در گفت‌وگو با ایلنا مطرح شد:
FATF طلای سیاه ایران را محدود کرد؛ نه تحریم/نه ترامپ برای نفت ایران فرش قرمز پهن کرد و نه بایدن
یک کارشناس بازار نفت گفت: نگاهی به عملکرد ایران بعد از اجرایی‌شدن برجام نیز تایید می‌کند که در صورت رفع تحریم‌ها ایران این قابلیت را دارد که به سرعت به بازارهای نفت بازگردد و سهم خود را از رقبا پس بگیرد که قاعدتا رقبا از این موضوع خرسند نخواهند شد.
زانا احمدی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا، درباره موانع و چالش‌های بین‌المللی که تاکنون توسعه و صادرات نفت و گاز ایران با آن مواجه بوده، اظهار داشت: چالش‌های صنعت نفت و گاز را می‌توان به دو بخش داخلی و خارجی تقسیم‌بندی کرد در خصوص چالش‌های خارجی بدون شک تحریمهای بین‌المللی در بخش‌های اقتصادی، مالی، بانکی، افزایش خطرپذیری سرمایه‌گذاری در صنعت نفت و گاز، خروج شرکت‌های بین‌المللی از کشور و محدودیت‌ها در استفاده از دیپلماسی؛ تاثیرگذار بوده است.
سیاست‌های مخالف چقدر توسعه نفت را عقب انداخت؟
وی درباره تاثیر موانع داخلی و سیاست‌های مخالف با دولت مستقر بر عقب‌ماندگی توسعه و حوزه صادرات نفت ایران ادامه داد: در ارتباط با سایر عوامل خارجی نیز می‌توان به نوسانات عرضه و تقاضا و رکود اقتصاد جهانی ناشی از شیوع ویروس کرونا اشاره کرد. هر چند عوامل خارجی وزن زیادی داشته‌اند اما موضوع تحریم‌ها تنها عامل نبوده و مشکلات داخلی هم اثرگذاری زیادی داشته‌اند که بخش عمده آن به مشکلات مدیریتی اعم از عدم ثبات در تصمیم‌گیری‌ها، عدم هماهنگی بخش‌های قانون‌گذاری و اجرایی، بدهی‌های سنگین شرکت نفت، سوءمدیریت در اجرای طرح‌های توسعه‌ای، افزایش بی‌رویه هزینه‌ها، کاهش سهم شرکت نفت از درآمدهای صادراتی، مشکلات ساخت داخل، نوسانات قیمت ارز، مشکلات قراردادی، فقدان استراتژی توسعه‌ای، بوروکراسی‌های اداری، جابجایی گسترده مسئولین و مدیریت نامطلوب نیروی انسانی بازمی‌گردد.
نه ترامپ برای نفت ایران فرش قرمز پهن کرده بود و نه بایدن
این کارشناس حوزه انرژی درباره اینکه چقدر می‌توان به گشایش‌های برجام امیدوار بود و در صورت به سرانجام رسیدن برجام چه اتفاقی در حوزه نفت و گاز ایران خواهد افتاد، گفت: برجام ادامه همین مسیر کنونی و تداوم آن است، بدین معنی که در دوران بایدن هم اتفاق خاصی نخواهد افتاد. این سناریو می‌تواند سناریوی جدی باشد چرا که مطالبات بایدن کمتر از مطالبات ترامپ نیست و اتفاقا حساسیت بیشتری بر مسائل بین‌الملل دارد و درباره منطقه هم رویکرد خنثی نخواهد داشت، با این اوصاف توافق با بایدن هم به سادگی صورت نمی‌پذیرد. موضوع مهم این است که جو بایدن و دونالد ترامپ هر دو راهبرد مشترکی را دنبال می‌کنند و آن هم فشار بیشتر بر ایران است. حال ترامپ نام آن را «فشار حداکثری» می‌گذارد و بایدن «فشار هوشمندانه» نامگذاری کرده است. بر این اساس در میان‌مدت و بلندمدت انتخاب بایدن تاثیر مثبت زیادی بر وضعیت فعلی اقتصاد ایران نخواهد داشت.
افزایش ظرفیت تولید برای ما حیاتی است
وی تاکید کرد: البته نباید فراموش کنیم که در نهایت تحریم‌ها هم ماندنی نخواهند بود و احتمالا در نزدیکی پایان دوره بایدن احتمال لغو تحریم می‌رود، پس باید ظرفیت تولید نفت را بالا ببریم تا بتوانیم با قدرت به بازار بازگردیم و سهم کشور را پس بگیریم. به نظر بنده افزایش ظرفیت تولید نفت برای ما امری حیاتی و راهبردی است.
