات زیادی داشته ایم.

در حوزه کاشت غلات اگر به روش کاشت مکانیزه عمل شود و با بذر کار عملیات کاشت را انجام دهیم میزان صرفه جویی بذر ما در هر هکتار به صورت میانگین 100 تا 150 کیلو گرم است. در دولت تدبیر و امید  و در این چهار سال اخیر بیش از 2 میلیون و 100 هزار هکتار به سطح زیر کشت مکانیزه کشور در حوزه غلات افزوده شده است. میزان استفاده از بذر 2میلیون از اراضی کشور ما 100 تا 150 کیلوگرم کاهش پیدا کرد. میزان مصرف بذر در مزارعی که به صورت مکانیزه کشت می شوند 80 تا 120 کیلو گرم است این در حالی است که اگر به صورت سنتی کشت شود بین 250 تا 300 کیلوگرم میزان مصرف بذر خواهیم داشت. 

در حوزه سم پاشی هم در طی 4 سال اخیر بیش از یک میلیون و 280 هزار هکتار به سطح سم پاشی استانداردمان افزوده شد و میزان مصرف سم  نیز 40 درصد کاهش پیدا کرد. می توان گفت در مجموع مکانیزاسیون نقش تعیین کننده در کشاورزی دارد. ما در بخش برنج هم بالغ بر 600 میلیارد تومان تسهیلات و سرمایه گذاری کردیم. در ابتدای دولت 12.5 درصد از شالیزارها به وسیله ماشین برداشت می شد اما در پایان دولت اما به 80 درصد افزایش یافته است که این جهش تاریخی را ما در تک تک عرصه های محصولات کشاورزی داشته ایم. از مجموع بیش از 5 هزار میلیارد تومان سرمایه گذاری در بخش مکانیزاسیون داشتیم که 3200 میلیارد تومان از این مبلغ تسهیلات بانکی بود.

در حوزه باغبانی کشور حدود 800 میلیارد تومان سرمایه گذار انجام شد تک تک بخش های تولیدی کشور در بخش مکانیزاسیون مورد توجه دولت بود و ما در تک تک این محصولات شاهد افزایش بهره وری بودیم. ما علی رقم کاهش سطح زیر کشت به افزایش برداشت محصول رسیدیم. یکی از عواملی که باعث این امر می شود حضور مکانیزاسیون در عملیات تولید محصولات است.

*میزان تسهیلات پرداخت شده به کشاورزان برای خرید کمباین و تراکتور چه میزان بوده؟

در قالب 5 خط اعتباری مکانیزاسیون از سال 92 آغاز شد که در آن سال 750 میلیارد تومان، در سال 93 ، 800 میلیارد تومان سال 94، 1000 میلیارد تومان، سال 95 ، 1200 میایارد تومان و در سال 96 ، 1500 میلیارد تومان تسهیلات تخصیص و توزیع استانی شد که در مجموع 5250 میلیارد تومان تسهیلات با وجود شرایط سخت، کمبود و محدودیت ها از طریق سیستم بانکی کشور به حوزه مکانیزاسیون تخصیص داده شد که از خطوط اعتباری اول، دوم، سوم و چهارم نزدیک به 3200 میلیارد تومان تسهیلاتجذب کردیم و خط اعتباری 5 ما که در سال 96 راه اندازی شده در حال جذب در استان ها است. 

*در بخش مکانیزاسیون کشاورزی چه تسهیلات و اقداماتی برای تسهیل و کاهش مصرف آب صورت گرفته است؟

