«ژولیت و شاه» به معماری دوران ناصری وفادار است/ به دنبال روایت جزئیات تاریخی برای کودکان نبودیم

اشکان رهگذر کارگردان انیمیشن سینمایی «ژولیت و شاه» که در امسال در بخش انیمیشن چهل‌وسومین جشنواره فیلم فجر حضور دارد، در گفتگو با خبرنگار ایلنا، اظهار کرد: موضوع تاریخ برای من همیشه دغدغه بوده و فیلم اولم هم تاریخی بود و حتی انیمیشن کوتاه «گربه قجری» را که ساختم مربوط به دوران ناصرالدین شاه و گربه او بود. به طور کل به این موضوعات همیشه علاقه‌مند بودم چون پدرم همیشه درباره تاریخ مطالعه داشت و من از کودکی با داستان‌های تاریخی که پدرم تعریف می‌کرد، آشنا شدم. از طرفی در سینمای ما هم آثاری مثل «ناصرالدین شاه آکتور سینما» ساخته شده‌اند که من به این فیلم هم بسیار علاقه‌مند هستم. 

رهگذر خاطرنشان کرد: ماجرای اتفاقات، سفرهای ناصرالدین شاه و حواشی آن همواره موضوعی جالب در تاریخ ما بوده و مسائل فرهنگی مثل ورود تئاتر مدرن به ایران در این دوران و مسائلی چون ضرب سکه برای من به شخصه جذاب بود که از همینجا ایده انیمیشن «ژولیت و شاه» به ذهنم رسید. 

وی تأکید کرد: هر چند «ژولیت و شاه» انیمیشنی کاملاً بر اساس مستندات تاریخی نیست و برداشتی از تاریخ و سفر ناصرالدین شاه به پاریس است اما برای من معماری و به طور کل طراحی صحنه در این انیمیشن اهمیت ویژه‌ای داشت. من سفری به پاریس داشتم و آنجا مناطقی در شهر هست که از قرن ۱۹ دست نخورده باقی مانده و به این مناطق رفتم و از آن مناطق عکاسی کردم و در ایران هم به کاخ گلستان رفتم و منابع تصویری خوبی جمع‌آوری کردم تا در طراحی صحنه و معماری ما به مستندات موجود تاریخی نزدیک باشیم. ما در کنار انتقاداتی که به ناهنجاری‌های فرهنگی در آن دوران داریم در این انیمیشن به زیبایی‌های معماری آن زمان هم می‌پردازیم و آن را به تصویر می‌کشیم چرا که معماری‌های چشم‌نوازی از آن دوران وجود دارد و هر ایرانی که به کاخ گلستان می‌رود متوجه زیبایی معماری ایرانی می‌شود. 

این کارگردان در ادامه اظهار کرد: با این حال ذهن مخاطب ایرانی در مواجهه با هر اثر انیمیشن تحت تأثیر انیمیشن‌های دنیا است و اگر ما می‌خواهیم مولفه‌های تصویری خودمان را در دنیای انیمیشن داشته باشیم، با وجود اینکه کمی ریسک در این ساختارشکنی وجود دارد توجه به معماری مختص خودمان در طراحی صحنه‌ها می‌تواند یکی از موارد مورد توجه باشد. 

رهگذر با اشاره به اینکه مخاطب اصلی «ژولیت و شاه» خانواده‌ها و کودکان هستند، گفت: مخاطب هدف این انیمیشن کودکان خردسال نیستند و این اثر برای کودکان ۶ یا ۷ سال به بالا مناسب است ولی شاید درباره اتفاقات و مسائل تاریخی آن زمان تنها مخاطبان بزرگسال یا نوجوان متوجه جزئیات شوند که طبیعی است و ما هم به دنبال این نبودیم که کودکان با جزئیات روایت تاریخی مطرح شده همراه شوند و آن را به طور کامل متوجه شوند. «ژولیت و شاه» در لایه‌های زیرینش یک برداشت آزاد از دورانی تاریخی دارد اما در روایت قصه، این انیمیشن سینمایی قصه‌ای جذاب با ریتمی بالا و به شکلی موزیکال تعریف می‌کند که من فکر می‌کنم کودکان در مواجهه با این داستان می‌توانند با اثر ارتباط برقرار کرده و حداقل به لحاظ بصری چشمشان به شمایلی که در انیمیشن‌های ایرانی می‌تواند وجود داشته باشد عادت می‌کند و آشنا می‌شود و به نوعی آشتی با فرهنگ خودمان شکل می‌گیرد که به نظر من اتفاق بسیار خوبی است و من به عنوان کارگردان به دنبال این نبودم که حتی کودکان جزئیات موضوع این انیمیشن و مسائل فرهنگی پیچیده مطرح شده در آن را متوجه شوند و با زیرمتن اثر و انتقاداتی که مطرح می‌کند هم ارتباط برقرار کنند؛ قطعاً فهم این مسائل برای مخاطبان غیر کودک فیلم امکانپذیر است. 

وی با اشاره به اینکه در این انیمیشن اشاراتی جزئی به فیلم «ناصرالدین شاه آکتور سینما» نیز وجود دارد، درباره دوبله آن گفت: امین قاضی مدیر دوبلاژ این انیمشن است و ما در تیم دوبله آقای نصرالله مدقالچی را به عنوان یک پیشکسوت در کنار خود داشتیم اما به غیر از ایشان تیم دوبله «ژولیت و شاه» یک تیم کاملاً جوان است و ما فقط با حامد بهداد به عنوان تنها بازیگر این تیم در دوبله همکاری کردیم و من دوست داشتم تیم صداپیشگان جوان باشند و از بازیگران استفاده نکنیم چرا که حساسیت دوبله این کار واقعاً بالا بود و لازم بود که تیم دوبله متشکل از کسانی باشد که تخصص و تجربه کافی در این کار را دارند. در دوبله این اثر واقعاً بیشتر از یک کار معمولی زمان گذاشتیم و جالب است بگویم که در ابتدا پیش از ساخت انیمیشن صداها را ضبط کردیم و بعد این صداها را روی تصاویر قرار دادیم و در نهایت در پست پروداکشن تغییراتی جزئی ایجاد شد.