قدرت تامین وسایل توانبخشی برای کم‌بینایان و نابینایان به شدت کاهش پیدا کرده است/ برخی تجهیزات تا 10 برابر گران شده‌اند

«محمدرضا شهبازی» مدیرکل دفتر امور توانمندسازی معلولان سازمان بهزیستی کشور در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا درباره افراد کم بینا و نابینای تحت پوشش سازمان بهزیستی کشور گفت:  در حال حاضر ۲۰۳ هزار و ۵۴۹ نفر از افرادی که دچار کم بینایی و نابینایی هستند، تحت پوشش سازمان بهزیستی کشور قرار دارند. حدود ۷۳ هزار و ۱۲۷ نفر از این جمعیت را زنان و ۱۳۰ هزار و ۴۲۲ نفر را مردان تشکیل می دهند.

وی ادامه داد: با توجه به اینکه ۱۹ هزار و ۸۰۰ نفر از افراد نابینای تحت پوشش سازمان بهزیستی در استان فارس حضور دارند رتبه اول از نظر افراد تحت پوشش در کم بینایان و نابینایان استان فارس است بعد از استان فارس استان تهران با ۱۸ هزار و ۳۴۶ نفر نابینا و کم بینا در رتبه بعدی قرار دارد.

مدیرکل دفتر امور توانمندسازی معلولان سازمان بهزیستی کشور تصریح کرد: عوامل مختلفی در بروز نابینایی و کم بینایی وجود دارد، اما مهمترین عامل کم بینا و نابینایی افراد تحت پوشش سازمان بهزیستی عامل ژنتیکی و مادرزادی است. 

وی در پاسخ به این سوال که تعداد آیا افراد نابینا و کم بینا تحت پوشش سازمان بهزیستی نسبت به سال گذشته افزایش داشته است، خاطرنشان کرد: در سال گذشته یک میلیون و ۵۰۰ هزار نفر افراد ثبت شده برای دریافت خدمات بهزیستی داشتیم اما در حال حاضر یک میلیون و ۷۶۰ هزار نفر از افراد دارای معلولیت با انواع معلولیت ها تحت پوشش سازمان بهزیستی قرار گرفته اند. همچنین در سال گذشته حدود ۱۹۸ هزار نفر از افراد کم بینا و نابینا تحت پوشش سازمان بهزیستی بودند که امسال ۲۰۳ هزارو ۵۵۶ نفر از افراد کم بینا و نابینا تحت پوشش سازمان بهزیستی هستند. البته این تغییر در آمار افراد تحت پوشش سازمان بهزیستی به عنوان افزایش معلولیت نابینایی در کشور نیست. 

مدیرکل دفتر امور توانمندسازی معلولان سازمان بهزیستی کشور همچنین درباره غربالگری افراد کم بینا و نابینا گفت: معاونت پیشگیری مسئول غربالگری و پیشگیری از انواع معلولیت ها از جمله نابینایی و کم بینایی است که اقدامات بسیار خوبی در این زمینه انجام شده است به طور مثال طرح پیشگیری از تنبلی چشم برای کودکان ۳ تا ۶ سال انجام می شود تقریباً در سال حدود ۳ تا ۴ میلیون کودک را غربال گری می کنند. در سال ۹۸ بیش از ۳ میلیون ۳۷۰ هزار نفر مورد غربالگری تنبلی چشم قرار گرفته‌اند. این غربالگری بسیار موثر است و به درمان کودکان که دارای تنبلی چشم هستند بسیار کمک می‌کند.

شهبازی درباره مشکلات ویژه افراد دارای اختلالات بینایی گفت: افراد کم بینا و نابینا در تامین تجهیزات و وسایل شان با مشکلات بسیاری مواجه هستند و هزینه این وسایل بسیار بالا است. به طور مثال این افراد به ابزاری مانند نوت تیکر برای تایپ نیاز دارند که بسیار گران قیمت است. یکی از مشکلاتی که نابینایان و افراد کم بینا با آن مواجه هستند این است که در حال حاضر دنیا، دنیای دیجیتال است و علی رغم اینکه اقدامات بسیار مناسبی از سوی وزارت ارتباطات در زمینه مناسب سازی الکترونیکی صورت گرفته است اما هنوز دسترسی الکترونیکی برای تمام نابینایان مهیا نشده است و سهم وسایل توانبخشی در مجموع برای این افراد به اندازه کافی نیست.

وی با تاکید بر اینکه وسایل توانبخشی بسیار گران قیمت شده اند، تصریح کرد: در یک سال گذشته حداقل بین ۳ تا ۶ برابر این وسایل افزایش قیمت داشته اند حتی بعضی از وسایل تا ۱۰ برابر گران شده اند، اما متاسفانه اعتبارات سازمان افزایش چندانی در قبال این افزایش قیمت‌ها نداشته است و قدرت تأمین وسایل توانبخشی برای همه معلولان از جمله افراد کم بینا و نابینا به شدت کاهش پیدا کرده است. علی رغم این که مسئولان سازمان بهزیستی به این موضوع واقف بوده و تمام تلاش شان را برای تأمین وسایل کمک توانبخشی برای مجموع افراد دارای معلولیت دارند اما به دلیل افزایش قیمت‌ها و شرایط جامعه این موضوع به عنوان یک معضل اساسی محسوب می‌شود. 

