تولد فرزند مادر ۱۳ ساله قربانی کودک همسری در خانه امن/ فقر فرهنگی و ناآگاهی از قوانین دلیل اصلی سکوت قربانیان خشونت خانگی است

به گزارش خبرنگار ایلنا، سالانه افراد زیادی قربانی خشونت‌ می‌شوند و بسیاری از آنها مجبور به سکوت و تحمل هستند و تعداد کمی به مقابله با این نوع خشونت‌ها می‌پردازند اما عکس‌العمل صحیح و مقابله درست با چنین خشونت‌هایی از ضروریات است چرا که عکس‌العمل‌های ناشیانه و نادرست در مقابل خشونت، موجب بروزاتفاقات ناگواری می شود.

عوامل متعددی باعث ایجاد خشونت در میان خانواده‌ها می‌شود که از نظر کارشناسان مهمترین دلیل آن فقر فرهنگی و عدم آشنایی بانوان و دختران با حقوق خود است.

کارشناسان مهمترین راهکار مبارزه با خشونت های خانگی را ارائه خدمات حرفه ای بدور از قضاوت به زنان خشونت دیده عنوان کرده و معتقدند؛ در هر جامعه ای که ارائه آموزش به زنان گسترده بوده آمار خشونت های خانگی پایین آمده است.

زنان خشونت‌دیده از آزارها و خشونت‌های خانگی می‌گویند

در این گزارش، به سراغ تعدادی از زنانی رفتیم که قربانی خشونت خانگی بوده‌اند. صحبت‌های آنان تصویری تلخ اما واقعی از مشکلاتی است که بسیاری از زنان در سکوت تحمل می‌کنند. اسامی این افراد برای حفظ حریم شخصی تغییر داده شده است.

فرزانه بانوی ۳۲ ساله در گفت و گو با ایلنا گفت: ۱۰ سال قبل ازدواج کردم. همسرم از همان ابتدا مرد عصبی‌ای بود، اما فکر می‌کردم عشق و صبرم او را آرام می‌کند.

وی افزود: وقتی اولین بار به خاطر یک بحث ساده کتکم زد، به مادرم گفتم، اما او گفت تحمل کن، مردها همین‌طورند. این شد که سکوت کردم. اما هر بار خشونت‌ها شدیدتر می‌شد؛ هم فیزیکی، هم کلامی. اعتمادبه‌نفسم را از دست داده بودم و حتی فکر می‌کردم مقصر من هستم.

وی ادامه داد: وقتی برای بار چندم اقدام به کتک کاری کرد با کمک همسایه ها توانستم به پلیس اطلاع بدهم و پلیس کمک کرد از خانه خارج شوم.  بعد از مراجعه به خانه امن و با دریافت مشاوره از حق و حقوق قانونی خودم آگاهی پیدا کردم و توانستم با مشاوره گرفتن دوباره به زندگی باز گردم.

خانواده‌ام می‌گفتند باید تحمل کنی و بسازی

سارا بانوی ۲۸ ساله در گفت‌وگو با ایلنا با بیان اینکه شوهرم معتاد بود و وقتی مواد شوهرم تمام می شد مرا مجبور  می‌کرد تا برای خرید مواد پول تهیه کنم، گفت: کتکم می‌زد و مرا از خانه بیرون می کرد و می‌گفت حق نداری بی پول به خانه برگردی.

وی افزود: هیچ حمایتی از سمت خانواده‌ام نداشتم و فقط می‌گفتند باید تحمل کنی و بسازی.

سارا افزود: بعد از چند سال بالاخره جرات پیدا کردم به پلیس مراجعه کنم و از طریق پلیس به خانه امن معرفی شدم.

وی ادامه داد: بعد از حضورم در خانه امن، انگار نفس کشیدم و احساس امنیت می‌کردم اما می‌دانم زنان زیادی مثل من هستند که به دلیل ترس یا بی‌پناهی هنوز در این شرایط مانده‌اند.

همسرم تحقیرم می‌کرد و می‌گفت هیچ ارزشی نداری

منیژه بانوی ۴۰ساله در گفت و گو با ایلنا بیان کرد:خشونت در زندگی من فقط فیزیکی نبود بیشتر کلامی و روانی بود. همسرم دائم تحقیرم می‌کرد و می‌گفت هیچ ارزشی ندارم. جلوی بچه‌ها مرا بی‌اعتبار می‌کرد. این رفتارها باعث شد کاملاً منزوی شوم.
وی افزود:وقتی فهمیدم این رفتارها خشونت خانگی محسوب می‌شود، به یک مرکز مشاوره حقوقی مراجعه کردم. با حمایت آنها توانستم از همسرم جدا شوم و برای خودم شغلی پیدا کنم. امروز به زنان دیگر می‌گویم که سکوت نکنند؛ باید برای حقوقشان بجنگند.

برادرم می‌خواست زنده زنده مرا بسوزاند

فاطمه بانوی ۲۸ساله در گفت و گو با ایلنا،بابیان اینکه بعد از جدایی یا جوانی آشنا شدم که قصد ازدواج داشت گفت:برادرم بعد از اطلاع از این موضوع مرا کتک زد.

