سلطان در جست و جوی سطل‌های زباله محله دوهزار/ سلطان: کجا بروم با این بیکاری که وجود دارد/ زباله گردی شغلی کاذب برای قشر آسیب پذیر/ بماند

به گزارش خبرنگار ایلنا از بندرعباس، زباله گردی آسیب اجتماعی نوینی است که در اثر تولید بیش از حد زباله و با هدف پیدا کردن اشیای قابل استفاده یا جمع آوری ته مانده غذا برای قشر آسیب پذیری از جامعه صورت  می گیرد اما امروزه با اجرای طرح‌های بازیافت و تغییر مدیریت شهری به عنوان یک شغل که در واقع شغلی کاذب است، برخی از سر ناچاری به آن روی می‌آورند.این شغل جنسیت و سن و قد و قواره نمی‌شناسد و همه ما درگذر از خیابان‌ها حتماً زباله گردی را دیده‌ایم که تا کمر در سطل زباله خم‌شده و به دنبال مواد بازیافتی مانند بطری، قوطی و نظیر آن است.

زنگ خطر

این فعالیت‌ها یکی از مشاغل پرخطر بوده که همیشه باعث انتقال انواع بیماری پوستی، عفونتی، ویروسی و نظیر آن‌ می‌شود که در این روزهای کرونایی با وجود زباله‌های آلوده به ویروس کرونا زنگ خطری برای این افراد به صدا در آمده است.

این روزها هر کسی به فکر سلامتی خود است که مبادا به ویروس کرونا مبتلا شود و از هر لحاظ بهداشت را برای جلوگیری از مبتلا نشدن به ویروس رعایت می کنند اما هستند کسانی که بدون ترس از ابتلا به  این ویروس در میان انبوه زباله ها به دنبال روزی خود می گردند و حتی از مرگ هم ابایی ندارند، البته بی خیال بودنشان در برابر کرونا را از ظاهرشان که نه ماسکی بر چهره دارند و نه دستکشی بر دست، می توان فهمید.

بنا بر گفته پژوهشگران اجتماعی، بیشتر افرادی که به زباله گردی روی می‌آورند از جامعه آماری معتادان هستند که به دلیل نداشتن سرپناه و رانده شدن از خانه برای امرار معاش به این سطل‌های زباله پناه می‌برند تا بتوانند به اقلامی قابل بازیافت دست یابند و با فروش آن زندگی خود را بگذرانند.

مقصد محله دو هزار

تصمیم گرفتم به یکی از محلات حاشیه نشین و کمتر برخوردار در شهر بندرعباس بروم و برای تهیه گزارش به صورت میدانی شاهد این پدیده باشم، در حاشیه محله دوهزار، مردی که تا کمر به درون سطل زباله رفته بود، توجهم را به خود جلب کرد تصمیم گرفتم اگر موافق باشد با او گفت وگویی را ترتیب دهم.برای مصاحبه کمی مردد بود، اما آهسته گفت بگذار کارم را انجام دهم، او یکی از مصرف کننده هایی بود که حتی راه رفتن هم برایش سخت بود اما با این حال در پی زباله هایی بود که کارش را راه بیاندازد، نامش سلطان بود و بی اعتنا به حضور من به کار خود ادامه می داد، اما تصمیم گرفتم سوالاتم را با او آغاز کنم.سلطان در گفت وگو با خبرنگار ایلنا در خصوص دلیل حضورش در میان زباله ها، می گوید: نه تنها من، بلکه تحصیل کرده ها نیز در پی کار هستند، زندگی ام را با این زباله ها می گذرانم کجا بروم با این بیکاری که وجود دارد مجبورم زباله گردی کنم تا مخارج زندگی خود را تامین کنم.

