ترفند روس‌ها برای دور زدن لوله‌های گاز ایران/ تشویق تهران به بازار شرق برای چشم‌پوشی از اروپا

مرتضی بهروزی‌فر در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا، با اشاره به برنامه روسیه برای ورورد به بازار گاز پاکستان اظهار داشت: ابتدا در نظر داشته باشیم که ایران حدود 20 سال تلاش کرد که گاز را از مسیر پاکستان به هند و چین صادر کند اما باید گفت این استراتژی از ابتدا اشتباه بوده است. ما خط لوله را تا مرز پاکستان کشاندیم اما صنایعی که به گاز نیاز داشتند، در شرق این کشور واقع شده و مسیری که قرار بود خط لوله عبور کند فاصله زیادی از ایران داشت و باید از مناطقی عبور می‌کرد که دولت پاکستان اختیاری بر آنها نداشته است، عمده مناطق بیابانی و تحت نفوذ سلفی‌ها و غیرشیعیانی است که با ایران مشکل دارند.

ترفند روس‌ها برای دور زدن لوله‌های گاز ایران

وی افزود: سوی دیگر ماجرا هم این است که درست بعد از برجام و زمانی که ایران به صادرات گاز به اروپا فکر می‌کرد، روسیه سعی کرد توجه ایران را به سمت شرق متمرکز کند و دنبال این بود که ایران گاز خود را به پاکستان صادر کند حتی پیشنهاد سرمایه‌گذاری نیز داد.

موانع ایدئولوژیکی بر سر صادرات گاز ایران به پاکستان

این کارشناس حوزه گاز تاکید کرد: در هر حال بعید بود حتی اگر خط لوله احداث شود، صاردات گاز ایران با وجود موانعی که در کشور پاکستان به لحاظ ایدوئولوژیک و همچنین بعد مسافت تا بازار اصلی مصرف وجود داشت، تداوم داشته باشد. ضمن اینکه اسلام‌آباد در نظر داشت ایران برای احداث ادامه خط سرمایه‌گذاری کند که این امکان برای ما وجود نداشت.

پاکستان نه وزنه سیاسی است و نه اقتصادی

وی با یادآوری اینکه پاکستان برای ایران بازار بزرگ و مهمی محسوب نمی‌شود، گفت: اگر با این تصور که گاز ایران از مسیر پاکستان به هند برود، به این همسایه شرقی چشم دوخته باشیم، اشتباه است. زیرا تقریبا محال ممکن است دو کشور هند و پاکستان که سال‌ها تا مرز جنگ پیش رفته‌اند، به تفاهم اقتصادی برسند، غیرممکن است کشور هند امنیت انرژی خود را در اختیار کشوری قرار دهد که با آن مشکل دارد. برای خود پاکستان هم توجیهی ندارد که هزینه کرده و گاز را از ایران دریافت کند. 

اروپا بهترین است

بهروزی‌فر خاطرنشان کرد: اگر روزی امریکا به برجام برگردد، تحریم‌ها لغو و شرایط برای صادرات انرژی ایران تسهیل شود، بهترین بازار برای ما اروپا است، چون هم پول دارد و هم می‌تواند امنیت سیاسی کشور را تامین کند. اما کشوری مثل پاکستان نه وزنه اقتصادی خوبی است و نه به لحاظ سیاسی چندان تاثیرگذار است.

روسیه رقیب است نه رفیق

وی در ادامه به شرایط سخت ایران برای ورود به بازار گاز اروپا اشاره کرد و گفت: روسیه، اروپا را حیاط‌خلوت خود می‌داند، بنابراین تمام تلاش خود را برای جلوگیری از ورود بزرگترین دارنده ذخایر گاز جهان به این قاره بکار می‌بندد. باید بدانیم که روسیه همکار و همراه ما نیست، رقیب سرسخت ما در حوزه انرژی بویژه بازارهای گاز است.

عراق و سوریه مهمترین برگ برنده‌های ایران

این تحلیلگر بازار انرژی در ارزیابی مسیرهای ورود ایران به بازار اروپا صریح کرد: اگر روزی شرایط برای صادرات گاز ایران تسهیل شود، چند مسیر پیش روی ما قرار دارد، ابتدا آذربایجان، گرجستان و ارمنستان است که در واقع قسمت عمده این مناطق در دست گازپروم روسیه است. حتی اگر ایران قصد ورود داشته باشد روسیه در نظر دارد نقش ری‌اکسپورت داشته باشد، بنابراین تقریبا باید آن را  منتفی بدانیم. مسیر بعدی می‌تواند ترکیه باشد که این کشور هم سا‌ل‌ها بدنبال این است که هاب انرژی باشد یعنی گاز را دریافت و ری‌اکسپورت کند.

وی تاکید کرد: در شرایط کنونی بهترین مسیر برای ایران؛ عراق و سوریه و عبور از مسیر دریا برای رسیدن به اروپا است، این خط سال‌ها قبل هم تحت عنوان خط لوله اسلامی مطرح بود، که البته شرط آن هم این است که امنیت در این کشورها برقرار شود.