اصلاح قوانین آب در دستور کار وزارت نیرو

به گزارش ایلنا، رضا راعی عزآبادی در دوازدهمین نشست از سلسله نشست‌های آب، فرهنگ و جامعه با عنوان «قنات برای آینده» که در کاروانسرای سریزد برگزار شد، عنوان کرد: در شرایطی که طبق قانون، بخش کشاورزی از پرداخت حق‌النظاره معاف شده و عملا آب کشاورزی رایگان به حساب می‌آید، صحبت از افزایش بهره‌وری در این بخش بی‌معنی است.

وی در بخش دیگری از سخنان خود با تشریح میزان بارندگی‌های کشور از ابتدای سال آبی جاری تا کنون، بیان کرد: تا امروز میزان بارش‌های کشور 182 میلیمتر بوده‌است که نسبت مدت مشابه سال قبل 14 درصد کاهش را نشان می‌دهد.

راعی با اشاره به اینکه میزان بارش‌های سال گذشته 216 میلمتر بوده‌است، از کاهش 20 درصدی میزان بارش‌های امسال نسبت به میانگین بلند مدت خبرداد.

وی تاکید کرد: وضعیت بارندگی نسبت به مدت مشابه سال گذشته و میانگین بلند مدت، در پنج حوضه از 6 حوضه آبریز موجود کشور، به شدت کاهش یافته‌است. فقط وضعیت بارش‌ها در حوضه آبریز ارومیه مطلوب است و این در حالی‌است که هنوز سه ماه گرم فصل تابستان را پیش رو داریم.

مدیر کل دفتر مطالعات پایه منابع آب ایران با اشاره به اینکه ایرانیان ابداعگر قنات بوده‌اند، تعداد رشته قنات‌های موجود در کشور بر اساس آمابرداری‌های سال 90 را 41 هزار رشته اعلام کرد و افزود: از این تعداد قنات، چهار میلیارد متر مکعب آب برداشت می‌شود.

وی ادامه داد: بر اساس آماربرداری‌های سال 85، 36 هزار رشته قنات در کشور شناسایی شده بود که از آن هشت میلیارد متر مکعب آب برداشت می‌شد. یعنی اگرچه در سال 90، پنج هزار رشته قنات بیشتر شناسایی شده‌است اما میزان آبدهی قنات‌ها به چهار میلیارد متر مکعب کاهش یافته است.

راعی خشکسالی را یکی از دلایل خشکی قنات‌ها اعلام کرد و افزود: عدم لایروبی و بازسازی قنات‌ها و حفر چاه‌های عمیق در حریم آنها، زمینه کاهش آبدهی قنات را فراهم می‌کند.

وی گفت: امروز از آب قنات برای تامین نیازهای شرب، صنعت و کشاورزی استفاده می‌شود. حتی برای بررسی وضعیت بیلان منابع آب زیرزمینی هم می‌توانیم از قنات استفاده کنیم.

مدیر کل دفتر مطالعات پایه منابع آب ایران تعداد چاه‌های کشور را 770 هزار حلقه دانست و ادامه داد: در ایران 170 هزار دهنه چشمه و 41 هزار رشته قنات  وجود دارد. قنات در ایران هنوز زنده‌است در نتیجه باید نگاه فنی و دقیق‌تری به مسئله قنات داشته باشیم.

وی با اشاره به اینکه در حفاظت از منابع آب فقط به دو بعد کمی و کیفی آن توجه شده، بیان کرد: این نگاه به مقوله آب نادرست است زیرا حفاظت از منابع آب سه بعد دارد. بعد فرهنگی همواره در مسایل آب مغفول مانده‌است.

راعی با اشاره به اینکه قنات درس‌های زیادی را به انسان برای زندگی در شرایط کنونی می‌دهند، افزود: فاضلاب تهران از قنات برای جمع‌آوری پساب و ایجاد شبکه الگوبرداری کرده‌است. باید فرهنگ قنات را به جامعه معرفی کنیم. به ویژه فرهنگ مشارکت پذیری مردم در مدیریت منابع آب که در قنات تجلی می‌یابد، باید جدی گرفته شود.

وی ادامه داد: در شرایط کنونی صحبت از وام بدون بهره و سایر امتیازات، میزان مشارکت مردم در حفاظت و مدیریت مناسب منابع آب را افزایش نمی‌دهد. در حالی‌که گذشتگان ما با منابع درآمدی خود اقدام به ایجاد قنات یا آب انبار می‌کردند. سرمایه‌گذاری در این حوزه‌ها به خوبی انجام می‌شد. به نظر می‌رسد باید این مسایل باید به طور جدی آسیب‌شناسی شود.

راعی از در دستور کار قرار گرفتن تشکیل انجمن استادکاران قنات خبرداد و گفت: در شرایطی که مقنی‌ها هنوز بیمه نیستند، چگونه می‌توان انتظار داشت که افراد داخل قنات رفته و نسبت به احیای آن اقدام کنند. باید در نسل جدید برای ادامه راه پیشینیان انگیزه ایجاد کرد.

وی تاکید کرد: وزارت نیرو به صورت تمام قد از حفظ و احیای قنوات حمایت کرده و به دنبال اصلاح آیین‌نامه‌های مرتبط با قنات است.