بی پولی دشمن ما نه کرونا

وی با اشاره به اینکه ما ته خط هستیم و اگر کرونا  مرا نکشد بی پولی قطعا خواهد کشت، افزود: همه افراد حتی شخص شما، هنوز به ما نرسیده اید می گویید چرا ماسک و دستکش نداری، اما با خودتان فکر کرده اید با کدام پول؟ در ضمن باید بگویم من و خانواده ام به نان شب محتاجیم و همین که از پس مایحتاج زندگی خود برآییم هنر کرده ایم رعایت پروتکل های بهداشتی و ماسک باشد پیشکشی برای مسئولان و مرفه نشینان.

او از احتمال ابتلا به کرونا ابراز اطلاع می‌کند و می‌گوید: من با آلوده‌ترین مواد سروکار دارم و از اینکه هر لحظه امکان دارد به کرونا مبتلا شوم خبر دارم اما بخاطر مسائل مالی مجبور به این کار هستم.

وی از گرانی می نالد و می گوید: توان حمل بار سنگین را ندارم ولی ناچارم با این اوضاع گرانی زندگی مایحتاج خانواده ام را تأمین کنم.  

در پی یک لقمه نان حلال         

سلطان با بیان اینکه از من عکس نگیر، یادآور شد: زندگی ام به سختی می گذرد من هم آرزوی کار، زندگی خوب و آرامش را دارم، سرش را با خجالت پایین می اندازد و دستش را به زانو می گیرد دوباره بلند می شود و به قول خودش به دنبال یک لقمه نان حلال در داخل سطل ها می گردد.

تنها معتادان نیستند

از دیگر دلایل گسترش این پدیده می‌توان به اعتیاد اشاره کرد، بخشی از شهروندان معتاد مجبورند غذای مورد نیاز خود را از داخل سطل زباله پیدا کنند اما باید پذیرفت که تنها معتادان نیستند که روزی خود در سطل‌های زباله جست‌وجو می‌کنند بلکه افرادی هم هستند که نان‌آور خانواده بوده و به سبب مشقت‌های زندگی ناچارند به این شکل روزی خود را به دست آورند. اوضاع اقتصادی کشور هم‌اکنون به گونه‌ای است که بخش‌ها و دهک‌هایی از جامعه عملاً قادر به اشتغال در بخش رسمی و تولیدی نیستند و به همین دلیل پدیده زباله گردی اتفاق می‌افتد.

کاش چشمان مسئولان می دید

این افراد تعدادشان زیاد است و شاید نیازی هم به آمار و ارقام نباشد، کافی است کمی چشمان مسئولان دقت بیشتری داشته باشند تا تعداد زیاد افرادی را که در سطل آشغال های شهر، در پی امرار معاش خود هستند، ببینیم.  افرادی که هرروز در خیابان های شهر، از این سطل زباله به سراغ دیگری می روند و با وضعیت نامناسب، در خیابان ها وکوچه های شهر پرسه می زنند تا مواد قابل بازیافت و استفاده مجدد را از سطل های زباله جمع آوری کنند.

شناخت آسیب ها و عوامل مهم در رشد زباله گردی

قطعا شناخت آسیب ها و عوامل مهم در رشد زباله گردی می تواند راهکارهایی اساسی و دقیق فراروی مسئولان به ویژه در حوزه مدیریت شهری قرار دهد تا بتوان این پدیده را ریشه کن کرد، در این میان اصلی ترین علل در روی آوردن افراد به پدیده شوم زباله گردی شرایط مالی و معیشتی است، شاید در سال های گذشته تعداد معدودی از متکدیان و افراد بی خانمان و یا کارتن خواب به زباله گردی می پرداختند اما دیدن جوانان و زنان و حتی افراد دارای شغل و کارگران و یا بازنشسته در میان زباله گردان، یک آسیب جدی است که نباید به سادگی از کنار آن عبور کرد.

فقدان بانک اطلاعاتی جامع

در این باره دستگاهها و نهادهای حمایتی و خیریه باید ساز و کاری در شناسایی و حمایت از این قشر را در نظر بگیرند و نیازهای این افراد و خانواده شان را تامین کنند و برنامه جامعی برای مقابله با این پدیده داشته باشند، وجود موسسات بی شمار خیریه و فقدان یک بانک اطلاعاتی و جامع در شناسایی افراد نیازمند و رصد و پایش دقیق وضعیت رسیدگی به محرومان موجب می شود بسیاری از نیازمندان واقعی از خدمت رسانی محروم باشد و بنا به شرایط موجود و تامین معاش به این کار روی بیاورند.

