تجاری‌سازی حلقه مفقوده توسعه فرش دستباف / تقاضای فرش دستبافت به شدت تنزل پیدا کرده است

به گزارش خبرنگار ایلنا، نادرقلی ابراهیمی در جلسه کمیته فرش دستباف استان مرکزی، افزود: فرش دستباف این خطه آنچنان که باید نتوانسته جایگاه واقعی خود را در بازار ملی و بین‌المللی پیدا کند و لازم است متولیان امر در این خصوص برنامه‌ریزی کنند.

وی ادامه داد: فرصت‌های زیادی در حوزه فرش دستباف به دلایل مختلف از دست رفته و اگر چه بازگشت به شرایط گذشته زمان‌بر است اما باید برنامه‌های احیای این صنعت از یک نقطه و زمانی آغاز شود و هر چه این مهم زودتر کلید بخورد به نفع تولیدکننده و در نهایت این صنعت استان خواهد بود.

نماینده مردم اراک، کمیجان و خنداب در مجلس با بیان اینکه در گذشته‌ بعد از نفت، فرش بیشترین ارزآوری را برای کشور داشت، اظهار داشت: اما امروز در شرایط رکود به سر می‌برد و اراده‌ای برای احیای آن وجود ندارد. از داشته‌های خود در حوزه فرش فاصله گرفته‌ایم، اما می‌توانیم به شرایطی برسیم که فرصت‌های گذشته را احیا کنیم.

ابراهیمی با ابراز تأسف از اینکه بحث تحریم‌ها مانعی برای صادرات فرش شده است، تصریح کرد: بنا به دلایل مختلف این فرصت‌ها را از دست داده‌ایم اما نباید غصه خورد، بایستی به فکر آینده باشیم و فرصت‌های از دست رفته را برای فرش کشور و استان احیا کنیم.

وی بیان داشت: در گذشته نه چندان دور 40 کمپانی تولیدکننده بزرگ فرش دستبافت در شهر اراک وجود داشت. این شهر، مرکز تولید و صادرات فرش کشور بوده ولی اکنون با این جایگاه بسیار فاصله گرفته‌ایم. همچنین 10 میلیون شاغل در حوزه فرش کشور داشتیم و این فرصت‌ را نیز از دست داده‌ایم.

نماینده مردم اراک، کمیجان و خنداب در مجلس تأکید کرد: باید جریان‌سازی تجاری دوباره‌ای شکل بگیرد تا به دوران اوج خود در این حوزه برگردیم. تهیه آمار درست و متقن در حوزه فرش دستبافت ضروری است. یک پایش واقعی بایستی انجام شود تا تعداد واقعی بافندگان و تولیدکنندگان نخ و طراحان فرش مشخص شود.

ابراهیمی با تأکید بر به نتیجه رسیدن بحث خوشه‌بندی در حوزه فرش دستباف، ابراز داشت: خوشه‌بندی مسئله بسیار ضروری است چراکه یک روش نوین برای ورود به مسائل است. صنعت بدون خوشه بندی ارزش ندارد و با خوشه بندی فرصت‌های خوبی در نواحی صنعتی به وجود می‌آید.

وی اضافه کرد: اگر هم نیاز به اصلاح یا تصویب قانون و مقررات جدید است در مجلس پیگیری خواهیم کرد. اکنون در مقطع تنظیم بودجه سال آینده هستیم و کلیات بودجه تا چند روز آینده ارائه می‌شود. طرح و لایحه جدیدی در خصوص فرش دستبافت به ما پیشنهاد دهید تا یک تکان اساسی در این حوزه داشته باشیم.

نماینده مردم اراک، کمیجان و خنداب در مجلس با اشاره به اینکه برای حل مشکلات حوزه فرش باید راهکار جدید پیدا کنیم، گفت: برخی مسائل که قابل حل است باید احصا، پیگیری و برطرف شود، اما مسائل کشوری مانند رفع تعهدات ارزی و بیمه تأمین‌اجتماعی باید با استفاده از راه و روش‌های جدید در تهران حل شود.

ابراهیمی افزود: عاملی که برای تولیدکننده فرش انگیزه و امید ایجاد می‌کند بازار فروش است و در صورتی که نسبت به این موضوع توجه نشود تولیدکننده حوزه فرش به مرور زمان سرمایه خود را از گردانه تولید فرش خارج کرده و در جای دیگری سرمایه‌گذاری می‌کند.

