اشکالات و نواقصی در طرح مسکن مهر وجود داشت/ باید غفلت صورت گرفته در دولت قبل را پذیرفت

به گزارش خبرنگار اقتصادی ایلنا، افشین پروین پور، پژوهشگر اقتصاد مسکن در مناظره تلویزیونی با موضوع مسکن مهر بیان داشت: در مسکن مهر باید دو رویکرد را بررسی کرد از ابتدا سال 42 که سیاست گذاری در بخش مسکن آغاز شد تا به امروز دو رویکرد یعنی نگاه سرمایه ای و نگاه مصرفی مطرح بوده است نگاه مصرفی یعنی سیاست گذاری سازوکاری را رقم می زند که سرمایه گذار وارد بخش مسکن شود.

نگاه حاکم در بخش مسکن تا به امروز سرمایه ای بود که همین مساله تامین مسکن را دشوار کرده است اما مسکن مهر برای اولین بار حرکت نظامندی را اجرا کرد تا نگاه مصرفی در کشور حاکم شود.

او افزود: مسکن مهر با این هدف که مسکن با حداقل قیمت به دست متقاضی برسد طراحی شد .

پروین پور گفت: آمار و ارقام نشان می دهد که چه میزان نیاز تامین مسکن در کشور وجود دارد طبق آمار 12 میلیون نفر در سن ازدواج و 16 میلیون نفردیگر تا 10 سال آینده به این تعداد اضافه خواهند شد که نیازمند به 14 میلیون واحد مسکونی جدید خواهیم داشت. همچنین دو میلیون واحد مسکونی ناپایدار در کشور وجود دارد که تا 10 سال آینده به شش میلیون واحد می رسد بنابراین باید تا 10 سال اینده 20 میلیون واحد مسکونی ساخته شود یعنی نیاز به نهضت ساخت و ساز در کشور وجود دارد باز ساخت سالیانه 100هزار مسکن این مساله حل نمی شود چرا که مسکن شوخی بردار نیست و باید تامین شود حتی برخی از جوانان به تجرد قطعی رسیدند که به دلیل عدم وجود امکان تامین مسکن بوده است .

این پژوهشگر اقتصاد مسکن در ادامه با قبول اینکه اشکالات و نواقصی در طرح مسکن مهر بوده است اما موافق با مدل طرح است بیان داشت: مدل طرح مسکن مهر که به موجب آن هزینه زمین در قیمت نهایی حذف شود و تسهیلات مالی برای ساخت در نظر گرفته شود همچنین واسطه ها نیز حذف شوند تا ارزش افزوده به دست مصرف کننده نهایی برسد بسیار عالی بوده است اما نواقصی در اجرا داشته است.

او در پاسخ به سوال مجری برنامه در این رابطه که عده ای معتقدند اگر به ده سال پیش بازگردیم نباید این طرح اجرا می شد وعده ای دیگر می گویند که باید اجرا می شد اما این در اجرا نواقصی داریم بیان داشت: از کسانی که این طرح را رد می کنند باید پرسید جایگزینی برای این طرح دارند یا خیر؟ من طرفدار دیدگاه دوم هستم اگر من  بودم این کار را انجام می دادم اما با یک سری اصلاحات در اقتصاد.

پروین پور در ادامه گفت: طرح مسکن مهر کاملا توسط بخش خصوصی انجام شد. در اقتصاد 3 سطح در خصوص دخالت دولت داریم. سطح حاکمیت که استفاده از ابزارهای سیاست گذاری قانونی است. مثل اینکه دولت تصمیم بگیرد  میلیون مسکن مهر را در دستور کار قرار دهد. سطح مالکیت که از ابزارهای قانونی استفاده کند مثل واگذاری زمین و تسهیلات کم درآمد و سطح مدیریتی که همان تصدی گری دولت است. در این طرح به هیچ عنوان تصدی گری دولت وجود نداشته و عموما توسط تعاونی ها یا بخش خصوصی و پیمانکاران اجرایی شده است .

او تاکید کرد: در بخش مسکن هم باید به متوسط ها فکر کنیم و هم کم درآمدها چرا که در حال حاضر طبقه متوسط به دلیل عدم توان در تامین مسکن به گروه کم درآمد تبدیل شده اند. باید این مسئله را در نظر بگیرید عمده ایراد این طرح یعنی مکان یابی درست است. در بحث تامین مالی نیز می گویند باید کاری کرد که به اقتصاد کلان ضربه وارد نشود، این حرف درست است. غفلت صورت گرفته در دولت قبل را باید پذیرفت. منابع مالی این طرح از پایه پولی اقتصاد کشور تامین شد در تعریف حجم نقدینگی باید بگوییم که عدد آن با پایه پولی ضریب فزاینده به دست می‌آید. در دولت قبل ضریب فزاینده درست کنترل نشد وقتی پایه پولی به اندازه 50 هزار میلیارد تومان افزایش یافت. در کنار آن ضریب فزاینده نیز افزایش یافت که همین مساله حجم نقدینگی را افزایش داده و آثار تورمی به جا گذاشت. برای کنترل این مساله باید از روش کشورهای پیشرفته در قسمت‌های زیر ساختی در زمان بحران استفاده می شد. این کشورها در زمان بحران از افزایش پایه پولی با کنترل ضریب فزاینده استفاده می کنند. اگر این  ضریب کنترل شود به هیچ عنوان اثر تورمی نخواهد داشت بنابراین در این خصوص نیز غفلت صورت گرفته است.

