امنیت شغلی ناشران صفر است

ایلنا: بعد از برگزاری چهار دوره‌ی نمایشگاه كتاب‌های دانشگاهی، اكنون به دلیل بعضی مشكلات، برگزاری پنجمین دوره‌ی این نمایشگاه در هاله‌ای از ابهام فرو رفته است. این مساله در كنار كم شدن خرید كتاب، نشر را در حوزه‌ی دانشگاهی با مخاطره روبرو كرده است.

شهروز گهواره‌ای(نایب رئیس انجمن فرهنگی ناشران كتاب دانشگاهی و مدیر انتشارات نوپردازان) درخصوص برگزاری نمایشگاه كتاب‌های دانشگاهی به ایلنا گفت: تمام تلاش ما بر این است كه این نمایشگاه را مثل دوره‌های قبلی برگزار كنیم، اما همه چیز تحت تاثیر بودجه‌ای است كه باید به این نمایشگاه اختصاص پیدا كند و تا امروز از آن خبری نشده است.

او افزود: به هر حال هدف ما این است كه چه با سوبسید و چه بدون سوبسید، این نمایشگاه را برگزار كنیم و در برگزاری آن شكی نیست. ایده‌آل ما این بود كه این نمایشگاه را در هفته‌ی كتاب برگزار كنیم، اما فعلآ به دلیل نبود بودجه، برگزاری آن به تعویق افتاده و تاریخ مشخصی برای برگزاری آن معلوم نشده است. البته تلاش ما بر این است كه در برج 10 یا 11 امسال بتوانیم این نمایشگاه را بر پا كنیم.

گهواره‌ای درباره‌ی نحوه‌ی اختصاص این بودجه گفت: این بودجه باید از طرف وزارت ارشاد برای درنظر گرفتن تخفیف فروش كتاب و همچنین توزیع بن خرید كتاب، به ناشران پرداخت می‌شد. به هر حال فعلآ دست وزارت ارشاد هم خالی است و ما این را درك می كنیم، اما مساله این است كه برگزاری نمایشگاه بدون اختصاص سوبسید از طرف وزارت ارشاد مساله‌ای است كه می‌تواند استقبال مردم و میزان فروش كتاب‌ها را به شدت پائین بیاورد.

این ناشر ادامه داد: سال گذشته در این نمایشگاه، كتاب‌ها با تخفیف 50 درصدی فروخته می‌شدند و این مساله، انگیزه‌های زیادی را برای خریداران ایجاد می‌كرد، باید ببینیم كه با تخفیف 20 درصد یا نهایتآ 25 درصدی كه خود ناشران به تنهایی توانایی اختصاص آن را دارند، تا چه حد می‌توان بر حضور خریداران در این نمایشگاه حساب كرد و این مساله اصولآ به صرفه است یا نه؟ آیا تجهیز كتاب‌خانه‌های مناطق دور دست و كم بضاعت، با اختصاص فقط 25 درصد تخفیف امكان دارد؟ ما اعتقاد داریم كه این‌طور نیست، این خریدها به دلیل تخفیف 50 درصدی بوده است. در هر شكل، همانطور كه گفتم تلاش ما بر این است بتوانیم حداقل مكانی را برای برپایی نمایشگاه بگیریم كه برای آن مجبور به پرداخت اجاره نباشیم تا حتی در صورت عدم تخصیص سوبسید، برپایی نمایشگاه، حداقل سود را برای ناشران كتاب‌های دانشگاهی داشته باشد.

گهواره‌ای همچنین در خصوص وضعیت نشر دانشگاهی در شرایط فعلی به ایلنا گفت: در نگاه كلی، باید گفت كه تمام صنوف به صورت زنجیره‌ای به یكدیگر مرتبط هستند و زمانی كه شرایط اقتصادی در تمام اصناف با مشكل روبرو می‌شود، نشر و كتاب‌های دانشگاهی هم از این قضیه مستثنی نیستند. مضاف بر این وقتی مشكلات اقتصادی پیش می‌آید، همه دست به عصا می‌شوند و تقریبآ كالاهای فرهنگی اولین چیزهایی هستند كه خرید آن‌ها كمتر می‌شود. مشخصآ در بحث كتاب‌های دانشگاهی، راه‌های زیادی برای تهیه‌ی آن‌ها از مجراهایی به غیر از خرید از ناشر و كتاب فروش وجود دارد، راه‌هایی مثل كپی كردن بخش‌های مورد نیاز و استفاده از جزوات و خرید كتاب‌های قدیمی دست دوم و... البته این كارها از قدیم‌تر هم برای كتاب‌های دانشگاهی انجام می‌شد و به هر حال در وضعیت فعلی بیشتر هم می‌شود.

