موفقیت پژوهشگران دانشگاه علوم‌پزشکی‌مشهد در درمان سرطان ریه
محققان دانشگاه علوم پزشکی مشهد با تولید آزمایشگاهی نانوحامل‌های پلیمری دو جزئی موفق شدند بازدهی فرایند ژن‌درمانی سرطان ریه را بهبود بخشند.
به گزارش ایلنا، دکتر محمد رمضانی استاد دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی مشهد و محقق این طرح، با اشاره به اینکه آسیب به بافت‌های سالم یکی از مشکلات جدی برخی روش‌های درمانی از جمله ژن‌درمانی و شیمی‌درمانی به شمار می رود، گفت: در این پژوهش سعی شد با تلفیق دو پلیمر، حامل ژنی در ابعاد نانومتری طراحی و سنتز شود و در ادامه با استفاده از یک مولکول هدفمند، این نانوحامل‌ها به سلول سرطانی وارد شود.
رمضانی افزود: در این مطالعه مشتقات پلیمرهای پلی‌اتیلن ایمین و پلی ال لیزین به منظور طراحی و تولید حامل ژنی مورد استفاده قرار گرفت؛ به‌طوری‌که از خواص مطلوب هر دو پلیمر در محصول نهایی بهره‌گیری شد.
وی با اشاره به اینکه از نانوحامل‌های سنتز شده‌ی متشکل از پلیمرهای پلی‌اتیلن ایمین و پلی ال لیزین به‌منظور افزایش بازدهی انتقال ژن، به‌صورت هدفمند به سلول‌های سرطانی ریه استفاده شد، اظهار داشت: ژن رسانی هدفمند با بازدهی بالا و ایجاد سمیت سلولی کم از مزایای عمده استفاده از نتایج این طرح به شمار می رود.
دکتر رمضانی در ادامه به معرفی ژن‌های هدف در فرایند ژن‌درمانی پرداخت: «ژن‌های سرکوب‌کننده‌ی تومور، ژن‌های خودکشی، ژن‌های تعدیل‌کننده‌ی سیستم ایمنی و ژن‌های مهارکننده‌ی آپووتوزیس از جمله‌ی ژن‌های مورد هدف در فرایند ژن‌درمانی هستند.
به گفته‌ی این محقق، در این مطالعه شش نوع نانوحامل متشکل از درصدهای مختلف پلی‌اتیلن ایمین و پلی ال لیزین سنتز شد و ویژگی‌های مختلف آن‌ها از قبیل اندازه‌ی نانوذرات، بار سطحی، ظرفیت بافری و توانایی متراکم کردن ژن مورد ارزیابی قرار گرفت. در نهایت کاهش بیان ژن و پروتئین Bcl-XL توسط آزمون RT-PCR و وسترن بلات و همچنین کاهش بیان ژن در روند القای آپوپتوز بررسی شد.
دکتر رمضانی خاطر نشان کرد: نتایج آزمون‌های انجام شده بر روی نانوحامل‌های سنتز شده نشان می‌دهد، نمونه‌های سنتز شده با درصد جایگزینی 10 درصد، از انتقال ژنی بهتری نسبت به پلی‌اتیلن ایمین خالص برخوردار است.
همچنین نتایج، انتقال موفقیت‌آمیز پلاسمید Bcl-XL به کمک نانوحامل هدفمند شده را به درون سلول‌های سرطانی تأیید می‌کند. به‌علاوه، بیان ژن و پروتئین Bcl-XL نسبت به گروه‌های کنترل کاهش یافته و این موضوع موجب مرگ برنامه‌ریزی شده‌ی سلول‌های سرطانی، شده است.
این تحقیقات حاصل تلاش‌های دکتر محمد رمضانی، دکتر خلیل آبنوس و دکتر رضا کاظمی اسکوئی- اعضای هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد- و دکتر سعیده عسکریان- دانش‌آموخته‌ی مقطع دکترای این دانشگاه- است. نتایج این کار در مجله‌ی Colloids and Surfaces B: Biointerfaces (جلد 136، سال 2015، صفحات 355 تا 364) به چاپ رسیده است.
ژن‌درمانی یکی از روش‌های جایگزین بالقوه در درمان بیماری‌ها نظیر سرطان محسوب می‌شود. اما مهم‌ترین مسئله‌ی محدودکننده‌ی این روش، مشکل رساندن ژن‌های اصلاح‌شده به سلول هدف است. حامل‌های مختلفی به منظور استفاده در سیستم‌های دارورسانی و ژن رسانی مورد توجه و ارزیابی قرار گرفته است. برخی حامل‌ها علی‌رغم دارا بودن بازدهی بالا در فرایند ژن رسانی، سمیت قابل‌توجهی از خود نشان می‌دهند. همین امر باعث شده استفاده از این حامل‌ها با مشکلات اساسی مواجه گردد. ازاین‌رو، در سال‌های اخیر طراحی و سنتز حامل‌هایی با بازدهی بالا و سمیت کم در دستورکار بسیاری از محققان علم پزشکی قرار گرفته است.
