عودلاجان و لاله‌زار در خدمت طرح زیست‌شبانه
عضو شورای شهر تهران درباره اجرای زیست شبانه گفت: اگر میراث فرهنگی یا بخش خصوصی به کمک ما بیاید، ما این امکان را داریم که برخی مناطق مثل عودلاجان یا حتی لاله‌زار را کاملا در خدمت طرح زیست شبانه قرار بدهیم.
به گزارش ایلنا، محمدجواد حق‌شناس در ابتدای جلسه ای که بمنظور بررسی زیست شبانه در تهران در کلاب هاوس برگزار شد، گفت: از شروع به کار این دوره از شورای شهر و مدیریت شهری، زیست شبانه از دغدغه‌های همکاران بنده خصوصا در کمیسیون‌های فرهنگی و شهرسازی بود. تجدید حیات زندگی شهری، فعال نبودن زندگی شبانه، برقراری رابطه بین اقتصاد، جامعه و فرهنگ و استفاده کامل از ظرفیت سرمایه‌گذاری‌های عظیم شهرهای بزرگ از مباحث مهم بود. در نهایت پیگیران این موضوع در دستور کار قرار گرفت و تبدیل به طرح شد.
وی در پاسخ به پرسشی درباره حساسیت‌ها نسبت به این طرح بیان کرد: در این ۲ سال و نیم، حساسیت اصلی را از سوی فرمانداری، وزارت کشور و نهادهای انتظامی و امنیتی شاهد بودیم که مسئله قابل تاملی را مطرح می‌کردند و می‌گفتند با این تصمیم‌سازی، بار اضافی برای امنیت شهر ایجاد می‌شود و باید برای این طرح، آمادگی لازم وجود داشته باشد.
حق‌شناس توضیح داد: گفته می‌شد فعالیت نیروی انتظامی برای ایجاد امنیت در روز تنظیم شده و ساعت کاری مشاغل هم بر همین اساس تعیین شده است. اگر قرار باشد تا ساعت ۳ نیمه‌شب ادامه پیدا کند، تامین این نیرو چگونه انجام می‌شود. این بخشی بود که در مصوبات شورای شهر خیلی مورد توجه قرار نگرفته بود، چون به هر حال ما قاعده خودمان را دنبال می‌کردیم و انتظارمان این بود که مراکز انتظامی بر اساس این روند، خودشان را تطبیق بدهند.
آغاز طرح با ۵ منطقه
این عضو شورای شهر تهران عنوان کرد: وقتی موضوع با مخالفت فرمانداری روبه‌رو شد، برای شورا بیان دلیل انجام نمی‌شد و صرفا گفته می‌شد که اجرای این طرح شدنی نیست. بعد هم که شرایط کرونا به دلایل مخالفت افزود.
وی افزود: یکی دیگر از مسائلی که با آن در این چندساله مواجه بودیم، موانعی بود که توسط نهاد تطبیق ایجاد شده بود. به نظر ما این مخالفت‌ها خیلی معنادار نبود، چون زمانی می‌شود مخالفت کرد که مصوبه شورا، مخالف با یک قانون بالادستی باشد یا از وظایف شورا نباشد. در نهایت برای این که فضا را آماده کنیم و طرح را به نتیجه برسانیم، آن را به ۵ منطقه محدود کردیم تا به نتیجه برسد و آرام‌آرام به تمام مناطق تهران تسری پیدا کند.
محمدجواد حق‌شناس در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر لاکچری بودن این طرح بیان کرد: شهری که ۱۰ میلیون نفر جمعیت دارد، اما امکانات آن برای ۴ یا ۴.۵ میلیون نفر است و از ساعت ۶ صبح تا ۱۰ شب در حال استفاده است، وقتی از ۱۰ شب تا ۳ صبح به زمان کار این شهر اضافه شود، یعنی می‌خواهیم بدون سرمایه‌گذاری و ساخت‌وساز جدید، یک چهارم به ظرفیت‌های شهر اضافه کنیم تا میلیون‌ها نفر که هم‌اکنون از این امکانات بهره‌مند نیستند، بهره‌مند شوند. معنای این بهره‌برداری، لاکچری بودن نیست. این نیاز عموم مردم است، نه نیاز یک طبقه خاص.
