سفره‌های آب زیرزمینی کشور سالانه یک متر فروکش می‌کنند/ سرمایه نسل‌های آینده در عصر حاضر نابود می‌شود

ذبیح‌الله اعظمی‌ساردویی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا، درباره مصرف آب در بخش کشاورزی با اشاره به کاهش 9 درصدی میزان بارش‌های جوی کشور در مقایسه با سال‌های گذشته، گفت: در 50 سال اخیر خشکسالی ایران بی‌سابقه بوده و میزان بارش‌های جوی 9 درصد کاهش یافته است.

مصرف آب در بخش کشاورزی ایران 85 درصد، در جهان 70 درصد

وی افزود: براساس جدیدترین آمار ارائه شده از سوی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، هم‌اکنون حدود 85 درصد آب در بخش کشاورزی کشور مصرف می‌شود، این در حالی است که این رقم به طور میانگین در جهان 70 درصد و در کشورهای پیشرفته کمتر از 50 درصد است.

حرکت لاک‌پشتی آبیاری نوین

سخنگوی کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی با بیان این که مسئولیت توسعه و گسترش سیستم آبیاری نوین بر عهده وزارت جهادکشاورزی است، گفت: در شرایطی که بخش قابل توجهی از منابع آبی کشور در بخش کشاورزی مصرف می‌شود، متاسفانه روند ایجاد و راه‌اندازی سیستم آبیاری نوین و پیشرفته حرکتی لاک‌پشتی دارد. 

هدرروفت آب در 65 تا 75 درصد اراضی کشاورزی

وی بیان داشت: اکنون بین 25 تا 35 درصد اراضی سراسر کشور، مجهز به سیستم‌های آبیاری تحت فشار است و در سایر اراضی کشاورزی با هدررفت آب مواجه هستیم که مسئولیت اصلی آن برعهده وزارت جهاد کشاورزی است.

انتقاد از کشت محصولات آب‌بر

اعظمی‌ساردویی در ادامه با انتقاد از کشت محصولات آب‌بر در بخش کشاورزی کشور، گفت: کشت محصولاتی مانند هندوانه و ذرت که آب زیادی را مصرف می‌کنند باید در کشور مدیریت شود. وزارت جهاد کشاورزی باید به کشاورزان و سرمایه‌گذاران خود اعلام کند در صورت کشت محصولات آب‌بر از آنها آب‌بها دریافت می‌کند.

  ضرورت نصب کنتور هوشمند بر چاه‌های کشاورزی

این نماینده مجلس با تاکید بر ضرورت نصب و راه‌اندازی کنتورهای هوشمند در اراضی کشاورزی کشور، این مهم را گامی موثر در مدیریت مصرف آب در بخش کشاورزی برشمرد و تصریح کرد: باید با فراهم‌سازی تسهیلات، کنتورهای هوشمند در اراضی کشاورزی نصب شوند و از این طریق از کاشت و برداشت محصولاتی که با اقلیم این سرزمین همخوانی ندارند و بسیار آب‌بر هستند، جلوگیری شود.

تعداد چاه‌های آب غیرمجاز بیشتر از چاه‌های آب مجاز است

وی در واکنش به بهره‌برداری از 338 هزار حلقه چاه غیرمجاز در بخش کشاورزی و خلاءهای قانونی برای پلمپ این چاه‌ها گفت: در دهه هشتاد مجوز حفرچاه در برخی از دشت‌های کشور برای انجام فعالیت‌های کشاورزی صادر شد که این امر تیر خلاص به سفره آب‌های زیرزمینی و ذخایر آبی کشور بود.

اعظمی‌ساردویی با بیان اینکه هم‌اکنون تعداد چاه‌های آب غیرمجاز در بخش کشاورزی از تعداد چاه‌های مجاز بیشتر است، افزود: مدیریت این امر دشوار است، چراکه کشاورزان به واسطه بهره‌مندی از این چاه‌های آب امرار معاش می‌کنند. برهمین اساس بیش از هر چیز باید جایگزین مناسبی برای کسب درآمد کشاورز در نظر گرفته و پس از آن این چاه‌ها تعیین تکلیف شوند.

وی در ادامه ضمن مثبت ارزیابی کردن لایحه آبخیزداری و آبخوان‌داری افزود: این لایحه به مهار روان‌آب‌ها، سیلاب‌ها و تخریب‌های پس از بارندگی کمک می‌کند.

 سرمایه نسل‌های آینده در عصر حاضر نابود می‌شود

 سخنگوی کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی با بیان این که با مصرف بی‌رویه آب و عدم مدیریت بهینه مصرف، سرمایه نسل‌های آینده در عصر حاضر نابود می‌شود، اظهار داشت: در شرایطی که سفره‌های آب زیرزمینی سالیانه بین 70 سانتی‌متر تا یک متر فروکش می‌کنند و با وجود اقلیم این سرزمین، معتقدم برای مدیریت این شرایط آنطور که باید برنامه‌ریزی نشده است. برای بهبود این شرایط همه ارگان‌ها و دستگاه‌ها اعم از وزارت نیرو، وزارت جهادکشاورزی، دولت و ملت مسئول هستند.

