صدور مجوز اکتشاف معدن از روی ناچاری و نگرانی

به گزارش خبرنگار ایلنا، پس از مدت‌ها مناقشه میان سازمان محیط زیست و مسئولان معدن چادرملو برای گرفتن مجوز اکتشافات معدنی در منطقه آنومالی D۱۹ در شهرستان بافق، بالاخره مسئولان معدن موفق شدند، مجوزهای لازم را برای «اکتشافات مقدماتی در D۱۹ » دریافت کنند؛ اتفاقی که به نظر برخی‌ها باید آن را تغییر رویکرد در سازمان محیط زیست با ورود عیسی کلانتری به عنوان رئیس جدید این سازمان تلقی کرد، زیرا در چند سال گذشته رئیس پیشین سازمان محیط زیست ایران مخالف هرگونه انجام عملیات معدنی در منطقه آنومالی D۱۹ بود.

فعالان محیط‌زیست نیز معتقدند؛ اگرچه چند سالی است که جمعیت یوز در این منطقه حفاظت‌شده کاهش پیدا کرده، اما فعالیت‌های اکتشاف معدن در این منطقه باعث از بین رفتن زیستگاه یوزپلنگ می‌شود و در صورتی که دوباره جمعیت یوز احیا شود، دیگر زیستگاهی برای حضور این گونه حیات وحش در این منطقه وجود نخواهد داشت.

تخریب زیستگاه یوزپلنگ بر اثر فعالیت‌های اکتشافی معدن فرآیندی برگشت ناپذیر است

مرتضی اسلامی (عضو موسسه انجمن یوزپلنگ ایرانی) در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا با بیان اینکه منطقه دره‌انجیر در استان یزد از مهم‌ترین کریدورهای مهاجرت یوزپلنگ به حساب می‌آید، گفت: بر اساس مطالعاتی که در این منطقه صورت گرفته است به طور تقریبی همه یوزپلنگ‌هایی که در دره انجیر و بافق تصویرشان توسط دوربین‌ها گرفته شده، بیش از یکبار از این منطقه عبور کرده‌اند و این نشان دهنده این است که این منطقه از لحاظ مهاجرتی چقدر حائز اهمیت است.

وی با تاکید بر اهمیت این منطقه به عنوان زیستگاهی برای یوزپلنگ ایرانی تصریح کرد: بی‌شک فعالیت‌های اکتشافی و استخراج معدن این منطقه را ناامن کرده و حیوانات وحشی از جمله یوزپلنگ و شکارهای آن از این منطقه دیگر عبور نخواهد کرد و از این منطقه رانده خواهند شد که این امر بسیار مهمی است.

این فعال محیط‌زیست با بیان اینکه در چند سال گذشته جمعیت یوز در این منطقه کاهش پیدا کرده است، خاطرنشان کرد: شاید این موضوع مهم نباشد که جمعیت فعلی یوز در این منطقه چه تعدادی است، اما حفظ زیستگاه بسیار مهم است، چرا که تخریب زیستگاه یک فرایند برگشت ناپذیر است و اگر جمعیت یوز احیا شود و دوباره جمعیت آن افزایش پیدا کند، دیگر زیستگاهی وجود ندارد که بخواهد یوزپلنگ در آن منطقه ادامه حیات دهد. به موازات اینکه باید تلاش کرد تا جمعیت یوز افزایش پیدا کند، باید زیستگاه‌ها را نیز حفظ کرد، چرا که حفظ زیستگاه باعث افزایش جمعیت یوز می‌شود و طبیعی است که اگر زیستگاه را از بین ببریم دیگر نتوانیم جمعیت یوز را افزایش داده و احیا کنیم.

اسلامی ادامه داد: متاسفانه جمعیت یوز در این منطقه کاهش پیدا کرده و از سال ۹۰ زاد و ولد در منطقه دره انجیر به صفر رسیده است، از همین رو ممکن است سازمان حفاظت محیط زیست به دلیل کمبود یوز در این منطقه مجوز برای اکتشاف این معدن را صادر کرده باشد، اما باید بدانیم که در هر زمانی که در زیستگاه‌های مجاور حفاظت قوی‌تر شده و جمعیت یوز افزایش پیدا کند، از آنجا که یوز مهاجرت بین زیستگاهی دارد، قطعاً زیستگاه‌های دیگر نیز اشغال می‌شوند.