عضو شورای پنجم شهر تهران در پاسخ به دغدغه یکی از کاربران درباره استفاده از بافت تاریخی تهران در زیست شبانه تاکید کرد: بافت مرکزی تهران که این طرح در آن تعریف شده، نزدیکی جغرافیایی با بافت تاریخی تهران دارد. اگر میراث فرهنگی یا بخش خصوصی به کمک ما بیاید، ما این امکان را داریم که برخی مناطق مثل عودلاجان یا حتی لاله‌زار را کاملا در خدمت طرح زیست شبانه قرار بدهیم. با این ظرفیت، اماکن تاریخی این مناطق هم می‌تواند با حضور مردم احیا شود.
زیست شبانه، غربی نیست
حق‌شناس با اشاره به مخالفت‌ها با این طرح گفت: زیست شبانه بخشی از فرهنگ ایرانی است. دوستانی که مخالفت می‌کردند و دلیلش را بیان نمی‌کردند، پشت ذهنشان این بود که زیست شبانه از غرب آمده و ترجمه‌ای از زندگی خلاصه‌شده در دیسکوها و بارها است. بنابراین اگر اینجا راه بیفتد، خدای نکرده معلوم نیست چه اتفاقاتی می‌افتد.
وی ادامه داد: کسانی که زیست شبانه را معادل نایت لایف می‌بینند، از دید تئوری توطئه به آن نگاه می‌کنند، اما واقعا اینطوری نیست. اگر از موضع یک خانواده مذهبی به مسئله نگاه کنیم، زیست شبانه یک فرصت برای استفاده از امکاناتی است که در شهر کم نداریم. در ماه رمضان یک انسان روزه‌دار بهتر می‌تواند از خانه بیرون بیاید و از شهر استفاده کند. امامزاده‌ها، حسینیه‌ها و مساجد هم در ایام محرم در شب هنگام فعال است.
کمک زیست شبانه به اشتغال جوانان تهرانی
محمدجواد حق‌شناس در بیان مثالی برای طرح زیست شبانه گفت: مثلا مجموعه فرهنگی عباس‌آباد مسکونی نیست و حتی می‌تواند ۲۴ساعته فعال باشد. سینما، شهر کتاب و حتی دستفروشی‌های آن می‌توانند. مزاحمتی هم برای هیچکس ندارد و هیچ اتفاق بدی هم در آن نمی‌افتد. مجموعه بسته‌ای است که امنیت آن نیز برقرار است.
وی افزود: نباید از اتفاقاتی که بتواند انرژی جوانان را آزاد کند، بترسیم. اگر بتوانیم زیست شبانه را فعال کنیم، خیلی از جوانان که مشکل شغل و درآمد دارند، می‌توانند به اقتصاد شهری بسیار کمک کند. هر کسب‌وکار، چند شغل ایجاد و چند خانواده را منتفع می‌کند. ندیدن این امکان، یک ظلم به شهر و جوانانی است که می‌توانند شغلی دست‌وپا کنند.
زیست محدود شبانه تجربه شده است
در ادامه الهام فخاری دیگر عضو شورای شهر تهران درباره این بحث گفت: پیش از همه‌گیری کرونا، پویایی‌های شبانه در کلانشهر تهران با نمونه‌هایی در محوطه‌های قابل پایش و با امنیت مناسب تجربه شده است. مثلا از چند سال پیش ساعاتی به ساعات کار سینماها اضافه شد و بعضی پردیس‌های سینمایی و بعضی سالن‌های تئاتر سانس‌های نیمه‌شبانه برگزار می‌کردند که اتفاقا پررونق بود و مشتریان خاص خودش را داشت. در بعضی مناسبت‌های جشنواره‌ای هم همینطور بود. شعبات محدودی از فروشگاه‌های زنجیره‌ای هم همین شرایط را داشت.
وی توضیح داد: آنچه در قالب این طرح در شورا مطرح بود، به این معنا نبود که کل شهر را روشن و مثل یک ساعت فعالیت عادی نگه داریم، بلکه به معنای این بود که بعضی از مجموعه‌های قابل کنترل که دوربین‌های امنیتی مناسب دارد، فرصت را برای شهروندانی فراهم کند که به خاطر شیفت کاری، شرایط شخصی یا انتخاب‌شان خرید در ساعات نیمه‌شب را ترجیح می‌دهند یا می‌خواهند از پیک ترافیک به دور باشند.