FATF نفت ایران را تحریم کرده نه تحریم
احمدی خاطرنشان کرد: در پایان نباید فراموش کرد که علت بلوکه شدن پول فروش نفت کشور محدودیت‌های ایجاد شده به دلیل عدم حل شدن موضوع FATF است نه تحریم. کشور ما در لیست سیاه FATF قرار دارد و نمی‌تواند بخشی از پول نفتی که قبلاً به فروش رسانده است را به دست بیاورد و متاسفانه این پول‌ها همچنان در بانک‌های خارجی مسدود شده که این موضوع ارتباطی به تحریمهای ایالات‌متحده ندارد.
روزهای سخت نفت ایران برای بازگشت
وی در ادامه به تاثیر دیگر تولیدکنندگان و در واقع رقبا را بر روند ورود ایران به بازار پرداخت و گفت: با شروع پاندمی کرونا و کاهش شدید قیمت نفت اعضای اوپک به منظور افزایش قیمت نفت اقدام به کاهش تولید نفت کردند تا از مازاد عرضه در بازار جلوگیری کنند. در این میان دو کشور ایران و ونزوئلا که تحت‌تاثیر تحریمهای آمریکا قادر به فروش نفت خود نبودند از فهرست کشورهایی که باید تولید نفت خود را کاهش دهند معاف شدند. بر این اساس با گشایش برجام بازگشت ایران به بازار نفت به معنای بازگشت رقیب قدیمی به این بازار و البته تشدید محدودیت‌های سایر تولیدکنندگان نفت دنیا است. چراکه در حال حاضر بازگشت ایران به بازار نفت موجب عرضه بیشتر نفت و کاهش قیمت‌ها در بازار می‌شود و در صورتی که ایران بخواهد سهم خود را از بازار نفت پس بگیرد، سایر رقبای نفتی برای جلوگیری از ریزش بیشتر قیمت نفت باید تولید خود را بیش از پیش کاهش دهند.
ترس رقبا از بشکه‌های ایران
این کارشناس بازار نفت توضیح داد: کشورهای تولیدکننده نفت و به خصوص ایران که عضو اوپک است، سهمیه‌ای جهت صادرات نفت دارند که در صورت مشکلات فنی، اقتصادی، سرمایه‌گذاری، جنگ و یا تحریم سایر کشورها جای آن را پر می‌کنند و این امر طبیعی است. موضوع مهم اینکه در صورت برداشته شدن تحریمهای بین‌المللی بازگشت سریع کشور به تولید قبل و همچنین داشتن دیپلماسی قوی نفتی و قدرت چانه‌زنی در اوپک جهت بازگشت سهمیه مدنظر است. البته نگاهی به عملکرد ایران بعد از اجرایی‌شدن برجام نیز تایید می‌کند که در صورت رفع تحریم‌ها ایران این قابلیت را دارد که به سرعت به بازارهای نفت بازگردد و سهم خود را از رقبا پس بگیرد که قاعدتا رقبا از این موضوع خرسند نخواهند شد و احتمالا بازگشت ایران با نوساناتی همراه خواهد بود.
چند توصیه به وزیر نفت دولت سیزدهم
وی با اشاره به مهمترین برنامه دولت آینده که باید در حوزه انرژی پیگیری شود، اظهار داشت: با توجه به مشکلات عدیده کشور در بخش انرژی چالش‌ها و برنامه‌های این بخش گسترده است، اما به نظر می‌رسد چند موضوع باید در دولت بعد مورد پیگیری ویژه قرار گیرد. موضوع بهینه‌سازی مصرف انرژی با توجه به شدت مصرفی انرژی در کشور و مشکلاتی که در خصوص مصرف گاز، برق و آب با آن روبرو است، را می‌توان جزء برنامه‌های مهم تلقی کرد. همچنین افزایش ظرفیت تولید نفت و صادرات آن و همچنین استفاده بهینه از نعمت ذخایر گاز و ایجاد ارزش افزوده از آن از دیگر مباحث است.
احمدی متذکر شد: موضوع مهم بعدی اصلاحات ساختاری در صنعت نفت و واگذاری تصدی‌گری به بخش خصوصی واقعی و ایجاد و احیای سازوکار حکمرانی صحیح توسط دولت است که این بخش نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است چراکه به نوعی زیرساخت عظیمی در صنعت نفت و گاز با اصلاح این بخش تحت‌تاثیر مثبت قرار خواهند گرفت.
وی هدفمند کردن تخصیص یارانه‌های پنهان و آشکار دولت را از دیگر موضوعات مهم دانست و افزود: موضوع بعدی استفاده از ظرفیت‌های در اختیار دولت آینده به منظور تامین منابع مالی و اعتباری مورد نیاز توسعه صنعت نفت و گاز است، چراکه عمده مشکلات طی سال‌های اخیر تحت‌تاثیر این بخش بوده است. توسعه صنایع پایین دستی و تکمیل زنجیره ارزش که خود اشتغال‌زایی خوبی به همراه خواهد داشت امری ضروری است و در پایان دیپلماسی فعال در بخش انرژی و ارتباط با دنیای بیرون باید در دستور کار قرار گیرد.