مدیرکل دفتر امور توانمندسازی معلولان سازمان بهزیستی کشور با اشاره به تحصیلات افراد کم بینا و نابینا خاطرنشان کرد: افراد دارای کم بینایی و نابینایی یکی از بهترین گروه‌ها برای ادامه تحصیل هستند. این افراد بسیار باهوش بوده و از دیگر حواسشان به خوبی استفاده می‌کنند این افراد قدرت حافظه بسیار خوبی دارند و در نتیجه اکثر افراد دارای اختلالات بینایی از تحصیلات عالی برخوردار هستند. سازمان بهزیستی نیز در زمینه کمک هزینه تحصیلی در سطوح عالی به این افراد کمک بسیاری می‌کند و افرادی که نابینایی آنها از متوسط بیشتر باشد هزینه شهریه دانشگاه های آزاد و غیر دولتی برای آنها به طور کامل از سوی سازمان پرداخت می شود و در مجموع کمک هزینه های تحصیلی و دانش آموزی و دانشجویی برای این افراد در نظر گرفته شده و بر اساس منابع موجود سازمان به این افراد تعلق می گیرد.

شهبازی تصریح کرد: در مجموع در حال حاضر بیش از ۱۳ هزار نفر از افراد دارای معلولیت تحت پوشش سازمان بهزیستی در دانشگاه ها مشغول تحصیل هستند که بخش قابل ملاحظه‌ای از آنها را افراد دارای اختلالات بینایی تشکیل می دهند. این افراد نیازمند این هستند که با توجه به آموزش الکترونیکی از روش‌های دیگری به غیر از تکست برای آنها استفاده شود اما در حال حاضر امکان گویا کردن تکست ها گستردگی لازم را ندارد و شرایط مناسبی فعلاً برای این افراد فراهم نیست و نمی توانیم بگوییم این افراد همه منابعی را که برای آموزش نیاز دارند به صورت گویا و بریل در اختیار دارند.

وی همچنین درباره اشتغال این افراد یادآور شد: قانون تلاش کرده است که با استفاده از اختصاص سهمیه ۳ درصدی برای استخدام افراد دارای معلولیت در سازمان‌های دولتی و نهادهای عمومی مشکل بیکاری افراد دارای معلولیت را برطرف کند، اما در این زمینه بیشترین مشکل را نابینایان و کم بینایان دارند سازمان‌هایی که قصد استخدام افراد دارای معلولیت را دارند افراد کم بینا و نابینا را به دلیل عدم توانایی در مصاحبه رد می کنند.بر اساس آیین نامه قانون خدمات کشوری مسئول تعیین و تشخیص سلامت جسم و روان و میزان توانایی و کارآیی فرد دستگاه‌های استخدام کننده هستند و متأسفانه این دستگاه‌ها معلولیت را جزو عدم سلامت و بیماری می‌دانند. در نتیجه این افراد را در مصاحبه‌ها رد می‌کنند علیرغم تمام تلاش هایی که سازمان در این زمینه انجام می‌دهد اما هنوز نتوانستیم برای افراد کم بینا و نابینا اقدامات مناسبی را انجام دهیم. بنابراین مهمترین مشکل نابینایان و کم‌بینایان اشتغال و پس از آن مسکن است. 

مدیرکل دفتر امور توانمندسازی معلولان سازمان بهزیستی کشور در بخش دیگری از صحبت هایش درباره مناسب‌سازی معابر شهری گفت: مناسب‌سازی شهری یکی از مقوله هایی است که به همه افراد جامعه بر می‌گردد و شهرداری ها در صف اول مناسب سازی هستند که باید کمک کنند تا فضای شهری محیط و مبلمان شهری برای افراد کم توان و دارای معلولیت و همچنین سالمند مناسب شود. شهرداری ها نیز مشکلات خودشان را دارند اما در مجموع آنها نیز در ارائه خدمات به معلولان با مشکل خاصی مواجه هستند و مناسب سازی فضای شهری برای افراد دارای معلولیت مناسب نیست، برای افراد کم توان و نابینا که اصلاً کار خاصی انجام نشده است.

شهبازی خاطرنشان کرد: به طور مثال شهرداری برای منع تردد موتورسیکلت ها در پیاده روها میله نصب می کند که این مانعی برای افراد نابینا محسوب می شود یا برای زیباسازی محیطی مانند بازار تمام بازار را سنگ فرش می کند که مانع حرکت ویلچر و افراد کم بینا و نابینا می شوند. یا در مناطقی از موزاییک های ویژه نابینایان برای ایجاد مسیر استفاده شده است که اصلاً وضعیت مناسبی ندارد و در میانه راه مسیر قطع می شود. البته به نظر ما در حال حاضر شهرداری در راس کار است چرا که درباره مناسب سازی معابر شهری و فضای شهری برای معلولان اطلاعات و آگاهی بسیار دارد وبه این موضوعات کاملاً واقف است.