پروپان تولیدی خودمان را با ۲۰ برابر قیمت از چین وارد می‌کنیم/ انحصار امریکا در تولید هلیوم را می‌شکنیم؟

مهراد عباد در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا، در ارزیابی تولید و صادرات گاز هلیوم اظهار داشت: حدود 100 سال است که گاز هلیوم به صورت صنعتی مورد مصرف قرار می‌گیرد و در  دستگاه‌های ام‌آر‌آی بیمارستان، آنالایزرهای شرکت‌های نفت و گاز و پتروشیمی، نشت‌یابی اکسیژن تنفسی غواصی و جوشکاری تخصصی کاربرد دارد .

انحصار امریکا و فرانسه

وی افزود: در 100 سال اخیر بواسطه برخورداری از تکنولوژی و علم؛ انحصار گاز کرایوژنیک در دست دو کشور امریکا و فرانسه بوده است، قطر نیز از چاه‌های میدان پارس‌جنوبی برداشت دارد و حدود 10 سال است که جداسازی را انجام می‌دهد. یکی از مخازن ما هم شناسایی شده که دارای هلیوم است، باید مشتقات از گاز طبیعی جدا شود که نیاز به فیلتراسیون دارد، نوع فیلتر هم در دست امریکا و فرانسه است، البته روسیه و چین هم خریداری کرده‌اند اما انحصار آن را ندارند، هلیوم یکی از گران‌ترین گازها است و مصرف بالایی دارد. 

تمام هلیوم مرود نیاز کشور وارداتی است

عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران تصریح کرد: در حال حاضر 80 درصد هلیوم مورد نیاز کشور از امارات و مابقی از چین، ترکیه و روسیه وارد می‌شود، شرکت‌های امریکایی و فرانسه در این امارات شعبه دارند و ایران هم با واسطه خریداری می‌کند.

پروپان تولیدی خودمان را با 20 برابر قیمت از چین وارد می‌کنیم

وی گفت: قطر 4 کارخانه در چاه‌های مشترک با ایران راه‌اندازی کرده و اخیرا نیز با 4 غول گازی برای توسعه میدان قرارداد منعقد کرده است، گاز طبیعی مشتقات زیادی دارد که ما آن را خام‌سوزی کرده و جداسازی انجام نمی‌شود، فقط برخی پتروشیمی‌ها به طور کاملا محدود پروپان و بوتان را با خلوص پایین جدا می‌کنند. مثلا پروپان تولیدی بندر امام توسط چین خریداری می‌شود و گرید 99 درصد را تبدیل به 99.99 کرده و با 20 برابر قیمت بیشتر ما از این کشور وارد می‌کنیم.

سرمایه ملی در کشور ما از بین می‌رود

عباد با بیان اینکه یکی از موارد قراردادی ما با توتال و شرکت چینی برداشت گاز هلیوم بوده است، خاطرنشان کرد: با کناره‌گیری این شرکت‌های بین‌المللی پروژه جداسازی این گاز هم در ایران متوقف شد، این سرمایه ملی در کشور ما از بین می‌رود و تنها تفکر ما برداشت گاز طبیعی است، اکنون در قرارداد با روسیه بنا داریم که جداسازی را انجام دهیم و واحد پژوهشی ارتش، دانشگاه صنعتی‌شریف و امیرکبیر به طور مختصر و پراکنده روی آن کار کرده‌اند.

پیشنهاد تشکیل کنسرسیوم

وی با بیان اینکه ما هنوز موفق به کار خاصی نشده و سرمایه عظیمی از بین می‌رود، گفت: بحث صنعت گازهای فشرده و کرایوژنیک فوق سرد در دست بخش خصوصی است، ما پیشنهاد تشکیل کنسرسیوم متشکل از بخش خصوصی و دولتی را دادیم که همه افراد متخص این حوزه متمرکز شوند و کار اجرایی شود برای این کار لازم بود که یک چاه به طور آزمایشگاهی در اختیار محققین قرار گیرد.

عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران همچنین بیان داشت: گاز هلیوم در سفره‌های زیرزمینی تانزانیا و کانادا هم پیدا شده است، بخش دیگری از آن در هوا وجود دارد که 20 درصد اکسیژن، 79 درصد نیتروژن و یک درصد ناخالصی‌های دیگر است که در این ناخالصی هلیوم وجود دارد و ما در ایران فقط تکنولوژی جداسازی آرگون را در اختیار داریم.

بازارهای صادراتی

وی با اشاره به بازار صادراتی گاز هلیوم گفت: این محصول در صنایع مختلفی استفاده می‌شود و کشورهایی  که کمی صنعتی باشند از این گاز استفاده می‌کنند، مخصوصا کشورهای نفتی و گازی خلیج‌فارس مشتریان بزرگی هستند، اکنون کشورها این گاز را از قطر و امریکا وارد می‌کنند، یعنی انحصار آن در دست امریکا است، یعنی مرکز زمین‌شناسی امریکا کل هلیوم دنیا را خریداری می‌کند و طی مزایده به دیگر کشورها می‌فروشد، در نتیجه ما نیز اگر برداشت داشته باشیم بازار صادراتی خوبی دارد و مانع از خروج ارز از کشور می‌شود.

سالانه 100هزار لیتر گاز مایع وارد می‌کنیم

عباد خاطرنشان کرد: در سال 100 هزار سیلندر گاز و 100 هزار لیتر گاز مایع وارد کشور می‌شود، این کالا استراتژیک است. اگر هلیوم وارد کشور ما نشود، تمام آزمایشگاه‌های نفت، گاز و پتروشیمی و ام‌آرآی از کار می‌افتند، گاز هلیوم صنعت مهجوری است که ما از آن استفاده نمی‌کنیم، در دنیا همه کشورها به سمت انرژی‌های پاک می‌روند که یکی از پتانسیل‌های بالا در این زمینه هم هیدروژن است، ما این پتانسیل را داریم که تولیدکننده عمده هیدروژن باشیم ولی هیچ برنامه و فکری برای آن نداریم.