وی افزود: برادرم بعد از کتک زدن گالن بنزین را روی سرم ریخت و قصد سوزاندن مرا داشت که با مداخله همسایه ها و پلیس توانستم از دستش فرار کنم.

فاطمه ادامه داد: پلیس بعد از نجاتم،از دست برادرم مرا به خانه امن معرفی کرد.

خشونت های خانگی بنیان خانواده را متزلزل می‌کند

حسن احمدی، کارشناس حقوقی قوه قضاییه، خشونت خانگی را یکی از معضلات جدی اجتماعی در جامعه امروزی عنوان کرد و گفت: این اقدام  نه‌تنها بنیان خانواده را متزلزل می‌کند، بلکه آثار روانی، اجتماعی و حقوقی گسترده‌ای به همراه دارد.

وی افزود: از منظر حقوقی و اجتماعی، این پدیده به دلایل متعددی بروز می‌کند و مقابله با آن نیازمند اقدامات جامع و هماهنگ است.

احمدی، دلائل اصلی خشونت خانگی را فقر فرهنگی،مشکلات اقتصادی، اختلالات روانی و شخصیتی، عدم آگاهی حقوقی و الگوهای فرهنگی و تربیتی غلط عنوان کرد و گفت: فقر، بیکاری و فشارهای مالی می‌تواند به ایجاد تنش در خانواده و بروز خشونت منجر شود.

این کارشناس حقوقی افزود: همچنین مشکلات روحی مانند افسردگی، اضطراب یا ناتوانی در کنترل خشم می‌تواند عامل اصلی خشونت باشد.

احمدی با بیان اینکه بسیاری از افراد از حقوق خود یا مسئولیت‌هایشان در چارچوب خانواده بی‌اطلاع‌ هستند، گفت: این امر به سوءاستفاده از قدرت یا تضییع حقوق آنها می‌انجامد.

وی با بیان اینکه، در برخی فرهنگ‌ها، خشونت به‌عنوان راهی برای کنترل یا حل مشکلات پذیرفته شده است، گفت: نا آگاهی از مسائل حقوقی و فقدان آموزش‌های لازم در این مورد موجب شده مردها از این خلاءها استفاده کرده و به خشونت علیه زنان در خانواده اقدام کنند.

این کارشناس حقوقی به راهکارهای مقابله با خشونت خانگی در جامعه اشاره کرد و ادامه داد: آگاهی‌بخشی و آموزش حقوقی,مشاوره و روان‌درمانی، تقویت حمایت‌های قانونی می‌تواند در جلوگیری و کاهش خشونت‌های نقش بسزایی داشته باشد.

احمدی با بیان اینکه، ایجاد مراکز مشاوره خانواده و ارائه خدمات روان‌شناسی به افراد آسیب‌دیده و همچنین عاملان خشونت، راهی مؤثر برای کاهش تنش‌ها است، گفت: برگزاری دوره‌های آموزشی در زمینه حقوق خانواده، حقوق زنان و کودکان و نحوه حل‌وفصل اختلافات می‌تواند در پیشگیری از خشونت مؤثر باشد.

ضرورت وضع قوانین سختگیرانه برای برخورد با خشونت خانگی

وی با بیان اینکه، وضع قوانین سخت‌گیرانه‌تر برای برخورد با خشونت خانگی و تسهیل دسترسی به نهادهای قضایی و حمایتی برای قربانیان ضروری است، تصریح کرد: همچنین،آموزش مهارت‌های ارتباطی و حل تعارض به اعضای خانواده، جایگزین مناسبی برای رفتارهای خشونت‌آمیز است.

این کارشناس حقوقی خاطر نشان کرد: همچنین، فراهم کردن مکان‌هایی امن برای افرادی که در معرض خشونت هستند، می‌تواند از شدت یافتن این معضل جلوگیری کند.

خانه امن؛ پناهگاهی برای زندگی دوباره

فاطمه باباخانی، مدیرعامل خانه امن مهر شمس آفرید، در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، ابعاد مختلف خدمات ارائه‌شده به زنان خشونت‌دیده و اهمیت وجود خانه‌های امن را تشریح کرد و  بر نقش این مراکز در تأمین امنیت و توانمندسازی زنان، بر ضرورت افزایش آگاهی و تغییر نگرش‌های اجتماعی در زمینه خشونت علیه زنان تأکید کرد.

باباخانی با توضیح اینکه خانه امن مکانی برای اسکان موقت زنان خشونت‌دیده است، گفت: این خانه‌ها پذیرای زنانی هستند که در معرض خشونت‌های جسمی، جنسی، روانی و عاطفی قرار دارند. زنانی که از طریق اورژانس اجتماعی ۱۲۳ و با دستور قضایی به این مراکز منتقل می‌شوند، می‌توانند به همراه فرزندانشان در این محیط امن زندگی کنند.

وی افزود: خدمات ارائه‌شده در این مرکز شامل آموزش مهارت‌های زندگی، حرفه‌آموزی، مشاوره روان‌شناسی و حقوقی، و همچنین کمک به کاریابی و اشتغال است.

