شناسایی هزار اثر باستانی عصر پارینه سنگی تا عصر حاضر در پاسارگاد

به گزارش ایلنا، فرهاد زارعی کردشولی اعلام کرد: در ادامه بررسی های باستان شناسی شهرستان پاسارگاد که با مجوز پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری انجام شد، دشت های پاسارگاد، دشت سعادتشهر (دشت کمین)، تنگ بلاغی، دهستان سرپنیران، منطقه گودبنه و رشته کوه های موسوم به کوه سیاه و چاه پهن، منطقه چاه بید و ارتفاعات موسوم به گردنه خرسی، تنگ قدرت و رشته کوه های موسوم به کوچکک و ارتفاعات موسوم به فلات اکبر آباد نزدیک به هزار اثر باستانی مورد بررسی و شناسایی قرار گرفت.

او افزود: در این بررسی ها، به تفکیک در دشت پاسارگاد حدود۳۰۰ اثر، دشت سعادتشهر حدود۲۳۰ اثر، دهستان سرپنیران حدود۱۸۰ اثر، تنگ بلاغی حدود۱۵۰ اثر و در ارتفاعات موسوم به کوچکک، گردنه خرسی، کوه موسی خانی و کوه سیاه حدود ۱۱۰ اثر به دست آمد که بر اساس آخرین مطالعات باستان شناسی مربوط به دوره میانی پارینه سنگی جدید تا عصر حاضر هستند.

این باستان شناس از قدیمی ترین آثار این دوره به شناسایی تعدادی محوطه باز (open site) اشاره کرد که دارای قدمتی بین ۲۸ تا ۱۲ هزار سال قبل بودند.

شناسایی غارهای ۸ تا ۱۲ هزار ساله

او با اشاره به این که اولین بار مایکل روزنبرگ موفق به شناسایی این دوره در دشت های فارس شد و در اشکفت گاوی در دشت مرودشت که همجوار دشت های پاسارگاد است، اقدام به کاوش کرد، گفت: از دوره پارینه سنگی جدید و فرا پارینه سنگی با قدمت ۱۲ تا ۸ هزار سال قبل نیز تعداد قابل توجهی غار و پناهگاه صخره ای شناسایی شد.

او افزود: معیشت در این دوره بر پایه گردآوری دانه های گیاهان و شکار بوده است.

به گفته این باستان شناس، بعد از این دوره انسان ها آرام آرام غارها و پناهگاه ها را ترک کرده و در دشت ها اولین روستاها را ساختند.

او از این دوره به فرهنگ های جری و مُشکی (مربوط به هزاره ۸و۷ قبل از میلاد)، فرهنگ باکونA,B (مربوط به هزاره۶تا۴ق.م) و تعدادی دیگر تا دوره لپویی (هزاره سوم قبل از میلاد) اشاره کرد و گفت: از این دوره نیز تعداد قابل توجهی تپه و محوطه استقراری شناسایی شد که در باستان¬شناسی پیش از تاریخ ایران و به ویژه فارس بسیار با اهمیت است.

این باستان شناس در ادامه از شناسایی تعدادی محوطه ارزشمند همانند تل بزرگ قصردشت (تپه وکیل آباد) متعلق به عصر آهن ۱و۲و۳ خبر داد.

او با بیان این که دوره های تاریخی به ویژه دوره هخامنشی درشهرستان پاسارگاد بسیار قوی است، گفت: از این دوره علاوه بر مجموعه بسیار ارزشمند میراث جهانی پاسارگاد، آثار بسیار فاخر و ارزشمندی از جمله تعدادی سد (بند خاکی)، معدن، کانال های دستکند در دل صخره ها موسوم به دختربُر، کانال های تعبیه شده در دامنه تپه ماهوری های خاکی (موسوم به جوی دختر)، پل، دیوارهای سنگچین، کارگاه های استحصال مواد غذایی و محوطه های استقراری و اقماری بسیار ارزشمند نظیر محوطه میان جاده ای شناسایی شد.

وی خاطر نشان کرد: با شناسایی این تعداد آثار ارزشمند مشخص شد پاسارگاد دوره هخامنشی به عنوان یکی از پایتخت های هخامنشیان تنها معطوف به مجموعه میراث جهانی پاسارگاد نبوده، بلکه بخش نسبتاٌ وسیعی از شهرستان پاسارگاد و شهرستان خرمبید را در بر می گرفته، چرا که بخشی از زیر ساخت های مهم حکومتی هخامنشیان در پاسارگاد در گستره ای به طول حدود۸۰ کیلومتر از چمیان یا شهید آباد در شمال تا تنگ خشک سیوند در جنوب را شامل می شد.

محوطه‌های دوره‌های فراهخامنشی

حمیدرضا کرمی، کارشناس ارشد باستان شناسی پایگاه میراث جهانی پاسارگارد، در ادامه از شناسایی تعداد قابل توجهی گورستان (توده سنگی، خرسنگی) و تعدادی محوطه استقراری متعلق به دوره های فرا هخامنشی تا پایان دوره اشکانی خبر داد و گفت: تعداد قابل توجهی تپه و محوطه گسترده، کارگاه های استحصال مواد غذایی،کارگاه های ذوب فلز، استودان های کتیبه دار و ساده، دخمه و دخمک های افقی و عمودی مربوط به دوره ساسانی شناسایی شد.

کرمی افزود: از دوره اسلامی که بخش قابل توجهی از محوطه ها و آثار را در بر می گیرد نیز می توان به شناسایی تعدادی بقاع متبرکه، قلعه های روستاها، قبرستان هایی با سنگ قبرهای نفیس، کاروانسرا، تعداد نسبتاً زیادی قنات، آسیاب، عمارت، درختان کهنسال و تعدادی محوطه استقراری اشاره کرد که بیشتر مربوط به قرون میانه اسلامی تا عصر حاضر هستند.

به گفته این باستان شناس، در ادامه تمام اطلاعات محوطه ها در فرم های مورد تایید پژوهشکده باستان شناسی (فرم های عمومی و تخصصی) ثبت خواهد شد و اطلاعات مواد فرهنگی (که غالباً قطعه سفال هستند) پس از طراحی، مقایسه، تحلیل و عکاسی در فرم های مخصوص در ضمیمه گزارش هر محوطه آورده و سپس گزارش نهایی به پژوهشکده باستان شناسی ارسال خواهد شد.

او خاطرنشان کرد: پس از اتمام کار تمام اطلاعات برای تهیه نقشه باستان شناسی شهرستان در نرم افزار GIS گنجانده خواهد شد.

بررسی شناسایی شهرستان پاسارگاد و مشهد مرغاب با مجوز رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری انجام شد.