جواد مجابی در رونمایی شاهنامه فردوسی:
حجت شکیبا از شاهنامه یك گام فراتر می‌رود
روایت صلح آمیز حجت شکیبا از شاهنامه فردوسی و تصویر متفاوت او از رستم؛ ارزیابی پژوهشگران هنری از شاهنامه‌نگاری‌های این نقاش پیشکسوت بود که در آیین رونمایی از دو شاهنامه فردوسی بر آن تاکید کردند.
ایلنا: مراسم رونمایی شاهنامه فردوسی که توسط "خانه فرهنگ و هنر گویا" با همکاری کمیسیون ملی یونسکو به زیور طبع آراسته شده، بعد از ظهر جمعه سوم خرداد در سالن اصلی فرهنگسرای نیاوران برپا شد. دراین مراسم که با اجرای سهیل محمودی همراه بود؛ ضمن رونمایی از دو شاهنامه در قطع‌های رحلی و سلطانی همراه با تصویرسازی‌های «حجت شکیبا»، جواد مجابی، حسین الهی قمشه‌ای، محمدرضا سعید آبادی، محمدباقر آقامیری و عباس جمال‌پور درباره این اثر سخن گفتند.
جواد مجابی محقق و هنر شناس پیشکسوت گفت: درتصاویر حجت شکیبا از شاهنامه، صحنه‌هایی می بینیم که پر سیمرغ به رستم سابیده می‌شود و یا پهلوی رستم شکافته شده در تصاویر شکیبا مرگ سهراب را نمی‌بینیم، بلکه رستم در نهایت عطوفت فرزند را در آغوش کشیده است. این گونه نگاه به شاهنامه؛ نشان از روحیه صلح آمیز حجت شکیبا دارد که اثر او را یک گام از شاهنامه‌های پیشین فراتر برده است.
جواد مجابی با بیان این مطلب که از 1600 سال پیش تاکنون نقاشی‌های دیواری درایران به جای مانده و این نقاشی دو سوارکار را در شکارگاه نشان می‌دهد، گفت: دیوارنگاری یکی از هنرهای قدیمی ایرانیان است و همین موضوع نشان می‌دهد که نقاشی در ایران هنری مردمی بوده است.
به گفته مجابی؛ ایرانیان همواره نسخه‌های نفیس را با نقاشی نگاشته‌اند و شاهنامه فردوسی و خمسه نظامی دو اثری بوده‌اند که همواره مورد توجه نگارگران بوده‌اند و بارها مصور شده‌اند و برای نخستین بار شاهنامه فردوسی در قرن ششم مصور شده است.
وی افزود: فردوسی خود هنگام سرودن شاهنامه دربیتی از مصور شدن شاهنامه خبر داده بود و این نشان از تیزهوشی و آینده نگری فردوسی است. از زمانی که شاهنامه برای نخستین بار مصورشد؛ این اثر عظیم در دوران حکمرانی پادشاهان بارها مصور شده است و این تصویرسازی‌ها بیشتر به مجالس بزم، رزم‌ها و پادشاهان اختصاص داشته است.
این نقاش و نویسنده پیشکسوت ادامه داد: بیشتر تصویرسازان با اینکه با گذشت دهه‌ها و یا قرن‌ها دوباره شاهنامه را مصور کرده‌اند، اما همواره برای تصویرسازی شاهنامه تحت تاثیر تصویرسازان دوره پیشین خود بوده‌اند و خلاقیت دراین آثار بسیار کم به چشم می‌خورد. اما باید این نکته را بیان کرد که حجت شکیبا در تصویرسازی شاهنامه به سنت پیشینیان رفتار نکرده و تصاویری که خلق کرده است نقطه عطفی در مصور سازی شاهنامه فردوسی به شمار می‌رود.
این منتقد هنری افزود: تا پیش از این شخصیت‌های شاهنامه به گونه‌ای غیر طبیعی تصویر شده‌اند و حجت شکیبا بی‌شک نخستین نقاشی است که برای کشیدن شخصیت‌هایی چون رستم به عنوان انسانی قدر قدرت به او چهره طبیعی بخشیده و در چهره او شاهد حالاتی چون خشم، اندوه و شادی هستیم. امیدوارم که دیگر تصویرگران شاهنامه نیز به این نکته توجه کنند و راه حجت شکیبا را ادامه بدهند.
به گفته این منتقد هنری؛ شکیبا برای تصویر سازی شاهنامه سعی کرده است که به جزئیات زندگی مردم و آنچه که خودش از شاهنامه دریافت کرده است توجه کند و در واقع تصاویری واقع گرایانه، ستایشگر و تاریخی خلق کند.
درادامه این مراسم فیلمی درباره زندگی حجت شکیبا از دوران کودکی تا دو دهه اخر پخش شد که دراین فیلم کوتاه درباره چگونه نقاش شدن شکیبا سخن گفته می‌شد.
سپس عباس جمال پور نقاش پیشکسوت طی سخنانی گفت: فردوسی با نوری که از خدا گرفته است اثری ارزشمند را خلق کرده است که سرچشمه نور و خیرات برای ایرانیان است و هنرمندان رشته‌های مختلف از این اثر عظیم تاثیر پذیرفته‌اند و آثار جاودانه‌ای خلق کرده‌اند.