ارائه خدمات به بیش از ۵۰۰۰ زن خشونت‌دیده

باباخانی ادامه داد: از سال ۹۹ تاکنون بیش از ۵۰۰۰ نفر از خدمات روزانه این مرکز بهره‌مند شده‌اند و بیش از ۱۰۰زن آسیب دیده اسکان یافته و تعیین تکلیف شده اند.

به گفته وی،در حال حاضر نیز ۱۵ زن آسیب دیده به همراه فرزندان خود در خانه امن سکونت دارند.

وی تاکید کرد:خدمات این مرکز به نجات جان افراد، بازگشت دختران به تحصیل، یا حتی ایجاد کسب‌وکار منجر شده است.

باباخانی میانگین سنی ساکنین خانه امن را ۱۸الی ۳۴سال عنوان کرد و گفت: کوچکترین عضو خانه امن مادر ۱۳ساله بود که قربانی کودک همسری شده بود و فرزند خود را در این مکان بدنیا آورد.

مشاوره‌های مؤثر و تغییر نگرش آسیب‌رسانان

باباخانی با اشاره به اثربخشی مشاوره‌ها بیان کرد: یکی از اتفاقات مثبت این است که در بسیاری از موارد، افراد آسیب‌رسان پس از شرکت در جلسات مشاوره، انعطاف نشان می‌دهند و رفتارشان را تغییر می‌دهند. این تغییر، به‌ویژه زمانی که فرآیندها پشتوانه قانونی دارند، جدی‌تر می‌شود و فضای امن‌تری برای زنان و دختران در خانواده‌ها ایجاد می‌کند.

مدیرعامل خانه امن شمس آفرید با استناد به پژوهش‌های جهانی، گفت:خشونت علیه زنان پدیده‌ای جهانی است که از کشورهای توسعه‌یافته تا مناطق کمتر توسعه‌یافته دیده می‌شود. بااین‌حال، در کشورهایی مانند ایران، سنت‌های فرهنگی، اجتماعی  نقش پررنگی در بازتولید خشونت دارند. نگاه مالکیتی به زنان و باور به نیاز همیشگی آنان به قیم، مناسبات نابرابر قدرت در خانواده را توجیه می‌کند.

وی افزود:عوامل دیگری مانند ضعف قوانین حمایتی، فقر، و کمبود امکانات آموزشی و بهداشتی نیز به افزایش خشونت دامن می‌زند. در مناطقی مانند مناطق مرزی استان، کاهش سطح توسعه‌یافتگی به‌طور مستقیم با افزایش خشونت ارتباط دارد.

ضرورت آگاهی‌بخشی با اصلاح و تغییر قوانین

باباخانی بر اهمیت آگاهی زنان از حقوق خود تأکید کرد و گفت:بخش عمده‌ای از خشونت‌ها به دلیل سکوت زنان اتفاق می‌افتد. آگاه‌سازی زنان نسبت به حقوقشان می‌تواند آنها را به مقابله با خشونت وادارد و حتی قانون‌گذار را به اصلاح قوانین تشویق کند.

نیمی از استان‌های کشور فاقد خانه امن هستند

وی به خدمات اورژانس اجتماعی و بهزیستی،اشاره کرد و اظهار داشت: اورژانس اجتماعی ۱۲۳ از طریق مشاوره، تأمین امنیت و ارائه خانه‌های امن، نقش مؤثری در حمایت از زنان خشونت‌دیده ایفا می‌کند.

باباخانی دخالت های قضایی را در کاهش خشونت های خانگی بسیار موثر عنوان کرد.

وی بر افزایش تعداد خانه های امن در کشور تاکید کرد و گفت: متاسفانه نیمی از استان‌های کشور فاقد خانه امن هستند.

وی با اشاره به فعالیت ۱۷خانه امن در کشور گفت:افزایش تعداد خانه‌های امن، گامی ضروری برای کاهش خشونت علیه زنان است.

وی در خاتمه گفت:خانه‌های امن تنها یک سرپناه نیستند؛ بلکه مکان‌هایی برای بازسازی زندگی، بازیابی عزت‌نفس و توانمندسازی زنان هستند.

به گزارش ایلنا،خشونت خانگی تنها به آسیب‌های جسمی محدود نمی‌شود؛ تحقیر، تهدید و سوءاستفاده اقتصادی نیز اشکال دیگری از خشونت هستند. زنان قربانی اغلب به دلیل ترس، وابستگی مالی یا فشارهای اجتماعی سکوت می‌کنند. اما تجربه این زنان نشان می‌دهد که آگاهی، حمایت و اقدام قانونی می‌تواند راه نجاتی باشد که مقابله با این پدیده، مستلزم همکاری نهادهای حقوقی، اجتماعی، آموزشی و فرهنگی است. با اجرای برنامه‌های آگاهی‌بخشی، تقویت قوانین حمایتی و ارائه خدمات مشاوره‌ای، می‌توان گامی مؤثر در جهت کاهش این معضل و ایجاد محیطی امن و سالم در خانواده‌ها برداشت.

گزارش: بیتا اختیاری