جذب گردشگر نیاز به وجود زیرساخت‌ها دارد / زیرساخت‌های فرهنگی مغفول مانده است

محمود مرادی نراقی در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، افزود: باید تمامی آثار تاریخی و فرهنگی استان مرکزی حفظ و حراست شوند تا صنعت گردشگری استان فعال شود. با رونق و توسعه صنایع‌دستی و سوغات‌های محلی و همچنین برگزاری جشنواره‌های بومی و محلی می‌توان گردشگر جذب کرد. بر این اساس باید جوامع محلی را در کنار خود داشته باشیم، چرا که حمایت جوامع محلی، از جمله مؤلفه‌هایی است که به حضور گردشگران در استان کمک می‌کند. در این راستا تأسیس انجمن حافظان میراث‌فرهنگی قطعاً نقش مؤثری در این عرصه خواهد داشت.

وی با ابراز تأسف از اینکه در بازه‌های زمانی سال‌های گذشته استان مرکزی به عنوان مقصد گردشگری معرفی نشده بود، ادامه داد: در سال‌های اخیر تمامی تلاش‌ها به کار گرفته شد تا استان از محل عبور گردشگران، به محل حضور گردشگران تبدیل شود. هنر ما این است که در گلوگاه‌های عبوری، ظرفیت‌های موجود به لحاظ تاریخی، طبیعی، گردشگری و ... استان را به مسافران و گردشگران معرفی کنیم.

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان مرکزی اظهار داشت: یکی از مهمترین کارکردهای اصلی وزارت میراث‌فرهنگی، حفظ و حراست از آثار تاریخی و کهن است. بخش عمده‌ای از این آثار در موزه‌ها در معرض نمایش قرار می‌گیرد. اما برخی دیگر نیازمند مرمت، اقداماتی تحقیقاتی و مطالعاتی هستند که به تهران منتقل می‌شوند و برای بازگرداندن آنها فضا و بستر مناسبت نگهداری نیاز است. در واقع سخت‌ترین اقدام، حفظ و نگهداری آثار تاریخی خاص است.

مرادی نراقی تصریح کرد: حفاظت از آثار تاریخی، سخت و نیاز به مدیریت دارد به ویژه، اگر این آثار تاریخی، منحصر به فرد باشد، حراست از آن سخت‌تر است. رسانه‌ها باید با بیان ارزش‌های تاریخی در حفظ و نگهداری، این گنجینه‌ها به عنوان پیشینه تاریخی، میراث فرهنگی را یاری دهند. نگهداری و حفاظت از آثار تاریخی و فرهنگی باید به فرهنگ عمومی تبدیل شود چرا که وظیفه حراست از این دارایی‌های ارزشمند تنها از سوی میراث‌فرهنگی ممکن نیست.

وی با تأکید بر اینکه باید برای تحقق ماندگاری گردشگر در استان، از تمام پتانسیل‌های موجود استفاده کرد، بیان داشت: در تعطیلات نوروزی سال جاری از تعداد کل بازدیدکنندگانی که از این استان بازدید کردند حدود 20 تا 25 درصد مسافرانی بوده‌اند که استان را به عنوان مقصد گردشگری انتخاب کرده‌اند. همچنین از این تعداد 75 تا 80 درصد نیز بازدیدکنندگانی بوده‌اند که ساکن استان بوده و به عنوان گردشگران داخلی محسوب می‌شوند.

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان مرکزی به آمار بازدیدکنندگان نوروزی از جاذبه‌های گردشگری این استان اشاره داشته و تأکید کرد: از تاریخ 24 اسفند ماه سال 1402 تا تاریخ 14 فروردین ماه سال 1403 تعداد یک میلیون و 575 هزار و 352 نفر از جاذبه‌های گردشگری و میراث‌فرهنگی استان از جمله اماکن تاریخی، تفریحی، صنایع‌دستی، طبیعی، مذهبی و موزه‌ها بازدید کرده‌اند.

افزایش بازدید گردشگران از نقاط دیدینی استان نسبت به سال گذشته

مرادی نراقی ابراز داشت: این در حالی است که در مدت مشابه سال گذشته در بازه زمانی از تاریخ 24 اسفند ماه سال 1401 تا 14 فروردین ماه سال 1402 تعداد یک میلیون و 386 هزار و 54 نفر از جاذبه‌های گردشگری استان مرکزی بازدید کرده بودند. این آمار نشان می‌دهد که تعداد بازدیدهای مسافران و گردشگریان از جاذبه‌های تاریخی و گردشگری این استان 13.7 درصد افزایش داشته داشته است.

وی به رتبه‌های برتر شهرستان‌های استان مرکزی در خصوص جذب گردشگر و بازدید از جاذبه‌های آنها اشاره داشته و اضافه کرد: در بازه زمانی تعطیلات نوروزی سال جاری و در فرایند بازدیدهای گردشگری از سوی مسافران و ساکنان استان، شهرستان اراک با 291 هزار و 992 نفر بازدیدکننده رتبه نخست، شهرستان محلات با 248 هزار و 437 نفر نفر بازدیدکننده رتبه دوم و شهرستان ساوه با 246 هزار و 67 نفر بازدیدکننده رتبه سوم را به خود اختصاص داده‌اند.

