شهری که بوی افیون و فقر می‌دهد

شاید اگر حافظ شیرازی بجای اینکه در قرن هشتم می‌زیست اکنون شاعری معاصر شناخته می‌شد، دیگر هیچگاه وضع شیراز را بی مثال نمی‌دانست تا این شهر را خال رخ هفت کشور معرفی کند.

شهری که بر طبق روایتی سنتی توسط تهمورث، از پادشاهان پیشدادی بنا نهاده شد ،امروز جولانگاه معتادانی است که بافت تاریخی و فرهنگی این شهر را مامنی برای تهیه و مصرف مواد مخدر می‌دانند.

به گزارش ایلنا از شیراز، گرچه طبق آمار دفتر مواد مخدر و جرائم سازمان ملل متحد (UNODC)،آمار 62 درصدی  ترانزییت مواد مخدر تولیدی افغانستان در خاک ایران به 28 درصد در سال 2013 کاهش یافته است، اما همین مقدار مواد نیز باعث شده تا ایران به عنوان یکی از قربانیان تجارت سیاه شناخته شود.

این در حالی است که  بر خلاف تصورعمومی به جرات می‌توان  استان فارس را یکی از قربانیان مبارزه و مصرف موادمخدر در کشور دانست.

کوچه پس کوچه های اعتیاد

امروز در شهر تاریخی،فرهنگی شیراز و درست در جایی که روزگاری کوچه پس کوچه های آن به واسطه خانه های اعیانی و باغ های فراوان بوی بهار نارنجش دل هر رهگذری را می ربود،دود افیون دلها را به درد می آورد تا پایتخت فرهنگی ایران از پتانسیل های فراوان موجود در بافت تاریخی خود محروم باشد.

راه اندازی مراکزی موسوم به Dicدربافت تاریخی شیرازتوسط دانشگاه علوم پزشکی شیراز، که با واکنش ها و انتقاداتی فراوانی روبروشده است باعث گردیده تا وضعیت نابسامان این منطقه از شیراز روبروز ناامید کننده تر شود.

DIC مخفف Drap In Center و به معنای مرکز گذری کاهش آسیب است. این مرکز مکانی است که در آن  دسته ای از معتادان و افراد مصرف کننده مواد مخدر که در حال حاضر تمایل به ترک ندارند و معتادانی که رفتارهای پرخطر خویش را کماکان ادامه می دهند، برای دریافت انواع خدمات رفاهی، آموزشی و درمانی به آن مراجعه می کنند.

6 مرکزDicکه توسط دانشگاه علوم پزشکی شیراز در بافت تاریخی این شهر را اندازی شده است همواره موضوعی برای بوجودآمدن چالش میان  مدیران شهری و مدیران علوم پزشکی شیراز بوده است.

کوچ ساکنان اصیل

شهردار منطقه تاریخی فرهنگی شیرازکه تقریبا تمام بافت قدیمی شیراز را مدیریت می کند،در این خصوص     می گوید: یکی از مشکلات بزرگ بافت تاریخی فرهنگی، وجود مهاجرین و اتباع خارجی است. زیرا اکثر ساکنان اصیل شیرازی منازل خود را تخلیه و به آنان اجاره داده‌اند؛ بنابراین در این بافت یک تضاد فرهنگی به وجود آمده است.

ابراهیم خداشناس وجود مراکز Dic را از دیگر مشکلات این منطقه عنوان می کند و معتقد است: مراکز Dic مانند یک هتل به معتادین خدمات ارایه می‌دهند و به همین دلیل علاوه بر معتادان موجود هر روز شاهد جذب معتادین از دیگر نقاط کشور به این مکان‌ها هستیم.

البته تنها خداشناس نیست که به این وضعیت اعتراض دارد.رئیس کمیسیون عمران شورای شهر شیرازنیز از وجود چنین مراکزی در قلب شهر شیراز انتقاد می کند و می افزاید: مدیریت استان به ویژه مدیریت دانشگاه علوم پزشکی بایدهر چه سریع‌تر تدبیر لازم را برای انتقال مراکز DIC از مراکز مسکونی بافت فرسوده به نقاط مناسب‌تر بیندیشند.

رضا محمدیان با اشاره به خطرات گسترش اعتیاد و انتقال بیماری‌های ناشی از آن می گوید: انتقال بیماری‌های عفونی ناشی از اعتیاد ضمن ایجاد معضلات اجتماعی سبب بروزچهره بسیار نامناسب برای گردشگری در این محلات می‌شود و سفر به منطقه تاریخی شیراز را کاهش می‌دهد.