وی با تاکید بر ضرورت توجه بیشتر به مقوله مدیریت آب، گفت: وزارت نیرو متولی آب و انرژی در کشور بوده و لازم است توجه بیشتری به موضوع مصرف بهینه و مدیریت آب به عنوان یک سرمایه ملی از سوی قانون و وزارت نیرو صورت گیرد؛ این در حالی است که اجرای ماده 27 و 28 قانون توزیع عادلانه آب همچنان به دلیل وجود مباحثی با چالش‌هایی همراه است.

روند پیشرفت برخی پروژه‌های سدسازی

اعظمی‌ساردویی روند پیشرفت برخی پروژه‌های سدسازی در کشور را مورد اشاره قرار داد و اظهار داشت: ساخت و بهره‌برداری از سد در برخی از مناطق کشور باید صورت گیرد، زیرا از هدررفت آب جلوگیری می‌کند بنابراین لازم است فرآیند سدسازی در این دست از مناطق کشور تسریع یابد. در این‌باره می‌توان بر لزوم تسریع در ساخت سد دالکی شهرستان دشتستان استان بوشهر اشاره کرد که پس از گذشت سال‌ها عملیات احداث آن 40 درصد پیشرفت داشته است.

وی ادامه داد: همچنین لازم است در حوزه استان سیستان و بلوچستان تعداد 10 سد ساخته شود تا روان‌آب‌ها وارد دریا نشوند. این مهم باید مورد توجه وزارت نیرو قرار گیرد و با فعالیت در این حوزه از هدر رفت و بحران آب در کشور جلوگیری شود. 

این نماینده مجلس یادآور شد: بر اساس برنامه‌ریزی‌های پیشین، قرار بود سد جیرفت 30 هزار هکتار آب شرب را تامین کند و اکنون با گذشت حدود 35 سال از افتتاح این سد، هنوز این مهم محقق نشده است.، برهمین اساس لازم است وزارت نیرو در عملیاتی کردن اقدامات بازنگری کرده و پیشبرد امور را تسریع کند.

به گزارش ایلنا، محمد مخبر معاون اول رئیس‌جمهور، در مردادماه سالجاری در جلسه مشترک قرارگاه‌های مردمی بسیج، خاتم الانبیاء(ص) و امام حسن مجتبی (ع) با دستگاه‌های اجرایی دولت در خصوص موضوع آبخیزداری گفت که در سال‌های گذشته در زمینه آبخیزداری در کشور غفلت اساسی شده و لازم است تمرکز جدی بر این موضوع و جبران کاستی‌ها صورت گیرد و وزارت جهاد کشاورزی در این زمینه مکلف است تا دو هفته طرحی جامع با استفاده از همه ظرفیت‌های موجود به همراه مدل تأمین مالی و فازبندی شده برای آبخیزداری در کشور تدوین و ارائه کند. 

وی همچنین دستور تأمین اعتبار مورد نیاز برای اجرای 19 میلیون هکتار عملیات آبخیزداری ظرف مدت سه سال را صادر کرد.

از ابتدای انقلاب اسلامی تاکنون 35 میلیون هکتار در کشور آبخیزداری انجام شده و 90 میلیون هکتار دیگر نیز در انتظار آبخیزداری است که این موضوع به عنوان اولویت اصلی در کاهش خسارات سیل در اولویت اجرایی برنامه‌های دولت قرار گرفته است.

با انجام عملیات آبخیزداری میزان آب چشمه‌ها، قنوات و چاهها افزایش می یابد و آبخیزداری در کاهش شوری آبهای زیرزمینی و کاهش فرسایش خاک تأثیر بسزایی دارد. عملیات آبخیزداری سبب افزایش حاصلخیزی و رطوبت خاک شده و در نتیجه افزایش محصولات کشاورزی را به دنبال خواهد شد. با تحقق این امرمی‌توان از ورود سالیانه 250 میلیون مترمکعب رسوب به مخازن سدها جلوگیری کرد. با عملیات آبخیزداری و کنترل فرسایش و تقویت پوشش گیاهی می‌توان سالانه بیش از 100 میلیارد متر مکعب از نزولات جوی را کنترل و حفظ کرده و از هدر رفت و تبخیر بی‌ رویه آب جلوگیری کرد. آبخیزداری میزان رسوب ورودی به شبکه‌های آبیاری، انهار کشاورزی و مزارع را کاهش می‌دهد و در نتیجه می‌توان از صرف هزینه های گزاف لایروبی پیشگیری کرد.