پروین پور در ادامه گفت: بحث شهرهای جدید مساله عجیبی نیست و برای اولین بار در کشورما اجرا نشده است نکته این است که شهرهای جدید باید ماموریت گرا درست شوند یعنی سر ریز جمعیت به سمت شهری تنها با قابلیت خوابگاه نباشد.

او خطاب به چگینی گفت که اگر مشکل شما با مسکن مهر بحث شهرهای جدید تنها با قابلیت خوابگاه است و این مطلب را می دانید و اعتقاد دارید طرح مسکن مهر درست نبود پس چرا طرح مسکن اجتماعی را دولت مطرح کرده است و هیچ کاری هم در خصوص آن انجام نداد؟  این طرح بار مالی بیشتری برای دولت دارد چرا مطرح است و چرا دولت در دستور کار قرار داد؟ اگر دولت اعتقاد دارد که باید از ظرفیت داخل شهرها و بافت فرسوده و از خانه های خالی استفاده شود چرا تا به حال کاری انجام نداده است؟

این پژوهشگر اقتصاد مسکن در خصوص اظهارات دولت در رابطه این که اعتبار طرح مسکن مهر با مشکل مواجه است، بیان داشت: این طرح 80 درصد تکمیل شد و پس از آن تحویل دولت یازدهم داده شد. مهم‌ترین توجیه وزارت راه و شهرسازی برای پیشرفت کند، کمبود منابع بوده است. این طرح از اعتبار ماهیانه 600 میلیارد تومان در تیرماه سال 92 به 80 میلیارد تومان در دی ماه 93 کاهش یافت. این درحالی است که در اواخر تابستان 95 ده هزار و 154 میلیارد تومان اقساط واریزی مردم به بانک مسکن پرداخت شده است و در اختیار مدیران وزارت راه و شهرسازی قرارگرفت اما این مبالغ صرف بدهی بانک مسکن به بانک مرکزی شده است. این در حالی است که طبق قانون این منابع باید صرف تسهیلات دهی می شد .

متقاضیان مسکن مهر طی ارتباطی که با من بر قرار می کنند می گویند واحدها را فقط  افتتاح کردند و تحویل ندادند ، سود دوران مشارکت را به زور می گیرند ، قیمت ها را هر طور دوست داشتند حساب کردند. برای وام ضامن می خواهند که آن را نداریم. واحدها توسط متقاضیان انتخاب نشده است به دلیل عدم تحویل واحدها بعد از 5 سال واحدها دچار فرسودگی شده اند. پروژه ها رها شده اند و وعده های واهی به متقاضیان دادند. این ها گله مندی مردم است آیا برای این جوابی دارید؟

در ابتدا دولت یازدهم رییس جمهور طرح تامین مسکن کم درآمدها را مهم بر شمرد و قول ادامه اجرای طرح را داد زمانی هم که وزیر راه به رای اعتماد مجلس نیاز داشت گفت: این طرح ادامه پیدا می کند اما پس از آن طرح مسکن مهر با این واژه ها توسط وزیر بیان شد: تورم زا، دست در جیب فقرا کردن ، سیب گندیده ، خانمان برانداز، مزخرف، فاجعه آمیز و طرح پوپولیستی. این تعابیر مسئولین وزارت راه است حدود 750 هزار خانواده هنوز مسکن خود را تحویل نگرفتند اما اعلام کردند که دفترچه قسط را به آنها تحویل دادند و گفته اند که اگر قسط را پرداخت نکنید قرارداد را کنسل می کنیم.

متقاضیان مسکن مهر تجمعات بسیاری زیادی کردند و دولت قول داد که تا پایان سال 93 این طرح را تکمیل کند و هنوز تکمیل نشده است. این مسائل درست مثل فرمایش رییس جمهور است که یکبار در سال 93 بعد در سال 94 و در آخر درسال 95 اعلام کرد که از رکود عبور کرده ایم و مشخص نیست چند بار از رکود عبور کرده‌ایم؟

پروین پور در پایان گفت: دولت یازدهم برای مردم این مثال را می زند که دستاورد بزرگ دولت کنترل تورم بوده است. باید خلاصه بگوییم که مساله ای که تورم را محاسبه می کند شامل یک سری اقلام مصرفی مواد غذایی و ... همچنین گروه‌های کالایی که وزن بالای تورم دارد است و چون اقتصاد کشور درگیر رکود است بخشی که در محاسبه تورم تاثیرگذار است و قیمت آن دچار تغییر نشده است موجب شد که تورم پایین اعلام شود. افتخار دولت در کنترل تورم ناشی از رکود بالا در بخش های دیگر اقتصاد است.