دریاچه گهر دورود نگین و عروس اشترانکوه

 به گزارش خبرنگار ایلنا از خرم آباد، دریاچه گهر ملقب به نگین زاگرس یک دریاچه کوهستانی در ایران است که در میان رشته‌کوه اشترانکوه در استان لرستان با ارتفاع ۲۳۵۰ متر از سطح دریا واقع شده است.

این دریاچه در منطقه حفاظت شده اشترانکوه بین بخش زز و ماهروی الیگودرز و دورود قرار دارد این دریاچه که به «نگین اشترانکوه» معروف است به سبب نداشتن راه ماشین رو تا حد زیادی از خرابی و آلودگی به دست انسان به دور مانده‌ است. سالانه در حدود 70 هزارگردشگر اقدام به بازدید از این منطقه می‌کنند.

گهر به احتمال زیاد در اثر وقوع زمین لرزه‌ای بزرگ به وجود آمده‌است. این دریاچه بر روی گسل اصلی امروزی زاگرس قرار دارد. بنابراین احتمالاً در اثر جنبش گسل و رویداد یک زمین لغزش سنگ ریزش تشکیل شده‌است.

گهر شامل ۲ بخش به نام‌های گهر بزرگ (کله گهر) و گهر کوچک (کره گهر) می‌باشد. دریاچه گهر بزرگ حدود ۱۷۰۰ متر درازا و ۴۰۰ تا ۸۰۰ متر پهنا و ۴ تا ۲۸ متر ژرفا دارد.

اگر از الیگودرز به سمت گهر بروید ابتدا گهر کوچک را با طولی در حدود ۵۰۰ متر و عرضی در حدود ۱۵۰ متر می‌بینید سپس به گهر بزرگ در مرز شهرستان دورود می‌رسید ولی اگر از دورود حرکت کنید پس از کمی پیاده روی به سمت کیگوران به دریاچه گهر بزرگ در الیگودرز می‌رسید.

ساحل این دریاچه به جز قسمت مدخل دریاچه (ضلع غربی) و قسمت مقابل‌اش (ضلع شرقی) که ساحلی ماسه‌ای دارد و برای شنا مناسب است در سایر نقاط دارای ساحلی صخره‌ای است که برای شنا مناسب نیست. در قسمت پایین دریاچه، جنگلی انبوه وجود دارد که در شرف نابودی است.

در قسمت بالای آن نیز جنگلی انبوه وجود دارد که این جنگل هم در معرض خطر نابودی است. از قسمت بالا، جوی آبی به دریاچه می‌ریزد که ادامه آن به دریاچه‌ای دیگر منتهی می‌شود. با حدود ۴۰ دقیقه پیاده روی می‌شود به این دریاچه (گهر دوم یا گهر پایین) رسید.

عمق آن کم است و ماهیان کف دریاچه را با کمی دقت می‌شود به خوبی دید. جریان ورودی آب دریاچه ۱۰ فوت مکعب بر ثانیه و جریان خروجی آن حدود ۲۰ فوت مکعب بر ثانیه است. علت افزایش حجم آب خروجی دریاچه وجود چشمه‌های در قسمت تحتانی آن است.

آب اصلی تامین کننده در یاچه از طریق رودخانه ورودی آن یعنی رودخانه تاپله‌است که دارای آبی بسیار خنک ورنگی شفاف و بلورین با بستری مملو از سنگ ریزه یا قلوه سنگ است که بدون افت و با کمی شتاب وارد دریاچه کوچک می‌شود و پس از طی مسافتی کوتاه وارد دریاچه گهر می‌شود.

یکی از دره‌های بسیار زیبا اطراف دریاچه گهر به دره نی‌گاه معروف است که پوشیده از شقایق‌های رنگی و لاله واژگون است. منطقه حفاظت شده اشترانکوه در محدودهٔ شهرستان‌های الیگودرز و دورود واقع شده‌است.

میزان بارش سالانه در منطقه گهر حدود۹۳۳ میلی متر است که بیشتر بصورت بارش برف است در سال‌های پر برف سطح دریاچه یخ می‌بندد.

در اطراف دریاچه گهر پوشیده از درختان بلوط، بید، بادام، پسته وحشی، گلابی وحشی، چنار، نارون، بلوط مازو، گردو، انجیر، زبان گنجشک، سیب، زالزالک، ارژن، کنار کهور، انار، گز، و موی وحشی است. گل‌های لاله واژگون، شقایق، زنبقو لاله وحشی تاج خروسی و اختر است.

دریاچهٔ گهر زیستگاه مناسبی برای آبزیان و دیگر حیوانات وحشی است. منطقه حفاظت شده اشترانکوه با حیات وحش متنوع شامل حیواناتی است از قبیل بز، قوچ، آهو، کل، پلنگ، گرگ، گراز، خرس قهوه‌ای،کفتار، روباه، شغال، خرگوش و انواع پرندگان مانند عقاب، کبک، شاهین، تیهو و آبزیان مانند مارماهی، لاک پشت، قورباغه و ماهی قزل آلای رنگین کمان و خال قرمز در این دریاچه زیست می‌کنند.