فخاری با اشاره به اقتضائات ماه مبارک رمضان اضافه کرد: همه ما در مراسم احیای شب‌های قدر شرکت می‌کنیم. ببینید شهر در این ماه چقدر پویا و زنده و فعال است، به دلیل این که فاصله بین اذان مغرب و اذان صبح که شهر فعال نگه داشته می‌شود، امنیت شهر هم بهتر است. این‌ها تجربه مثبت فعالیت شبانه است.
این عضو شورای شهر تهران گفت: به بخش دیگری از جامعه هم باید توجه کنیم. کسانی که شیفت کاری‌شان در گردش است یا در شیفت شب کار می‌کنند. این افراد شاید هیچ امکانی برای استفاده از امکانات شهری نداشته باشد اما اگر ما زندگی پویای شبانه را در شهر مدیریت کنیم، مردم این پهنه‌ها و محوطه‌ها را خواهند شناخت.
وی تاکید کرد: من مطمئنم در دوران پس از کرونا، به دلیل فشار روانی، تنش و آسیبی که مردم در این دوران متحمل شدند، شهرها به برنامه‌ریزی برای زندگی پویای شبانه نیاز دارند.
حضور جمعیت، امنیت می‌آورد
در بخش دیگری از این نشست، محمدجواد حق‌شناس با اشاره به فعالیت‌های شورا در جهت مانع‌زدایی از اجرای طرح زیست شبانه گفت: من شخصا وقت گرفتم و با معاون امنیتی وزیر کشور سخن گفتم تا ذهنیت دوستان را نسبت به این مقوله تصحیح کنم که اتفاق بدی قرار نیست بیفتد. مردمان این شهر قرار نیست شب کاری بکنند که روز نمی‌کنند و روز کاری انجام دهند که شب انجام نمی‌دهند.
وی افزود: بعضی مردم به دلیل اشتغالی که دارند، نمی‌توانند از فرصت‌های روز استفاده کنند و می‌توانند در شب از امکانات استفاده کنند. چرا ما بخشی از جامعه را از امکانات موجود در شهر محروم کنیم؟ بستن این دریچه امکانات، نه عقلانی است و نه اقتصادی و نه فرهنگی. از منظر امنیتی هم همانطور که تابش نور خورشید امنیت می‌آورد، جمعیت هم هرجا برود، امنیت را با خود می‌برد. خلوت بودن ناامنی ایجاد می‌کند، اما اگر جمعیت باشد، امنیت هم خواهد آمد.
حق‌شناس اظهار کرد: شورا در قالب طرح، لابی، گفتگو و موظف کردن شهرداری برای آوردن لایحه، پیگیر این طرح بوده است. ما در پیگیری و احقاق حق شهروندان با کمال افتخار کم‌کاری نداشتیم.
تجربه زیست شبانه در سکوت سواحل جنوبی
در ادامه این جلسه، الهام فخاری با اشاره به آمار خودکشی که به تازگی منتشر شده، بیان کرد: مدت‌هاست که من به عنوان یک روانشناس هشدار داده‌ام و نشانه‌هایی را ارائه کرده‌ام مبنی بر این که تنش و فشار روانی زیادی که مردم تحمل می‌کنند، خطرناک است و ما نیازمند برنامه‌های اقدام پیشگیرانه و برنامه‌های اقدام کنترلی هستیم تا از آسیب بیشتر جلوگیری کنیم.
این عضو شورای پنجم شهر تهران افزود: متاسفانه بسیاری از مردم به نوعی سردرگم و بی‌آرزو هستند و به نقطه‌ای بی‌انگیزه و کم‌انگیزه رسیده‌اند. من فکر می‌کنم ما حتما باید برنامه‌ای را برای خروج تدریجی از وضعیت کرونا داشته باشیم و شهرها پس از کرونا برنامه‌های مداومی را به عنوان پویایی‌های شبانه در پیش داشته باشند.
وی در پایان گفت: زیست شبانه لزوما یک کار پرسروصدا و پرزرق‌وبرق نیست. کسانی که شهرهای جنوبی مثل بوشهر، کیش و قشم را دیده‌اند، حتما در ذهن دارند که بعضی مردم در سکوت فقط در کنار ساحل می‌نشینند و ساعاتی را می‌گذرانند. زیست شبانه به معنای کار پرجنجال نیست.