ما در بهره‌وری آب نیز یکی از بخش‌های اثرگذار هستیم. از فاکتورهای مهم برای شاخص بهره‌وری و کاهش مصرف آب حضور مکانیزاسیون در عرصه تولید و توسعه کشت های نشایی است که باعث کاهش مصرف در 30 تا 50 درصد آب می‌شود که مولفه ماشین مناسب نشاکار و تامین این ماشین در حیطه وظایف مرکز توسعه مکانیزاسیون است. برای محصولاتی مثل چغندر قند، ذرت، کلزا، پنبه و حتی توسعه مکانیزاسیون برنج در این عرصه‌ها، تامین، شناسایی و به کارگیری نشاکارهای مناسب از وظایف اصلی مرکز توسعه مکانیزاسیون بود که خوشبختانه در این بخش شناسایی‌های خوبی صورت پذیرفته و آغاز توسعه کشت نشاعی در همین دولت به صورت منسجم و با برنامه آغاز شد. دومین فعالیت ما در این حوزه توسعه بخش کشاورزی حفاظتی و تامین ماشین‌های مناسب کشاورزی حفاظتی است که در این روش با کمتر برهم زدن خاک رطوبت را در خاک حفظ کرده و از بارندگی‌ها استفاده بهتری خواهند کرد.

در تامین ماشین‌آلات مناسب اعم از خاک ورزهای حفاظتی و بذرکارهای کشت مستقیم، همه درحیطه وظایف مرکز است و خوشبختانه ما در مکانیزاسیون کشاورزی جهش چشمگیری را داشتیم و تمام ماشین‌های کشاورزی حفاظتی در درون کشور تولید شده و بومی‌سازی شده‌اند که باقیمت بسیار کم در حدود یک‌پنجم قیمت نمونه خارجی قابل تهیه برای کشاورزان هستند. در شرایط فعلی نزدیک به یک میلیون و 500 هزار هکتار از مزارع کشور را توسط ماشین‌های کشاورزی حفاظتی زیر کشت قرار داده‌ایم. مولفه کشاورزی در روش مکانیزاسیون بسیار رشد داشته و توانستیم صنعتگرانمان را به سمت تولید ماشین‌های کشاورزی حفاظتی ببریم.

سومین کار ما توصیه و توجه به تسطیح نسبی اراضی است که ما در این عرصه هم توفیقات خوبی داشتیم و انواع لولرهای لیزری و غیر لیزری در کشور ما به خوبی توسعه پیدا کرده و تسهیلات خوبی را به متقاضیان این دستگاه‌ها پرداخت کردیم. در استانداردسازی و معرفی این دستگاه‌ها فعالیت‌های چشم‌گیری داشتیم. در کشورمان تولیدکننده ماشین‌های تسطیح نسبی را داریم. با توسعه تسطیح نسبی در عرصه مزارع راندمان‌ آبیاری بالا می‌رود.

بخش چهارم  در حوزه بهره‌وری آب استانداردسازی لوازم و تجهیزات آبیاری تحت فشار و آبیاری سیستم‌های نوین آبیاری است. ما متولی استانداردسازی در حوزه لوازم و تجهیزات کشاورزی و آبیاری هستیم. تمام سیستم‌ها و تجهیزات آبیاری در حوزه مکانیزاسیوم کشاورزی مورد استانداردسازی و ارزیابی قرار گرفت به این دلیل که یکی از روش‌های مابرای ارتقاء بهره وری آب و توسعه روش‌های آبیاری موضعی و آبیاری زیرسطحی است. توسعه گلخانه‌ها و تجهیزات آن هم در حوزه مکانیزاسیوم کشاورزی حمایت، استانداردسازی و بهره‌برداری می‌شود. بالاخره کشت و کار گیاهان در محیط‌های کنترل شده باعث کاهش مصرف آب می‌شود.

بخش دیگری از فعالیت‌های ما در کاهش مصرف آب که به کل بخش کشاورزی برمی‌گردد تغییر زمان کاشت است. خیلی از محصولات کشت‌های بهاره ما برای استفاده از آب باران یا آب سبز به پاییز منتقل شدند. در این موارد نیز مکانیزاسیون باید به صورت غیرمستقیم حضور داشته باشد تا بتوانند مناسب‌ترین روش کاشت، داشت و برداشت این محصولات را انجام دهند. در مجموع مکانیزاسیون یکی از مولفه های اثرگذار در ارتقاء کشاورزی و بهره‌وری آب است.