بدون شک کوتاهی بسیاری از دستگاههای حمایتی در رشد این پدیده قابل انکار نیست و بی تفاوتی برخی از مسئولان و مدیران نسبت به این آسیب جدی، خود زمینه ساز افزایش زباله گردی در میان شهر می شود در این زمینه متاسفانه بسیاری از این افراد تحت پوشش خدمات نهادها و سازمان های حمایتی نیستند و به عنوان سرپرست خانوار امکان برخورداری از این خدمات را ندارند و همین امر موجب می شود به واسطه عدم توانایی و مهارت در مشاغل مختلف، ساده‌ترین روش ها و در عین حال بدترین شیوه را در تامین معاش در پیش بگیرند.

مشکلات فرهنگی

همچنین وجود مشکلات فرهنگی نیز به افزایش این پدیده شوم دامن زده است، به طوری که اگر جامعه به سطحی از باور برسد که این کار به دور از عرف جامعه و شان انسانی است قطعا زباله گردی به این شکل در سطح شهر نمایان نمی شود، از سوی دیگر افزایش فرهنگ نوع دوستی و حمایت از قشر ضعیف و نیازمند می تواند در کاهش این پدیده بسیار شوم تاثیر گذار باشد.

اهمیت تفکیک زباله

یکی دیگر از مسائل مهم در افزایش زباله گردی وجود ایرادات و اشکالات زیادی در فرآیند تفکیک زباله است، اگر شهروندان با شناخت دقیق اهمیت تفکیک زباله، چنین رویکردی را در پیش بگیرند دیگر در میان زباله های جمع آوری شده هیچ زباله گردی به جستجو نمی پردازد و پدیده زباله گردی نیز به موضوعی مافیایی و فرصت طلبی برای عده ای انگشت شمار تبدیل نمی شود، ضمن اینکه با توسعه صنعت بازیافت و افزایش اشتغال می توان فرصت های مناسبی را در اشتغال زایی فراهم کرد.

سخن پایانی

شاید شما هم بارها و بارها با افرادی که در کنار خیابان ها مشغول جست و جوی زباله ها هستند، رو به رو شده اید می توان گفت پدیده  زباله گردی به یک معضل جدی اجتماعی در استان هرمزگان تبدیل شده است. دولت و نهادهای ذیربط به این موضوع باید توجه جدی کرده و نگذارند که اوضاع از این بدتر شود.

این زباله گرد‌ها، کسانی هستند که به هر قیمتی حاضر به دوری از زباله‌ها نیستند؛ افرادی که علاوه بر اینکه سلامت خودشان در معرض تهدید است و با توجه به حضورشان در جامعه، به راحتی می‌توانند برای دیگر افراد خطر ساز باشند و این می‌طلبد تا برای این قشر که همواره در معرض آسیب و انواع بیماری‌های بوده اند راهکاری  اندیشیده شود  که این امر جدیت حضور نیروی انتظامی و ورود دستگاه قضایی را می‌طلبد.

جلوی معضل زباله گردی را به‌طور کامل نمیتوان گرفت‌ ولی آهنگ رشد آن را می‌توان کاهش داد و با اقدامات مؤثر میتوان جلوی فعالیت آن‌ها را به طور مؤثر گرفت، به طور کلی بدون عزم و ارائه مسئولان در ساماندهی زباله گردها، مدیریت شهری به تنهایی از پس ساماندهی این معضل بزرگ بر نمی آید و امید است همه متولیان و خیرین پای کار بیایند تا فراتر از وعده و شعار و به معنای واقعی بتوان مانع از زباله گردی در سطح شد و زندگی مناسبی را برای این قشر محروم فراهم آورد.