توضیحات رییس سازمان بهزیستی درباره سند ملی سالمندان

به گزارش خبرنگار ایلنا، وحید قبادی دانا رییس سازمان بهزیستی کشور با تبریک روز جهانی سالمند گفت: با بهبود مراقبت های بهداشتی اولیه و همچنین بهتر شدن تشخیص و درمان بیماری ها شاهد کاهش مرگ و میر و همچنین افزایش امید به زندگی در جهان هستیم وی ادامه داد این در حالی است که در سال ۲۰۱۹ از هر ر در جهان یک نفر سال من بوی است یعنی جمعیت سالمندان ۹ درصد جمعیت جهان را شامل می‌شد و با روند امروز پیش‌بینی می‌شود در سال ۲۰۵۰ یک نفر از هر ۶ نفر در جهان ازمندان باشند یعنی جمعیت سالمندان به ۱۶ درصد جمعیت دنیا برسد.

رییس سازمان بهزیستی کشور خاطرنشان کرد: در سال ۲۰۱۸ نیز شاهد بودیم برای اولین بار در تاریخ تعداد افراد ۶۵ سال و بالاتر در جهان از تعداد افراد زیر ۵ سال در جهان بیشتر شده است در ایران نیز جمعیت سالمندی در طی سالهای اخیر رو به افزایش بوده است. در سال ۱۳۵۵ ۵ درصد از جمعیت کشور را سالمندان تشکیل می داده اند در حالی که در سال ۹۸ این رقم به ۱۰ درصد جمعیت کل کشور رسیده است یعنی در مدت ۴۲ سال جمعیت سالمندی دو برابر شده است و پیش‌بینی می‌شود که مجددا در سال ۱۴۲۰ جمعیت سالمندان کشور به ۲۰ درصد افزایش پیدا کند یعنی حدود ۲۱ سال میزان جمعیت سالمندی ما دو برابر خواهد شد این در حالی است که در بسیاری از کشورهای توسعه یافته دنیا دو برابر شدن جمعیت سالمندی در طول بیش از ۱۰۰ سال اتفاق افتاده است بنابراین ما شاهد یک شیب و شتاب افزایش جمعیت سالمندی در کشورمان هستیم.

قبادی دانا با اشاره به وضعیت موجود سالمندان در کشور تصریح کرد: در کشور ما امید به زندگی در سال ۱۳۵۵ حدود ۵۷ سال بود که این نرخ در سال ۹۵ به ۷۵ سال رسیده است و همچنین ترکیب جمعیت سالمندی به این صورت است که حدود ۷۲ درصد سالمندان در مناطق شهری و حدود ۲۷ درصد آنها نیز در مناطق روستایی ساکن هستند.

سالمندی الگوی زنانه پیدا کرده است

وی ادامه داد: در طی سال‌های ۱۳۴۵ تا ۱۳۸۵ سهم سالمندان مرد بیشتر از سالمندان زن بوده است اما از سال ۱۳۹۰ به بعد سهم سالمندان زن بیشتر از سالمندان مرد شده است و سالمندی الگوی زنانه پیدا کرده است. در حال حاضر نیز بیشترین درصد جمعیت سالمندی در بین استان ها در استان گیلان گزارش شده است و بعد از استان گیلان استان های مازندران و مرکزی در رتبه های بعدی قرار دارند این در حالی است که کمترین درصد جمعیت ۶۰ سال به بالا مربوط به استان سیستان و بلوچستان است و بعد از آن در استان هرمزگان شاهد درصد جمعیت کمتر از سالمندان هستیم.

رئیس سازمان بهزیستی کشور درباره وضعیت اجتماعی سالمندان خاطرنشان کرد: طبق آخرین سرشماری انجام شده حدود ۷۲ درصد از سالمندان متاهل بوده و حدود ۲۶ درصد از سالمندان در حال حاضر بدون همسر هستند. این در حالی است که ۰.۹ درصد سالمندان کشور هرگز ازدواج نکرده اند و تنها بوده اند در حال حاضر نیز تنها زندگی می‌کنند.

قبادی دانا یادآور شد : باتوجه به ارزش و اعتبار و منزلت و احترامی که سالمندان در بین خانواده ها دارند و فرزندان وظیفه خود می‌دانند که در خدمت سالمندان باشند پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها برکت خانواده و زندگی می‌دانند الحمدلله درصد بسیار ناچیزی از سالمندان در حال حاضر در خانه های سالمندان به سر می برند و آنها نیز در شرایط جسمی خاص هستند ایا فرزندان ایشان در خارج از کشور حضور داشته و در شرایطی هستند که امکان نگهداری از آنها وجود ندارد و حدود سه دهم درصد از سالمندان عزیز در حال حاضر مقیم خانه سالمندان هستند. این در حالی است که اکثریت سالمندان یا با همسر خودشان زندگی می کنند یا با فرزندان خودشان از جمله فرزندان متاهل و فرزندان مجرد در منزل زندگی می کنند.