اما یکی دیگر از اعضای شورای اسلامی شهر شیراز،که معتقد است دانشگاه علوم پزشکی شیراز مخالف جابجایی مراکزDic از بافت تاریخی شیراز است در این خصوص می گوید: یکی از مباحثی که چندین بار در شورای شهر به آن پرداخته شده، بحث جابه‌جایی مراکز Dic است که در بافت تاریخی و فرهنگی شهر قرار دارند.

غلامعلی ترابی از اینکه بافت فرهنگی و تاریخی شیراز که قدمت تمدنی و فرهنگی دارد، جایگاه امن معتادان شده،اظهار تاسف می کند و می گوید:جمعیت ساکن در بافت تاریخی و فرهنگی شیراز بسیار کم شده است به گونه‌ای که این کم شدن جمعیت سبب تعطیلی ۱۳ مدرسه در این مناطق شده است.

این عضو شورای شهر شیراز مهاجرت ساکنان بافت تاریخی و فرهنگی شیراز به دیگر نقاط شهر رادلیلی برای تبدیل شدن این مناطق به مکانی امن برای معتادان می داند و پرده از حقیقتی تلخ بر می دارد،حقیقتی که نشان می دهد براساس  آمار تهیه شده از معتادان این مناطق اغلب معتادان از اهالی بافت نیستند.

ترابی با اشاره به ظرفیت گردشگری این مناطق  براین باوراست که  بافت تاریخی و فرهنگی شهر شیراز از لحاظ گردشگری بسیار غنی است و بسیاری از گردشگران برای گردش به این مناطق می‌روند و حضور معتادان در این مناطق می تواند علت اصلی کاهش گردشگران در این مناطق باشد.

معتادان غیر بومی

اما فرمانده نیروی انتظامی فارس نیز به نوعی بر ادعای ترابی صحه می گذارد.سردار احمدعلی گودرزی با اشاره به اینکه ۲۸ درصد از معتادان ولگرد در سطح شهر شیراز اهل این استان نیستند دخالت مسئولان ذی ربط برای جلوگیری از ورود این افراد به استان فارس را لازم می داند.

رییس پلیس استان فارس نیز نسبت به مکان یابی مراکز Dic در بافت تاریخی شیراز، دانشگاه علوم پزشکی شیراز را تلویحا مورد تقد قرار می دهد و می افزاید: در این خصوص ضروری است دستگاه های ذی ربط، محلی را برای جمع آوری و انتقال این افراد مهیا کنند زیرا وجود این افراد در سطح شهر با توجه به فرارسیدن نوروز مناسب نیست و مشکلاتی را به وجود می آورد.

استان فقرا

اما اعتیاد و مواد مخدر تنها درد های این کلان شهر تاریخی و استان فارس  نیستند.در واقع در کنار این معضلات اجتماعی، فقر معضل دیگر اجتماعی است که شاید هنوز در شهر شیرازو استان فارس  علنی نشده است اما زنگ خطر آن توسط مدیر کل کمیته امداد امام خمیتی (ره) به صدا در آمده است.

هفته گذشته بود که علی الهیاری از وجود 300 هزار نیازمند به‌‌عنوان جمعیت هدف کمیته امداد امام خمینی  در فارس خبر داد و گفت: وجود این تعداد فقیر شناسنامه‌دار، زیبنده جامعه اسلامی نیست.

وی این آمار را برای استان فارس خطرناک دانست و افزود: قطعاٌ 5 تا 6 برابر این رقم، انسان‌های در معرض فقر هستند.

وی که معتقد است امروز مناطقی در استان فارس وجوددارد که در شان این  استان نیستند از غفلت مسئولان در بوجود آمدن این بحران اجتماعی سخن می گوید و می افزاید:با توجه به فقر موجود مشخص می‌شود ما به‌اندازه کافی در حوزه اجتماعی سرمایه گذاری نکرده‌‌ایم.

در هرحال با توجه به موضع گیری های مسئولان مختلف استان فارس و شهر شیراز در خصوص دوپدیده ی نگران کننده اعتیاد و فقر در این استان و مرکزآن به نظر می رسد،زنگ های های هشدار برای مدیران تصمیم ساز و تصمیم گیر این منطقه از کشور به صدادرآمده است.زنگ هایی که با هشدارهای خود لزوم توجه بیش از پیش به این اینگونه ناهنجاری های اجتماعی را نمایان می سازند.

گزارش از محمدجوادشلتوک کار