وی ادامه داد: باید تسهیلاتی برای خرید فرش دستبافت تامین شود و پیگیر صادرات فرش با کیفیت و با قیمت مناسب باشیم. تمامی دستگاه‌های متولی باید برای اجرای این برنامه همکاری کنند چرا که در صورت بی‌توجهی به آن نه تنها توسعه‌ای در تولید این کالا شکل نمی‌گیرد بلکه ممکن است شرایط از آنچه هست نیز بدتر شود.

نماینده مردم اراک، کمیجان و خنداب در مجلس اظهار داشت: سابقه بافت فرش در استان مرکزی به ویژه شهر اراک بسیار کهن و دارای تاریخ است. باید برای احیای فرش دستباف در سطح استانی و ملی اقدام شود و راه جدید پیدا کرد. متأسفانه هنوز زنجیره آموزش حوزه فرش را در اراک ایجاد نشده است.

ابراهیمی با تأکید بر ضرورت همگرایی در استان مرکزی، تصریح کرد: لازم است برنامه جامع فرش دستباف استان برای سال‌های آینده در درازمدت ترسیم شود تا تحولی در تولید و فروش این کالا ایجاد شود. اگر این برنامه جامع تهیه شود، همه قائل به انجام این برنامه‌ می‌شوند و اولویت‌ها مشخص و منابع لازم پیش‌بینی می‌شود.

وی بیان داشت: بحث مبانی آموزشی در حوزه فرش دستبافت در مدارس متوسطه فنی‌وحرفه‌ای و کارودانش و دانشگاه علمی کاربردی اهمیت دارد. باید آن را توسعه داد و آموزش و پرورش را به دانشگاه وصل کرد تا یک خروجی مناسبی داشته باشیم. اراک نخستین شهری بود که رشته علمی و کاربردی فرش را در اراک راه اندازی کرد.

نماینده مردم اراک، کمیجان و خنداب در مجلس به ضرورت راه‌اندازی موزه فرش اراک نیز اشاره داشته و تأکید کرد: بایستی یک موزه فرش مناسب و در شأن استان مرکزی و اراک احداث شود. برای این موزه می‌توانیم فرصت‌هایی از شهرداری و خیرین و تولیدکنندگان بگیریم تا در سطح ملی بدرخشیم.

ابراهیمی ابراز داشت: تا زمان تکمیل این موزه باید از ظرفیت‌های کنونی این شهر مانند خانه‌های تاریخی یا بازار اراک برای ارائه فرش دستباف اصیل استان مرکزی و اراک استفاده کرد. اصل تاریخ و کسب و کار اراک، فرش بوده است و باید تاریخ خود را به همگان نشان دهیم.

وی در پایان با تأکید بر ضرورت انسجام اتحادیه‌ها و تعاونی‌های فرش دستبافت استان اضافه کرد: جلسات کمیته فرش دستبافت استان بایستی به صورت ماهانه برگزار شود تا یک حرکت جمعی داشته باشیم و راه‌های جدیدی را ترسیم کنیم.

مدیرکل صنعت، معدن و تجارت استان مرکزی نیز در این جلسه به تنزل فروش فرش دستبافت در بازار اشاره کرده و گفت: تقاضای فرش دستبافت به شدت تنزل پیدا کرده و تمامی بخش‌ها را تحت تاثیر خود قرار داده است. فرش ایرانی در بازار خارجی نیز دچار مشکل شده است.

علی جودکی افزود: اکنون بازار فرش دچار چالش شده است. اگر در گذشته رتبه خرید فرش، 5 بود، اکنون تنزل یافته و بازار تقاضا کاهش یافته است. لذا بایستی با اقداماتی مثل اعطای تسهیلات خرید، فرش دستبافت را مجدداً در سبد خرید خانوار قرار دهیم.

وی ادامه داد: سیاست‌گذاری صحیحی در حوزه فرش دستبافت باید صورت بگیرد. دولت از حوزه تجارت فرش دستبافت کنار کشیده و مرکز ملی فرش ایران و سازمان توسعه تجارت باید تدبیری در این راستا کنند تا شرایط مناسب‌تری برای صادرات فرش دستبافت داشته باشیم.