وی با تاکید براینکه اکتشاف معدن در این منطقه باعث از بین رفتن زیستگاه می‌شود، خاطرنشان کرد: حداقل ضرری که این اکتشاف می‌تواند به زیستگاه وارد کند، تردد کامیون‌ها در آن منطقه است که باعث از بین رفتن امنیت جانوران می‌شود. همچنین اگر فعالیت‌های معدن با انفجار همراه باشد عرصه فیزیکی و توپوگرافی منطقه را از بین خواهد برد و این تغییر غیرقابل بازگشت خواهد بود.

وزارت صنایع از رییس‌جمهور خواست تا درباره معدن آنومالی تصمیم‌گیری کند

حمید ظهرابی (معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست) معتقد است: تفاهم‌نامه اکتشاف معدن d۱۹ در دره انجیر یک تفاهم برد- برد است و اگرچه سازمان حفاظت محیط زیست با توجه به نامه وزارت صنعت، معدن و تجارت به ریاست‌جمهوری در خصوص دریافت مجوز معدن در این منطقه به ناچار مجوز را صادر کرده است، اما توانسته بر اساس این تفاهم‌نامه دو منطقه کم‌کی و منطقه کوه شیرکوه را به مناطق حفاظت شده تحت حفاظت سازمان محیط زیست اضافه کند.

ظهرابی در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا درباره اکتشاف معدن در منطقه حفاظت‌شده دره انجیر گفت: منطقه پناهگاه حیات وحش دره انجیر یکی از مهمترین زیستگاه‌های یوزپلنگ ایرانی است و در این مناطق چندین محدوده معدنی بسیار بزرگ وجود دارد، از جمله آنومالی d۱۹ و ده‌ها منطقه پراکنده دیگر که در این زیستگاه یا فعال هستند و یا قرار بوده فعال شوند و مجوز‌هایشان را یا دریافت کرده و یا در حال انجام اقدامات برای دریافت مجوز هستند.

وی با اشاره به فعالیت‌های اکتشافی در منطقه شکار ممنوع در نزدیکی منطقه دره انجیز خاطرنشان کرد: وزارت صنعت، معدن و تجارت تحقیقاتی را در خصوص اکتشاف معدن در این مناطق انجام داده و مناطقی را مشخص کرده بود که در آنها فعالیت اکتشاف معدن انجام شود. معدن d۱۹ نیز یکی از این محدوده‌ها بود که سال‌ها وزارت صنایع و معادن درخواست اکتشاف معدن در این منطقه را داشت و سالها در کش و قوس بود تا بالاخره این وزارتخانه طی مکاتبه‌ای با رئیس جمهور بر اساس قوانین و مقررات درخواست کرده بوده تا با توجه به اهمیت اشتغال اهالی منطقه در خصوص اکتشاف در این معدن تصمیم گیری شود تا همانطور که در قانون پیش بینی شده است این معدن فعال شود.

احتمال بیکار شدن ۸ هزار نفر در منطقه به دلیل کمبود مواد معدنی کارخانجات

معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: دو مجموعه بزرگ معادن آهن که در استان یزد قرار دارد با کمبود مواد معدنی و سنگ آهن مواجه بوده و مسئولان وزارت صنعت احتمال می‌دهند که در چند سال آینده تعداد بسیاری از اهالی منطقه که در این مجموعه‌ها مشغول هستند و به گفته مسئولان این معادن شامل ۴ تا ۸ هزار نفر می‌شود و معیشت‌شان به این مجموعه‌ها وابسته بود، به دلیل کمبود مواد معدنی در پی تعطیلی کارخانه بیکار شوند.

 ظهرابی تصریح کرد: در این مرحله با توجه به دستور رئیس جمهور ما وارد تعامل با وزارت صنایع شده و تصمیم گرفتیم در صورتی که قرار است این معدن فعال شود با تعامل با وزارت صنایع و معادن بخش‌های دیگری از زیستگاه‌ها را نجات داده و بر همین اساس دو منطقه به مناطق حفاظت شده اضافه شود. یکی از این مناطق منطقه «کم‌کمی» که منطقه شکار ممنوع در بهاباد است و از مناطق و زیستگاه‌های بسیار بااهمیت یوزپلنگ بوده که تاکنون خارج از مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست قرار داشت. همچنین منطقه کوه شیرکوه نیز  بر اساس این تفاهم نامه به مناطق حفاظت شده اضافه شده است.

توقف فعالیت معادنی که ارزش افزوده ندارند

وی ادامه داد: همچنین در این منطقه تعداد زیادی مجوز معدنی به وزارت صنایع داده شده بود که براساس این تفاهم‌نامه ابطال شده و مقرر شده تعداد معادنی که در این مناطق فعال بودند بعد از اتمام دوره بهره برداری دیگر فعالیتی نداشته باشند و همه فعالیت‌های معادن در این مناطق متوقف شده و فقط معادن فلزی اجازه فعالیت کردن داشته باشند و معادن سنگ و معادنی که از نظر اقتصادی آنچنان ارزش افزوده ایجاد نمی‌کنند بعد از یک دوره بهره برداری متوقف شود.

معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: معتقدم این تصمیمات بسیار خوب بود و در نهایت به سود سازمان حفاظت محیط زیست تمام می‌شود و همچنین با امضای این تفاهم‌نامه رونق اقتصادی که منطقه به آن نیاز دارد و جلوگیری از بیکار شدن هزاران نفر در این استان را تضمین می‌کرد، اتفاق افتاد. همچنین ما چندین توافق دیگر در ارتباط با این معدن با وزارت صنایع و معادن انجام دادیم از جمله اینکه به هیچ عنوان اجازه استقرار تاسیسات در این محل برای فرآوری فعالیت‌های معدنی نخواهند داشت و باید ماده معدنی به وسیله تسمه نقاله به کارخانجات منتقل شود.

اجازه احداث جاده داده نشده است

ظهرابی با بیان اینکه مسئولان این معدن حق ایجاد جاده در این منطقه را نیز ندارد و باید از جاده موجود استفاده کند، خاطرنشان کرد: همچنین تمهیدات دیگری که منجر می‌شود اثرات تخریبی فعالیت اکتشافی معدن در این منطقه کمتر شود در این تفاهم‌نامه دیده شده است.

وی با اشاره به توافق ضمنی دیگری که با وزارت صنایع در خصوص این معدن اکتشافی صورت گرفته است، تصریح کرد: بر اساس این تفاهم ضمنی مقرر شده اگر محدوده معدن آنچنان که وزارت صنایع می‌گویند، ارزش اقتصادی زیادی نداشته و بعد از انتشار گزارش عملیات اکتشافی مشخص شود، این معدن، معدن بزرگی نیست، فعال نمی‌شود و اقدامات در خصوص اکتشاف در این معدن کنسل می‌شود.

ظهرابی با بیان اینکه بر اساس این تفاهم نامه اکتشاف در این منطقه با کمترین آثار تخریبی ادامه پیدا می‌کند، یادآور شد: در مجموع این تفاهم‌نامه یک تفاهم نامه برد-برد است و هر دو طرف یعنی سازمان حفاظت محیط زیست و وزارت صنایع به نوعی از آن راضی هستند.

بیکاری ۸ هزار نفر اثرات تخریبی بیشتری برای منطقه دارد

 وی در پاسخ به این سوال که ممکن است بر اثر اقداماتی از جمله انفجار در این معدن زیستگاه ها دچار تخریب شده و به طور کامل از بین برود، گفت: فعالیت در این معدن بدون انفجار و انجام اقدامات تخریبی است و قرار شده از روش‌هایی استفاده شود که کمترین آثار تخریبی را برای منطقه داشته و قطعاً اگر قرار باشد در آینده از این معدن باطله‌برداری صورت بگیرد به طور حتم حجم عملیات تخریبی در این منطقه زیاد شده و اجازه فعالیت داده نمی‌شود، در حال حاضر این معدن در مرحله اکتشاف است و در این مرحله خیلی عملیات تخریبی در منطقه صورت نمی‌گیرد و با توجه به اینکه یکی از شرایط ما استفاده از جاده‌های موجود است نمی‌توانند تاسیسات سنگینی را به این منطقه منتقل کنند.

معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست با تاکید براینکه ما نیز نگران تخریب در این منطقه هستیم، گفت: بی‌شک بیکار شدن هشت هزار نفر در این منطقه قطعاً میزان تخریب بیشتری برای محیط زیست خواهد داشت و باید تعادلی بین این دو مسئله ایجاد می‌شد و با توجه به اینکه میزان یوز در این منطقه در سال‌های اخیر کاهش پیدا کرده است مدیرکل سازمان حفاظت محیط زیست یزد نیز موافقت خود را با این موضوع اعلام کرد و با توجه به این که مدتهاست در این منطقه یوزی مشاهده نشده است باعث شد تا سازمان حفاظت محیط زیست فعالیت اکتشافی در این منطقه را بپذیرد، اما ما امیدواریم که در این منطقه ذخیره بزرگی از معدن وجود نداشته باشد و فعالیت اکتشافی متوقف شود. ضمن اینکه چندین معدن آنومالی دیگر نیز در این منطقه بود که همه آنها بر اساس این توافقنامه فعالیت در آنها متوقف می‌شوند و اجازه کار کردن در آنها را دیگر ندارند.