۲۰ درصد سالمندان زن به صورت مجرد زندگی می کنند

وی ادامه داد: حدود پنج و هشت دهم درصد از مردان سالمند و ۲۰ درصد از زنان سالمند خودشان تنها و به صورت مجرد در منزل زندگی می‌کنند.

رئیس سازمان بهزیستی کشور درباره وضعیت سواد سالمندان خاطرنشان کرد: در سال ۱۳۵۵ حدود ۱۲.۹ دهم درصد سالمندان باسواد بوده‌اند که این رقم در سال ۱۳۹۵ به ۴۶.۳ دهم درصد رسیده است و ترکیب تفاوت مردان و زنان تفاوت معناداری در این مدت داشته است. آقایان سالمند ۵۹.۱۵ صدم درصد باسواد هستند در حالی که ۳۳.۹۶ صدم درصد زنان سالمند باسواد هستند. در حالی که در سال ۵۵ حدود ۱۹.۷ درصد از مردان سالمند و ۵.۵ درصد زنان سالمند باسواد بوده‌اند.

قبادی دانا همچنین درباره وضعیت مسکن سالمندان گفت: ۷۵.۹ دهم درصد از خانوارهایی که دارای فرد سالمند در منزل هستند اعلام کرده‌اند که دارای واحد مسکونی هستند. در حالی که ۱۱.۳ دهم درصد که دارای فرد سالمند در خانواده هستند در واحد مسکونی استیجاری زندگی می کنند.

وی ادامه داد: با توجه به اینکه در دهه ۶۰ و ۷۰ نیاز خواص گروه های سنی کودکان و نوجوانان وجه غالب را در برنامه‌ریزی کلان کشور داشت در دهه ۸۰ این جایگاه به نیازهای خاص جوانان مانند ازدواج، مسکن و شغل تبدیل شد، پیش بینی می‌شود که برای دو دهه آینده باید نیازهای سالمندان و سالخوردگان به عنوان یکی از محورهای برنامه ریزی در کشور مورد توجه قرار گیرد.

رئیس سازمان بهزیستی کشور در بخش دیگری از صحبت‌های خود گفت: مطابق بند ۷ سیاستهای کلی جمعیت ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری نیاز است فرهنگ سازی برای احترام و تکریم سالمندان و ایجاد شرایط لازم برای تامین سلامت و نگهداری آنان در خانواده و پیش‌بینی ساز و کار لازم برای بهره مندی از تجارب و توانمندی های سالمندان در عرصه های مناسب انجام شود بر این اساس سند ملی سالمندان به عنوان چهارچوبی برای هدایت سیاستگذاری ها برنامه ها و فرایندهای آینده در امور سالمندان تدوین شد.

قبادی دانا تاکید کرد: با توجه به اینکه میزان درصد جمعیتی سالمندان در آینده رو به افزایش است نیاز است که یک باز تعریف در ماموریت های دستگاههای اجرایی انجام شود.

سند ملی سالمندان  ۶ هدف اصلی دارد

وی با اشاره اهداف سند سالمندان تصریح کرد: بر این اساس در سند ملی سالمندان کشور ۶ هدف اصلی دنبال می‌شود. ارتقای سطح فرهنگی جامعه در خصوص پدیده سالمندی، توانمندسازی سالمندان، حفظ و ارتقاء سلامت جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی سالمندان، تقویت حمایت‌های اجتماعی برای ارتقاء سرمایه اجتماعی، توسعه زیرساخت‌های موردنیاز در امور سالمندی و تامین منابع مالی پایدار برای نظام حمایتی از سالمندان از اهداف سند ملی سالمندان است.

رئیس سازمان بهزیستی کشور خاطرنشان کرد: سند ملی سالمندان ابتدا بر اساس بررسی وضعیت موجود جمعیت کشور و وضعیت سالمندی در کشور با استفاده از داده‌های مرکز آمار ایران و وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی، سازمان بهزیستی و معاونت رفاه وزارت تعاون و همچنین با کمک و محوریت سازمان برنامه و بودجه از کلیه ذینفعان موضوع سالمندی برای مشارکت در امر تدوین سند سالمندان دعوت بعمل آمد. سازمان تامین اجتماعی صندوق بازنشستگی کشوری وزارت کشور شهرداری‌ها و سازمان‌های مردم نهاد کمیته امداد حضرت امام و سازمان تامین اجتماعی نیروهای مسلح و همچنین اساتید دانشگاه در تدوین سند ملی سالمندان مشارکت داشتند.