مدیرکل صنعت، معدن و تجارت استان مرکزی با تاکید بر اینکه منافع تمامی افراد دخیل در زنجیره فرش دستبافت باید حفظ شود، اظهار داشت: اگر نتوانیم بازار فروش خود را درست کنیم تولید فرش دستبافت نیز با چالش روبرو می‌شود.

جودکی به فعالیت سایر کشورها در حوزه فرش و رقیب‌سازی برای بافندگان فرش در کشور اشاره داشته و تصریح کرد: کشورهای هند، پاکستان و افغانستان با هزینه تولید پایین و با استفاده از نقشه فرش ایران، رقیب بافندگان کشور شده‌اند و ما نتوانستیم بازار فرش را سامان دهیم.

وی بیان داشت: دولت به عنوان متولی تسهیلگری در تجارت خارجی در حوزه فرش باید اقدامات اثرگذار انجام دهد و مشوق ایجاد کند. دولت چهاردهم در اقدامی سازنده، ساختار مرکز فرش ملی ایران را احیا کرد که امید است با انتخاب مدیری شایسته این حوزه متحول شود.

مدیرکل صنعت، معدن و تجارت استان مرکزی به ارزش صادرات فرش دستباف نسبت به سایر کالاها اشاره داشته و تأکید کرد: ارزش صادراتی فرش دستباف، 40 برابر میانگین ارزش کالاهای صادراتی کشور است. ارزش هر تن صادرات فرش دستبافت 13 هزار دلار است.

جودکی ابراز داشت: سال 1402 حجم 36 میلیون دلار صادرات فرش دستبافت داشتیم که نسبت به سال 1401 حدود 21 درصد کاهش داشته است. سال 1402 به لحاظ وزنی 2693 تن صادرات فرش انجام شده که نسبت به سال 1401 حدود 18 درصد کاهش داشته است.

وی اضافه کرد: در حوزه فرش دستباف نیاز به نقدینگی و سرمایه در گردش به میزان یک میلیارد و 500 میلیون ریال است. در سال جاری 521 نفر از بافندگان فرش استان، برای دریافت تسهیلات به بانک معرفی شدند که تعدادی از آنها تسهیلات را اخذ کرده‌اند.

مدیرکل صنعت، معدن و تجارت استان مرکزی به ضرورت ایجاد نمایشگاه فرش دستباف اشاره کرده و گفت: نمایشگاه فرش استان باید در حوزه دستباف باشد و تا زمانی که زمینه فروش قالی و فرش دستباف فراهم نشود مشکلات و چالش حوزه فرش در استان باقی خواهد ماند.

جودکی افزود: مشکلات فرش دستباف چند دسته است که فقدان بیمه قالی‌بافی مهمترین مشکلات این قشر را شامل می‌شود. در بازه زمانی چند سال گذشته مشاهده شده که افرادی تحت پوشش بیمه قالی‌بافی قرار گرفته‌اند که ارتباطی با این حوزه ندارند و در مقابل قالی‌بافان واقعی تحت پوشش بیمه قرار نگرفته‌اند.

رئیس اتحادیه فرش استان مرکزی نیز در این جلسه گفت: از سال 1384 که بحث بیمه بافندگان فرش دستباف آغاز شد حدود 14 هزار نفر در استان تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی قرار گرفتند که متأسفانه اکنون این آمار کاهش یافته به 5648 نفر رسیده است.

غلامعباس جیریایی افزود: به طور میانگین حدود 14 درصد کل بافندگان فرش کشور و استان تحت پوشش بیمه قرار گرفته‌اند. تنها حدود 2000 نفر از بافندگان فرش استان مرکزی تحت پوشش بیمه قرار دارند و 86 درصد از قالی‌بافان واقعی استان مرکزی تحت پوشش بیمه نیستند.

وی به تعداد قالی‌بافان فعال در کارگاه‌های فرش دستباف استان اشاره کرده و ادامه داد: 13 هزار قالیباف استان مرکزی در 67 کارگاه تولید فرش دستباف مشغول تولید هستند. همچنین در این استان 30 هزار کارت قالی‌بافی صادر شد.

رئیس اتحادیه فرش استان مرکزی به موضوع قوانین حوزه فرش دستباف و قالی‌بافی اشاره کرده و در این خصوص اظهار داشت: سال گذشته قرار شد بودجه بیمه قالی‌بافان از تبصره 14 تامین شود اما کمیسیون تلفیق آن را رد کرد.