«قیمت پایین مواد مخدر» در کشور از علل مصرف نوجوانان است

«سعید صفاتیان» مدیرکل اسبق درمان ستاد مبارزه با مواد مخدر، کارشناس و پژوهشگر حوزه اعتیاد در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا در خصوص اظهارات معاون وزارت بهداشت مبنی بر اینکه اعتیاد در محله‌های آسیب‌خیز ۵ تا ۶ برابر است، گفت: تحقیقات در ایران نشان می‌دهد که در حدود ۱۸ درصد افراد بالای ۱۵ سال در کشور تمایل به مصرف مواد مخدر دارند و اینکه چند درصد از این‌ها به سمت مصرف مواد می‌روند، چندان مشخص نیست چون آمارهای بسیار ضد و نقیضی وجود دارد. اما یک واقعیتی است که در نقاطی که آسیب‌خیز هستند مانند حاشیه شهرها و در جاهایی که وضعیت اقتصادی به هم ریخته است، سطح اعتیاد نسبت به جوامع عادی‌تر یا خرده فرهنگ‌های دیگر افزایش دارد.

وی افزود: تحقیقاتی که تقریباً در سال‌های ۸۲ در ایران انجام شد یا بعدها در سال‌های ۹۰ نشان داد که این افزایش حداقل به میزان ۲ تا ۳ برابر است. یعنی اگر یک جمعیت ۱۰۰ نفره را در یک محیطی که از لحاظ اقتصادی و سیاسی و فرهنگی و اجتماعی شرایط نرمال دارد در نظر بگیریم، امکان اعتیاد ۵ درصد است اما در جایی که که این شرایط وجود ندارد یعنی بحران اجتماعی یا بحران فرهنگی وجود دارد، این عدد می‌تواند تا ۱۵ درصد افزایش یابد یعنی دو سه برابر شود. این یک واقعیتی است که وجود دارد و مختص به کشور ایران نیست. در دنیا در حوزه اعتیاد و آسیب‌های اجتماعی حتی در کشورهای بسیار پیشرفته مانند سوئیس هم همین گونه است در محله‌هایی که مصرف مواد وجود دارد در آنجا رشد اعتیاد بسیار سریع‌تر است نسبت به جاهایی که مصرف‌کننده مواد نیستند و محله‌هایی که مصرف‌کننده مواد ندارند.

صفاتیان در خصوص وضعیت اعتیاد در میان دانش آموزان کشور نیز گفت: آماراعتیاد بین دانش‌آموزان ۱ تا ۲ درصد اعلام شده که به نظر من با توجه به واقعیت‌های جامعه و سطح اعتیاد در نوجوانان آمار واقعی بیشتر از این است. وضعیت آمار اعتیاد در کشور مانند برخی از آمارهای دیگر که اعلام می‌کنند قابل تکیه‌گاه نیست و نمی‌توان بر اساس آن برنامه ریزی کرد و بودجه در نظر گرفت. این موضوع باید اصلاح شود و وزارت بهداشت و سازمان بهزیستی در ستاد مبارزه با مخدر در دوره جدید برای یک بار یک روش علمی را استفاده کنند که متخصصین، کارشناسان و هم مسئولین کشور آن را بپذیرند و از آن آمار اعتیاد در کشور را استخراج کنند.

وی افزود: هر جایی که وضعیت آسیب‌های اجتماعی بیشتر باشد در آن استان‌ها آمار اعتیاد بیشتر است. دلایل استفاده از مواد مخدر در کشور به دلیل آسیب‌های فردی، خانوادگی و اجتماعی است. یکی از علل‌های اجتماعی استفاده از مواد مخدر، قیمت مواد و در دسترس بودن آن‌ها است که این دو نکته بسیار مهم است. همچنین عملکرد آموزش و پرورش در کاهش آسیب‌های اجتماعی مانند اعتیاد هر ۱۰ سال پیشرفت کرده است اما آنقدر نبوده که بتواند در جامعه تأثیرگذار باشد و هنوز جای کار بسیار دارد.

این کارشناس در ادامه گفت: متاسفانه در ایران هم قیمت مواد نسبت به بسیاری از چیزها پایین‌تر است و هم دسترسی به آن از طریق فضای مجازی و شرایط دیگر به راحتی صورت می‌گیرد. این دو عامل موجب می‌شود که نوجوان به سمت مصرف مواد کشیده شود و این موضوع نشان‌دهنده این است که برنامه‌های پیشگیری در کشور ضعیف عمل می‌کند.

وی افزود: درست است که وجود مواد مخدر خود یکی از علت‌های مصرف مواد است اما اگر برنامه‌های پیشگیری قوی باشد و آموزش و پرورش بتواند در حوزه اعتیاد خوب فعالیت کند و دانش آموزان آموزش ببینند و مهارت‌های زندگی فرزندپروری و تاب آوری را به داشن آموزان و خانواده‌های آن‌ها ارائه دهد، هر میزان که مواد در دسترس باشد دانش آموزان به سمت استفاده از مواد نمی‌روند.