قبادی دانا با اشاره به اجزاء سند ملی سالمندان تصریح کرد: اجزاء سند ملی سالمندان شامل ۵ بخش است در بخش اول مقدمه در بخش دوم چهارچوب سند ملی مشخص می شود همچنین در بخش سوم برنامه راهبردی سند ملی سالمندان شامل شش هدف و راهبردها و سیاست‌های اجرایی در آن درج شده است. همچنین در بخش چهارم این سند پیوست اجرایی سند ملی سالمندان شامل الزامات اجرایی، برنامه عملیاتی و پایش و ارزشیابی عملکرد درج شده است. در بخش پنجم اسناد پشتیبان سند ملی سالمندان کشور آمده است.

وی ادامه داد: با توجه به اینکه سالمندان گروه متنوعی با خواسته های متفاوت هستند، هیچ سازمان و وزارتخانه خاصی به تنهایی نمی‌تواند پاسخگوی همه مسائل این افراد باشد و نیاز است که حتماً با محوریت شورای ملی سالمندان کشور و دبیرخانه آن همه وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های عضو این شورا به ویژه انجمنها و نهادهای غیر دولتی و شهرداری‌ها و حتی خانواده ها و سالمندان مشارکت فعال داشته باشند. این سند انشاءالله در بازه زمانی ۵ ساله توسط شورای ملی سالمندان با همکاری کلیه دستگاه‌های ذیربط که در سند ملی سالمندان اسامی آنها ذکر شده است قابل بازنگری خواهد بود.

رئیس سازمان بهزیستی کشور همچنین درباره اهداف اصلی سند ملی سالمندان گفت: هدف اصلی سند ملی سالمندان ایجاد جامعه‌ای بدون تبعیض سنی و رسیدن به بهترین نتیجه برای همه سنین است. در واقع هدف از این سند ارائه یک چهارچوب برای پاسخ مناسب به چالش‌ها و فرصت‌های سالمندی فردی و سالمندی جمعیت در ایران است و بر این مبنا دولت جمهوری اسلامی با فراهم کردن یک چهارچوب عملیاتی راهبری هماهنگ سازی و حمایتی همه سازمان‌ها گروه‌ها به افراد جامعه برای پرداختن به این موضوع، بحث سالمندی را مدیریت خواهد کرد. 

قبادی دانا ادامه داد: بعد از ابلاغ سند ملی سالمندان کشور، دستگاههای عضو شورای ملی سالمندان باید برنامه‌ها و فعالیت‌های سالمندی دستگاه خود را مطابق با سندتدوین کنند. شورای ملی سالمندان کشور و دبیرخانه آن که مسئولیت هماهنگی بین بخشی دریافت برنامه عملیاتی سالانه برنامه دستگاهها را دریافت همچنین نظارت و پایش و ارزشیابی اجرای سند را برعهده دارد.

وی ادامه داد: بر این اساس شورای ملی سالمندان با محوریت دبیرخانه شورای ملی سالمندان همکاری سایر دستگاه‌ها را برای تدوین نگاشت نهادی این سند جلب خواهد کرد.  بعد از تدوین و ابلاغ سند؛ چارچوب آن توسط شورای ملی سالمندان با حضور دستگاه‌های عضو تدوین شده تا بتوان بر اساس آن به صورت دقیق پیشرفت و اجرای سند را در طول سال‌های آینده پایش و مورد ارزشیابی قرار داد. دبیرخانه شورای ملی سالمندان در سازمان بهزیستی مستقر است و وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی و همچنین وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی و سازمان برنامه و بودجه متولیان اصلی موضوع سالمندی و سند ملی سالمندان در کشور هستند.

رئیس سازمان بهزیستی با بیان اینکه وزیر تعاون، رئیس شورای ملی سالمندان است، تاکید کرد: در هفته آتی شاهد تشکیل جلسه دیگری از شورای ملی سالمندان خواهیم بود تا پس از ابلاغ سند که در روزهای گذشته به دستگاه‌های اجرایی ابلاغ شده است سایر برنامه ها پیگیری شود.

قبادی دانا تصریح کرد: دستگاه های عضو شورا موظف هستند هر ساله تا پایان مرداد ماه برنامه عملیاتی پیشنهادی سال آینده را به شورای ملی سالمندان ارائه دهند. در مهر ماه نیز برنامه‌های پذیرفته شده که دارای اولویت هستند به سازمان برنامه و بودجه کشور ارائه می‌شود و بعد از تصویب برنامه عملیاتی سالانه در سازمان رایزنی با کمیسیون‌های مرتبط در مجلس شورای اسلامی به ویژه کمیسیون های اجتماعی بهداشت ‌درمان برنامه و بودجه جهت تصویب بودجه سالانه برای برنامه‌های سالمندی انجام خواهد شد.

وی ادامه داد همچنین گزارش فعالیت‌‌های سالانه به هیئت وزیران ارائه خواهد شد.