اغلب اروپائیان و سیاحان این دریاچه را به نام دریاچه ایران می‌شناسند که این شناخت حاصل معرفی یک زن انگلیسی بنام ایزابلالوسی بیشوپ است که در سال ۱۸۹۰ میلادی توانست مدت ۳ماه در این منطقه تحقیق کرده و هزار کیلومتر راهپیمایی کند ولی باتوجه به اسناد معتبر تاریخی اولین کسی که موفق به کشف دریاچه گهر شد یک زمین شناس اتریشی به نام (آ-رودلر) بود که در سال ۱۸۸۸ میلادی موفق شد نام خود را به عنوان کاشف دریاچه گهر در تاریخ ماندگار کند. وی در هنگام کشف این دریاچه از سمت الیگودرز حرکت کرده بود.

اولین و قدیمی ترین تصویر مستند تهیه شده از این دریاچه نیز در سال ۱۸۹۱ میلادی گرفته شده‌است که به یک سیاح فرانسوی بنام ژان ژاک دومرگان تعلق دارد.

دسترسی به این دریاچه بوسیله خودرو از طریق شهر الیگودرز امکان‌پذیر است که نزدیک ترین راه برای دسترسی به این دریاچه است. راه شکافی‌هایی که اخیرا انجام شده، باعث دسترسی آسان به این دریاچه شده است.

راه قدیمی مالرو و عشایری گدار (دره دزدان) است که در فاصله تقریبی ۲۷کیلومتری جاده الیگودرز به شول آباد، به سمت غرب (پل رودخانه مورزرین) تا آغاز تنگ «هولیون» و «تابله» می‌توان به دو قسمت «بالادره گهر» و «دره گهر» تقسیم کرد.

از ویژگیهای «بالا دره گهر» وجود بیدستان‌هایی است که در ساحل شرقی دریاچه گهر بزرگ گسترده‌است.

مسیر الیگودرز شامل ۳ ساعت با خودرو و یک ساعت و نیم پیاده روی است. کوهنوردانی که به قله‌های اشترانکوه صعود می‌کنند معمولاً برای رسیدن به گهر از مسیر روستای طیان حرکت می‌کنند.

مسیر دسترسی

برای دسترسی به دریاچه گهر کوتاه‌ترین،زیباترین وملایم‌ترین مسیر ازسمت شهرستان الیگودرز است که در چند سال اخیر مورد استفاده کوهنوردان و طبیعت‌گران قرار گرفته است.این مسیر به دو بخش ماشین رو و پیاده رو تقسیم می‌شود که بخش ماشین رو حدود ۶۵ کیلومتر است که ۴۵کیلومتر آن جاده آسفالته و۲۰کیلومترآن جاده شنی است وحدود ۶کیلومتر پیاده روی در یک مسیر زیبا شما را به دریاچه گهر خواهد رساند.

پس از حرکت از الیگودرز می‌بایست روستاهای جوشان،ززم،برم،خان آباد و چشمه‌پر را پشت‌سر گذاشت و در انتهای مسیر آسفالته به دشت دالانی(دشت لاله‌های واژگون) خواهید رسیدکه درماه اردیبهشت زیستگاه هزاران لاله وازگون است واز اینجا به بعد جاده آسفالته به اتمام می‌رسد ومی‌بایست حدود ۲۰ کیلومتر را در یک جاده شنی ناهموار و در امتداد یک رودخانه زیبا با مناظر زیبا طی کنید تا در نهایت به بالای تپه‌ای به نام تابله خواهید رسید که تعدادی قبر مربوط به مردم محلی درآنجا قرار دارد.

از اینجا به بعد می‌بایست حدود ۶ کیلومتر را در یک مسیر بسیار زییا با شیب ملایم و مناظر چشم‌نواز پیاده‌روی کرد و در طول مسیر در سمت چپ شما رودخانه گهر و در سمت راست‌نمای جنوبی قلل اشترانکوه خودنمایی می‌کنند و پوشش گیاهی منحصربه فرد منطقه زیبایی آن را دو چندان کرده است.

پس ازحدود ۵کیلومتر پیاده‌روی به گهرکوچک خواهید رسید که توسط انبوهی ازدرختان بید احاطه شده است و در نهایت به بالای تپه‌ای خواهید رسید که از آنجا دریاچه گهر بزرگ در مقابل شما و در سمت راست شما نمای جنوبی دو قله اصلی اشترانکوه به نام‌های سن بران(۴۱۵۰متر) و گل گل (۴۱۰۰متر)خودنمایی می‌کنند.