*برای یکپارچه‌سازی اراضی در جهت استفاده بهتر و بهینه‌تر کشاورزان از زمین‌های کشاورزی طرح مکانیزاسیون چه اقداماتی انجام دادید؟

متولی تجهیز و یکپارچه‌سازی اراضی، معاونت آب، خاک و صنایع وزارت جهاد کشاورزی است اما این به این مفهوم نیست که اگر تجهیزات و نوسازی صورت نپذیرد، مکانیزاسیون نفوذ نخواهد کرد. اگر تجهیز و نوسازی متناسب با استانداردهای توسعه مکانیزاسیون باشد قطعاً روند مکانیزاسیون تسریع می شود. ما در همین شرایط هم می‌توانیم مکانیزاسیون مناسب را توسعه دهیم ولی برای روند تسریع توسعه مکانیزاسیون در اراضی شمالی کشورمان تجهیز و نوسازی یک اتفاق خوب است. 

*تعامل سازمان شما با اتحادیه‌های کشاورزی به چه صورتی است؟

ما با تمام اتحادیه‌های مرتبط با خودمان ارتباط تنگاتنگی داریم مانند اتحادیه تولیدکنندگان وتامین‌کنندگان ماشین آلات، عدوات و تجهیزات کشاورزی و انجمن تولیدکنندگان و تامین‌کنندگان ماشین‌آلات و تجهیزات کشاورزی. ما با تمام این نهادها نشست‌های مشترک زیادی داریم و در اکثر جلسات فنی و تخصصی ما این مسئولان نیز حضور دارند. در جلسات ستاد مکانیزاسیون  نمایندگان این تشکلات حضور دارند. یکی از سیاست‌های دولت و سیاست‌های مهندس حجتی مشورت‌خواهی و مشورت‌گیری از بخش خصوصی است که هم تولیدکنندگان و کشاورزان خبره و هم اتحادیه‌های مختلف درزمینه تولید محصولات کشاورزی در جلسات ما صاحب کرسی هستند.

*اقدامات مفید و موثر پیش‌روی وزارت جهاد کشاورزی در دولت جدید چیست؟

ما یک خبر خوب در این وزارتخانه داریم که آن رسیدن به یک خوداتکایی در حوزه صنعت ماشین‌های کشاورزی در کشور است که بیش از 95 درصد از نیاز ماشینی را خودمان برآورده می کنیم. در شرایط سختی که تسهیلات در کشور دارای محدودیت است امسال 1500 میلیارد تومان اعتبار به حوزه مکانیزاسیون کشاورزی تخصیص داده شده است که بیش از 300 میلیارد تومان از این اعتبارات به بخش مکانیزاسیون باغبانی، نزدیک به 800 میلیارد تومان از این اعتبارات به حوزه مکانیزاسیون زراعت، بیش از 150 میلیارد تومان از این اعتبارات هم به حوزه مکانیزاسیون دام و طیور کشور و بیش از 75 میلیارد تومان به مکانیزاسیون شیلات و آبزیان تعلق می‌گیرد. امسال خوشبختانه به حوزه گیاهان دارویی نزدیک به 40 میلیارد تومان اعتبار تخصیص دادیم. اینها همه بیانگراین است که مکانیزاسیون کشاورزی درسال 96 و در استمرار دولت تدبیر و امید باز هم به صورت جدی مورد پیگیری قرار می‌گیرد حتی در حوزه مکانیزاسیون جنگل و مراتع بیش از 110 میلیارد تومان ما اعتبار تخصیص داده‌ایم.

مکانیزاسیون در دولت تدبیر و امید و در سال 96 تمام زیربخش‌های تولیدی و بخش کشاورزی را مورد توجه قرار داده است و رقمی که امسال داشتیم حدود 30 درصد بیشتر از تسهیلات سال گذشته بوده است. امیدوار هستیم که با حمایت دولت بتوانیم مشوق‌هایی را هم برای توسعه فناوری‌های نوین به حوزه کشاورزی وارد کنیم تا با کمک‌های بلاعوض اوضاع تولید داخلی و حتی تعویض ماشین‌های فرسوده کشاورزی را در کشور پیشتیبانی کنیم.