ایران به اروپا گاز صادر می‌کرد جنگ اوکراین اتفاق نمی‌افتاد/ باید میزان ذخایر میدان چالوس را مشخص کنیم

علی ماجدی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا، در ارزیابی برگزاری اجلاس جی‌ای‌سی‌اف با توجه به شرایط جدید انرژی جهان بخصوص چالش گازی اروپا در پی جنگ روسیه و اوکراین اظهار داشت: صادرکنندگان عمده گاز دنیا چند کشور بیشتر نیستند، ما سهم بسیار ناچیزی داریم. فعلا صادرکننده اصلی گاز دنیا روسیه است که با اروپا به مشکل برخورده، قطر تقریبا با ظرفیت کامل صادر می‌کند و امریکا هم به دنبال این است که جانشین روسیه در اروپا شود، البته روسیه نیز بدنبال بازار از دست رفته خود است. در این شرایط کشورها هر تصمیمی برای افزایش تولید گاز بگیرند، به این زودی امکان حل مشکل جهان را ندارند.

وی با بیان اینکه اروپا امروز مشکل تامین انرژی دارد اما درمانده نیست، افزود: قاعدتا مسئله افزایش صادرات گاز در کوتاه‌مدت چه از مسیر خط لوله و چه ال‌ان‌جی فراهم نیست، بالقوه این امکان وجود دارد، اما نیاز به سرمایه‌گذاری دارد. برخی کشورها هم بدنبال منابع جدید گازی هستند مثلا لبنان و اسرائیل در مورد گاز مدیترانه بدنبال توافق هستند، توسعه منابع گازی در مصر مطرح است، ایران هر چند به کندی برنامه افزایش تولید در پارس‌جنوبی را دارد و قطر نیز بدنبال قراردادهای متعدد برای توسعه میادین خود است اما تمام این پروژه‌ها به گونه‌ای نیست که پاسخگوی نیاز گازی زمستان امسال کشورها باشد.

معاون اسبق بازرگانی و امور بین‌الملل وزارت نفت تصریح کرد: در هر حال اوپک گازی هنوز نتوانسته مانند اوپک نفتی بازار را کنترل کند صادرکنندگان گاز هنوز مثل اوپک در دنیا جا نیفتاده‌اند، ضمن اینکه داستان گاز متفاوت است بخشی با خط لوله و بخشی از صادرات با ال‌ان‌جی است، قیمت‌گذاری آن نیز بسیار پیچیده‌تر است هرچند تابعی از قیمت نفت است، بنابراین اعضای اوپک گازی در کوتاه‌مدت نمی‌توانند تصمیم عمده‌ای بگیرند، زیرا ابتدا نیاز به افزایش تولید است که لازمه آن نیز سرمایه‌گذاری است، اکنون آنچه واضح است روسیه و اروپا بدنبال تحریم یکدیگر تعادل بازار را بهم زده‌اند، بنابراین بعید است کشورها بتوانند تصمیم فوری برای جبران کمبود گاز اروپا و برای روسیه جانشین پیدا کنند.

وی درباره احتمال استفاده از زغال‌سنگ در اروپا بیان داشت: اگر روسیه؛ اروپا را تحریم کند و گاز را در اختیار این کشورها قرار ندهد، ممکن است نفت کوره هم یکی از گزینه‌ها باشد، این معضل نه اقتصادی بلکه سیاسی است. در هر حال پیدا کردن جایگزین امکان دارد، چون کشورها ذخایر استراتژیک هم در اختیار دارند و می‌توانند از آنها استفاده کنند.

ماجدی درباره لزوم اتخاذ استراتژی جدید از سوی ایران برای دسترسی به بازار اروپا گفت: ما بالقوه دومین منابع گازی جهان را در اختیار داریم اما همواره تجارت آن را از دست داده‌ایم، به خاطر عدم سرمایه‌گذاری، به خاطر تحریم‌ها صادرات گاز جدی نداشته‌ایم، در حالی که قطر با توتال و شرکت‌های امریکایی قراردادهای متعددی منعقد کرده اما هیچیک از این شرکت‌ها به خاطر تحریم به ایران نمی‌آیند تا زمانی که ما سیاست‌های درگیری با دنیا را داشته باشیم باید دور تجارت گاز را خط بکشیم. نمی‌شود با دنیا در بیفتیم و رجز بخوانیم، سپس منتظر باشیم سرمایه‌گذار به ایران بیاید، باید نحوه تعامل‌مان را با دنیا تغییر دهیم و بتوانیم از امکانات کشور به نحو مطلوب استفاده کنیم در این صورت همه شرکت‌ها بر می‌گردند. 