به گفته این نقاش پیشکسوت از دوره سلجوقی به این سو توجه به ادبیات زیاد شده است و داستان‌های شاهنامه مورد توجه علاقمندان مختلف قرار گرفت و نقاشی و نگارگری متعددی متاثراز شاهنامه روی فلز، شیشه،کاشی، فرش سفال خلق شده‌اند.
او با بیان این مطلب که بیشتر شاهنامه‌های مصور به موزه‌های سایر کشورها منتقل شده‌اند و جز شاهنامه بایسنقری و شاه طهماسب، شاهنامه مصوری در ایران موجود نیست، گفت: پرسش اساسی من این است چه عاملی موجب شده است که این شاهنامه‌ها از ایران خارج شده‌اند.
در ادامه محمدرضا سعید آبادی مدیر کل کمیسیون ملی یونسکو هم با ابراز امیدواری از انتشار شاهنامه مصور حجت شکیبا گفت: امیدوارم انتشار این شاهنامه راهشگای هنرمندان هم عصر و دوره‌های بعد شود و زمینه ای را فراهم کند که تا آموزه‌های سترگ شاهنامه فردوسی به نسل های بعد منتقل شود.
وی افزود: فردوسی با نیروی خرد و فرزانگی سعی کرده است که اثری انسانی و بزرگ را خلق کند و با خلق این اثر زبان فارسی را در جهان بپراکند و ماندگار کند. اثری که موجب جاودانگی فرهنگ ایرانی و شرقی در جهان شده است.
به گفته مدیر کل کمیسیون ملی یونسکو؛ یکی از رازهای موفقیت فردوسی در دیو بندی و فرشته پیوندی است و این موضوع جز با صدر قرار دادن خرد میسر نیست. خردی که ویران کننده کینه‌جویی‌های اهریمن است.
سعید آبادی افزود: سازمان جهانی یونسکو با درک اثر جاودانه فردوسی سال 2010 را به عنوان هزارمین سال سرایش شاهنامه اعلام کرد و با این نامگذاری اعلام کرد که شاهنامه تنها متعلق به ایرانیان نیست بلکه اثری جهانی است که در آن حکیم ایرانی قصد دارد بگوید که طومار جنگ و ستیز چون شب روزی بسته خواهد شد و روز فرا خواهد رسید.
محمدباقر آقامیری از نگارگران برجسته کشورمان نیز در این نشست گفت: تلاش انتشارات فرهنگ و هنر گویا برای فراهم کردن انتشار آثار نفیس ادبیات و فرهنگ ایران زمین ارزشمند است و حجت شکیبا نیز در این اثر به خوبی اشعار فردوسی را به تصویر کشیده که از دیدن تصاویر او هر بیننده‌ای لذت می‌برد.
حسین الهی قمشه‌ای هم در سخنانی کوتاهی گفت: انتشار شاهنامه فردوسی جای بسی خوشحالی است و برگزاری مراسم رونمایی کتاب موجب دوستی‌ها و برکت می‌شود.
وی افزود: یکی از مهمترین عوامل از بین بردن کدروت؛ پالودن زبان و آموختن زبان است. یادگیری زبان فاخر حال انسان را خوب می‌کند و روزی که با شعر بزرگان آغاز شود بی‌شک پربرکت و خوبی خواهد بود. شاید برایتان جالب باشد که چرچیل هر روز صبح زمانی که می‌خواسته ریش‌اش را بتراشد می‌خواست که برای او دو غزل از شکسپیر بخوانند و معتقد بود که شکسپیر حال او را خوب می‌کند.
این ادیب با انتقاد از اقشار مختلف جامعه که دربسیاری از موارد نسبت به زبان فاخر بی اعتنا هستند، گفت: به اعتنایی به زبان فاخر به مرور موجب می‌شود که گنجینه عظیم زبان فارسی به فراموشی سپرده شود و به جای آن کینه، طعنه که چون نیزه در قلب آدمی فرو می‌رود، جایگزین شود.
درپایان مراسم از حجت شکیبا، علی اصغر مریخی، محمد زمانیان، هادی تخیلی، میثم موحد، کاوه اخوین، حمید بلوچ، میرهاشمی، مژگان شهبازی، حمید پور کلباسی و کهالی که برای انتشار شاهنامه فردوسی اهتمام کرده‌اند با اهدای لوح تقدیر قدردانی شد.
همچنین از سوی کمیسیون ملی یونسکو و بنیاد فردوسی لوح تقدیری به میرباقری مدیر انتشارات فرهنگ گویا اهدا شد. این مراسم که با حضور جواد مجابی، حسین الهی قمشه‌ای، محمدرضا سعید آبادی، محمد باقر آقامیری، عباس جمال‌پور، مجید خسرو شاهین و جمعی از هنرمندان و علاقمندان همراه بود با بازدید از نمایشگاه نیم قرن نقاشی‌های شکیبا در گالری اصلی فرهنگسرای نیاوران به پایان رسید.
نیم قرن نقاشی‌های شکیبا تا 9خرداد در گالری شماره یک فرهنگسرای نیاوران واقع در انتهای خیابان پاسداران، روبروی پارک نیاوران، فرهنگسرای نیاوران روی دیوار خواهد بود و علاقمندان می‌توانند همه روزه از ساعت 10 تا 19 و روزهای تعطیل 14 تا 19 از این آثار دیدن نمایند.