او ادامه داد: از نمایشگاه كتاب دو سال پیش (اردیبهشت 90) به این سمت، تیراژ بخش كتاب‌های دانشگاهی تقریبآ به نصف و حتی كمتر از آن تقلیل پیدا كرده است. البته از لحاظ ریالی قیمت كتاب‌ها افزایش پیدا كرده، اما این افزایش در برابر هزینه‌های تولید و همچنین كاهش تیراژ، به هیچ‌وجه قابل مقایسه و جبران نیست. این مساله آسیب‌های جدی را به حوزه‌ی نشر دانشگاهی كشور وارد می‌كند.

نایب رئیس انجمن فرهنگی ناشران كتاب دانشگاهی با گفتن این كه «ما تولید فكر می‌كنیم، در همه جای دنیا به بخش فرهنگ و كتاب نگاه ویژه‌ای دارند و از آن حمایت می‌كنند» ادامه داد: ناشران ما استرس دارند و با مشكل روبرو هستند. نهادی كه در درجه‌ی اول باید این كمك را انجام دهد، وزارت ارشاد است. وزارت ارشاد با خرید كتاب از ناشران و یا توزیع بن خرید كتاب، می‌تواند به ناشران كمك كند. به جز وزارت ارشاد، هیچ حمایتی از ما نمی‌شود و هیچ نهادی كار فرهنگی را به رسمیت نمی‌شناسد.

گهواره‌ای افزود: مثلآ بانك‌ها به ما وام نمی‌دهند. ناشرانی هستند كه در انبار آن‌ها میلیون‌ها میلیون كتاب وجود دارد، اما ناظران بانك‌ها برای اعطای وام، این‌ها را جز كالا به حساب نمی‌آورند و به چشم اجناسی بنجل و به درد نخور به آن می‌نگرند و ناشر را واجد شرایط اعطای وام نمی‌دانند. حال كافی است كه در همین انبار به جای كتاب، پارچه انبار شده باشد؛ این شغل كاملآ اقتصادی محسوب می‌شود و به آن وام می‌دهند. این است كه می‌گویم ناشران حامی خاصی ندارند.

این ناشر به آینده‌ی نامعلوم صنف نشر اشاره كرد و گفت: بازار خرید كتاب خوب نیست و چشم‌انداز خوبی پیش روی ناشران نیست. وزارت ارشاد، بودجه‌ای برای خرید كتاب از ناشران ندارد و خریدهایش كم شده است.

او در مورد حمایت‌هایی كه باید از حوزه‌ی نشر دانشگاهی صورت بگیرد؛ گفت: خیلی از نهادها هستند كه باید از نشر دانشگاهی حمایت كنند و به شدت به آن وابسته هستند. وزارت‌خانه‌هایی مثل وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و همچنین وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی، باید وارد كار بشوند و از بخش كتاب‌های دانشگاهی حمایت كنند، اما تا امروز هیچ حمایتی از سوی آن‌ها صورت نگرفته است.

نایب رئیس انجمن فرهنگی ناشران كتاب دانشگاهی در پایان تاكید كرد: در شرایط فعلی، در تمام حوزه‌ها، ناشران امیدی به فردا ندارند و امنیت شغلی آن‌ها صفر است. تمام سرمایه‌ی یك ناشر تبدیل به كتاب شده است و برگشت سرمایه‌ی او در گرو فروش آن‌هاست. اگر ناشران سرمایه‌ی خود را در بخش‌های دیگری به كار گرفته بودند، مطمئنآ سود بیشتری عایدشان می‌شد، تنها می‌شود گفت كه عشق به كار، آن‌ها را جلو برده است.