وی تاکید کرد: در دولت خاتمی زمانی که بنده معاون اقتصادی وزارت خارجه بودم، صادرات گاز به اروپا مطرح بوده است اما هیچوقت به سرانجام نرسید، زیرا زمانی که احمدی‌نژاد روی کار آمد تحریم‌های سازمان ملل هم بر ما تحمیل شد، از آن زمان تاکنون در بر همین پاشنه می‌چرخد غیر از دو سال کوتاهی که برجام اجرایی شد. اکنون سوال اینکه چقدر باید برای یک موضوع هزینه پرداخت کنیم و چه چیزهای دیگری باید از دست بدهیم و باز هم به نتیجه نرسیم؟ امروز مسئله هزینه فایده برخی سیاست‌های خارجی کشور مخرب بخش‌های دیگر شده و این واقعیت بخش بین‌الملل اقتصاد ایران است.

معاون اسبق بازرگانی و امور بین‌الملل وزارت نفت با بیان اینکه مهم‌ترین دلیل به ثمر ننشستن صادرات گاز مسئله تحریم‌ها بوده است، گفت: روحانی زمانی که رئیس‌جمهور شد اعلام کرد که باید با ارباب صحبت می‌کردیم ما با اروپا مذاکره کردیم اما آنها فاقد قدرت لازم بودند، زمانی که امریکا از برجام خارج شد اروپایی‌ها عملا حمایت سیاسی کردند اما ابزار اقتصادی که بتوانند برجام را به سرانجام برسانند در اختیار نداشتند، همه عوامل باعث شد فرصت‌سوزی کردیم، زمانی که احمدی‌نژاد به ریاست‌جمهوری رسید سیاست هسته‌ای به نحو دیگری رقم خورد و این هزینه‌ها از آن زمان شروع شد و تا برجام ادامه پیدا کرد، زمان برجام هم فقط دو سال فرصت داشتیم، بعد هم امریکا از آن خارج شد، در حالی که اگر از فرصتی که پیش می‌آید هر کشوری استفاده کند برنده است در غیر این صورت دیگران استفاده می‌کنند.

وی تاکید کرد: اگر آن زمان صادرات گاز ایران به اروپا رقم می‌خورد اکنون جنگ اوکراین اتفاق نمی‌افتاد و عملا روسیه رقیب ما بود، هرچند همواره برای اختصاصی بودن بازار گاز اروپا در مسیر ما کارشکنی کرده و تا جایی که توانستند تخریب هم کردند، اکنون هم همین کار را می‌کنند. 

به گفته ماجدی؛ در هر حال اگر احمدی‌نژادی سرِ کار نمی‌آمد و سیاست‌های او اعمال نمی‌شد و ما صادرات گاز را شروع می‌کردیم اوضاع ما به شکل دیگری رقم می‌خورد اما اینها اگرهایی است که دیگر نمی‌توان روی آن بحث کرد.

وی خاطرنشان کرد: اکنون باید در مصرف داخلی گاز چشم‌انداز و سیاست دیگری بکار بگیریم، در شرایط بدون تحریم حداقل زمان ممکن برای ورود به اروپا 5 سال است اما موضوع اینکه نیاز به سرمایه دارد، باید میزان ذخایر میدان چالوس را مشخص کنیم، در این خصوص هر کس برآورد خود را دارد وقتی قضیه‌ای سیاسی می‌شود برخی ابهامات بوجود می‌آید. بنابرین اگر زمانی آماده باشیم کشور را بر اساس اقتصادمحور اداره کنیم داستان صادرات گاز هم متفاوت خواهد بود.