اجرای آزمایشی «بازار آب» در 5 دشت بحرانی کشور

به گزارش ایلنا از وزارت نیرو، "سید محمد آهویی" در رابطه با ضرورت اجرای طرح پیاده سازی و اداره بازار آب در مناطق منتخب پایلوت در کشور گفت: مروری کوتاه بر تاریخچه مدیریت منابع آب نشان می‌دهد که در دهه ۱۳۵۰ و ۱۳۶۰ پروژه‌ها و برنامه‌های آبی کشور برای پاسخگویی به تقاضا‌های موجود تنظیم می‌شد و در این بین به موضوع صیانت از منابع آب توجه کافی نمی‌شد.

مدیرکل دفتر اقتصاد و بهره‌وری آب در همین رابطه افزود: از اواسط دهه ۱۳۷۰ و پس از آن در دهه ۱۳۸۰ به واسطه کاهش منابع آب‌های سطحی و زیرزمینی و همچنین رشد جمعیت و افزایش تقاضا برای اجرای طرح‌های توسعه در کشور، برنامه‌های مدیریت منابع آب کشور تا حدودی اصلاح شد و این بار تلاش شد تا به جای سیاست‌های عرضه بی‌رویه آب، موضوع مدیریت توامان عرضه و تقاضا در دستور کار قرار بگیرد.

وی ادامه داد: از دهه ۱۳۹۰ به این سو نیز با توجه به کاهش شدید منابع آبی کشور و ارزیابی‌هایی که حکایت از فقر منابع آبی، افزایش اضافه برداشت از منابع آب زیرزمینی و تشدید فشار برآبخوان، کاهش کیفیت آب و پیامد‌های زیست محیطی ... و بروز مشکلات جدی در مدیریت آب کشور وجود داشت، موضوع صیانت از منابع آب در دستور کار قرار گرفت و تلاش شد تا برنامه‌هایی در جهت مدیریت تقاضا و مدیریت بهینه منابع آب اجرایی شود.

آهویی گفت: تقویت و ساماندهی بازار آب یکی از برنامه‌هایی است که براساس مصوبه شورای عالی آب در طرح تعادل بخشی در برنامه کار وزارت نیرو قرار گرفته است و مطالعاتی نیز در این زمینه انجام شده و تلاش می‌شود تا با کمک آن ضمن ضابطه‌مند کردن میزان و نحوه مصرف آب، بخشی از آب مورد تقاضا را از طریق اجرای سیاست‌های بازتخصیص آب از طریق جابجایی مصرف به بخش‌های کاراتر و بهره ورتر، در چارچوب قواعد و مقررات تنظیمی، برای متقاضیان فراهم کند .

وی ادامه داد: علاوه بر این تمهیداتی اتخاذ شود که تامین تقاضا‌های روزافزون از طریق مدیریت مصرف و افزایش بهره‌وری آب بهره برداران مجاز موجود تامین و از افزایش برداشت غیر مجاز و فشار بر منابع آب جلوگیری شود.

مدیرکل دفتر اقتصاد و بهره وری آب اظهار داشت: از جمله اهداف اصلی که این پروژه دنبال می‌کند موضوع ارتقاء بهره وری آب است که در مبادلات آبی بسیار محدودی که در برخی مناطق پایلوت نیز انجام شده است، ارزیابی‌های اولیه نشان می‌دهد که بازار آب می‌تواند نقش موثری در این زمینه ایفا کند.

وزارت نیرو در اجرای طرح بازار آب نقش تسهیل گر را ایفا می‌کند

آهویی در ادامه گفت: وزارت نیرو به عنوان نماینده دولت در اجرای طرح بازار آب نقش تسهیل گر را ایفا می‌کند و چندین کارگزاری در این حوزه فعال می‌شوند که وظیفه ایجاد ارتباط میان عرضه کنندگان آب با متقاضیان را بر عهده دارند.

وی در بخش دیگری از سخنان خود اظهار داشت: در حال حاضر این طرح در برخی دشت‌های بحرانی در ۵ استان کشور در مناطق محدودی از استان‌های یزد، اصفهان، البرز، قزوین و هرمزگان و سمنان به صورت پایلوت در حال اجراست و امیدواریم با فراهم شدن بستر‌های لازم و رفع ایرادات این طرح به زودی در دیگر دشت‌های بحرانی کشور نیز اجرایی شود.

مدیرکل دفتر اقتصاد و بهره وری آب ادامه داد: اجرای طرح بازار آب نیازمند الزامات و مقدماتی است که از جمله آن راه اندازی سامانه معاملات است که تعدادی از شرکت‌های دانش بنیان در این حوزه قرار است با وزارت نیرو همکاری کنند.

آهویی همچنین با اشاره به اینکه از جمله شروط اجرایی شدن این طرح در دشت‌های مختلف کشور این است که پیش از اجرایی شدن آن دیگر مقدمات مدیریت بهینه آب مانند نصب کنتور‌های هوشمند، تحویل حجمی آب، مسدود کردن چاه‌های غیرمجاز و اصلاح الگوی کشت اجرایی شود تاکید کرد: در صورتی که این مقدمات در دشت‌های بحرانی کشور اجرا نشود، آن دشت استاندارد‌های لازم برای اجرای طرح بازار آب را به دست نمی‌آورد.

بازار آب می‌تواند منجر به افزایش بهره وری و ارزش اقتصادی آب شود

وی با اشاره به عملیاتی کردن این طرح در دشت قزوین و دشت خواف افزود: طرح بازار آب به صورت پایلوت در استان قزوین و شهرستان خواف استان خراسان رضوی اجرا شده و بررسی نتایج آن نشان می‌هد که بازار آب می‌تواند منجر به افزایش بهره وری و ارزش اقتصادی آب شود.

آهویی در مورد سازوکار عملیاتی اجرای طرح بازار آب نیز گفت: مالک چاه کشاورزی که دارای پروانه بهره برداری معتبر است و روی چاه کنتور هوشمند نصب کرده است می‌تواند در صورت رعایت الگوی کشت آب مازاد ناشی از صرفه جویی خود را که در چارچوب پروانه بهره برداری مجاز به برداشت آن می‌باشد، با قیمتی که در بازار تعیین می‌شود عرضه کند.

وی در بخش پایانی سخنان خود با اشاره به نقش موثر بازار آب در صیانت از منابع آبی و ارتقای بهره وری در حوزه مصارف آب افزود: در حال حاضر هزینه تمام شده انتقال آب از خلیج فارس برای صنایع فلات مرکزی در ازای هر متر مکعب حدود ۴ دلار تمام می‌شود، اما با اجرای این طرح صنایع می‌توانند با قیمت‌های به مراتب کمتر مازاد آب بخش کشاورزی ناشی از صرفه جویی را دریافت کنند و کشاورزان نیز می‌توانند ضمن افزایش راندمان تولید محصول، مازاد آب خود را در بازار به فروش برسانند و از محل در آمد آن نسبت به ایجاد تمهیدات لازم جهت کاهش مصرف آب و افزایش بهره وری اقدام کند.