بازار تاریخی اراک ستون فقرات این شهر است

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان مرکزی با اشاره به اینکه در اراک مهمترین مؤلفه بازار تاریخی است، گفت: بازار تاریخی اراک ستون فقرات این شهر است و با احیای بافت تاریخی آن، آینده گردشگری شهر اراک به نتیجه خواهد رسید. این بازار بازیگران متفاوتی دارد و میراث‌فرهنگی به تنهایی نمی‌تواند اقدامات خاصی را انجام دهد. مرمت و نگهداری بازار اراک زمانی به نتیجه می‌رسد که اداره کل اوقاف و امور خیریه استان، شهرداری اراک و کسبه به صورت جدی پای کار باشند.

مرادی نراقی افزود: برای ساخت آن اوقاف باید به عنوان بازیگر اصلی در میدان باشد، شهرداری اراک نیز به لحاظ قانونی و هویتی وظیفه‌مند است. از سوی دیگر بازاریان در تخریب و آبادانی بازار نقش دارند و برای آموزش آنها برنامه‌ریزی خواهیم داشت. در این رابطه بازدیدهایی از بازارهای خاص مانند بازار تبریز خواهیم داشت تا بازاریان به اهمیت موضوع دست یابند. میراث‌فرهنگی رسالت خود در حفظ بازار را انجام می‌دهد، اما قطعاً به تنهایی نمی‌توانیم به این موضوع دست پیدا کنیم.

وی ادامه داد: مجموعه مدیریت ارشد استان مرکزی وعده شکل‌گیری یک کارگروه برای بازار اراک را داده و فرمانداری اراک نیز وعده مساعدت داده است. موضوع اساسی اینجاست که با 200 میلیارد ریال اعتبار تنها می‌توان بازار اراک را از مرگ نجات داد. با این اعتبارات قطره چکانی تنها می‌توانیم جلوی فروپاشی بازار تاریخی اراک را بگیریم. در سال 1402 مبلغ 200 میلیارد ریال اعتبار مرمتی در اختیار استان قرار گرفت که تنها 100 میلیارد ریال آن به بازار تاریخی اراک اختصاص یافت. این در حالی است که 70 تا 80 بنای تاریخی در استان واقع شده‌اند که نیازمند مرمت هستند و در اولویت قرار دارند.

غار هستیجان در سال جاری به سایت کاوشگری تبدیل می‌شود

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان مرکزی با تأکید بر اینکه غار هستیجان در استان قطعاً در سال جاری به سایت کاوشگری تبدیل می‌شود، اظهار داشت: متأسفانه این غار در بازه زمانی سال‌های گذشته مورد دست‌برد قرار گرفته بود، اما در سال جاری سایت باستان‌شناسی در آن مستقر و در جوار غار دوربین نصب می‌شود. البته این غار با تخصیص 130 میلیون تومان اعتبار مورد کاوش قرار گرفته است. همچنین پیگیر ایجاد مراتب حفاظتی در غار هستیم و قطعاً با کاوش به اشیای خوبی خواهیم رسید.

مرادی نراقی به آخرین وضعیت غار هستیجان اشاره داشته و تصریح کرد: در سال 1392، اکیپی متشکل از باستان‌شناسان این غار را مورد بازدید قرار دادند. این غار پیش از انقلاب تخریب شده بود. خاک غار به شدت نرم و سمی و هوای آن خشک است و برای پیدا کردن اشیاء تاریخی باید 2 تا 3 متر اکتشاف انجام داد. تا امروز از این غار چرم‌نوشته و اسناد حکومتی کشف شده و هیچ شیء سفالی تاریخی در آن کشف نشده است. در حال حاضر چرم‌نوشته‌های کشف شده به کشورهای اروپایی و امریکایی منتقل شده‌اند.

وی بیان داشت: در خصوص تپه سرسختی شهرستان شازند نیز به دلیل نداشتن اعتبار، امکان ساماندهی تپه سرسختی به عنوان تپه کاوشگری را نداشتیم در حالی که طرح آن تهیه شده است. اگر اعتبار آن فراهم شود قطعا ساماندهی خواهد شد. در بحث گردشگری تمامی ارکان از جمله تپه‌های باستانی مهم است. در رابطه با دستکند تفرش نیز یک سری نواقص از سوی کارشناسان معرفی شد که اگر رفع شود و مقام قضایی قانع شود می‌توان آن را برای بازدید گردشگران بازگشایی کرد. از نظر میراث‌فرهنگی مشکلی در بازگشایی این اثر تاریخی وجود ندارد و با رفع نواقص قطعاً فعال خواهد شد.

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان مرکزی تأکید کرد: بیش از 2000 اثر تاریخی، سیاحتی، مذهبی و فرهنگی در استان مرکزی شناسایی شده که از این تعداد 915 اثر تاریخی و غیرمنقول در فهرست آثار ملی کشور ثبت ملی شده است. 74 اثر ناملموس، 17 اثر منقول و 29 اثر طبیعی نیز در استان وجود دارد. این استان رتبه 15 کشور را در حوزه میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی به خود اختصاص داده است.

مرادی نراقی به موقعیت مکانی استان مرکزی در کشور به لحاظ تاریخی و جغرافیایی و همچنین اهمیت استان از نظر حضور مشاهیر و مفاخر اشاره کرده و ابراز داشت: این استان در فلات مرکزی ایران یعنی ذخیره‌گاه زیستی ایران قرار گرفته و در یکی از تاریخی‌ترین نقاط کشور واقع شده است. علاوه بر سبقه تاریخی کهن در این منطقه، یک چهارم مشاهیر و مفاخر کشور متعلق به این خطه هستند.