کارآگاه عیار در دوره شاه عباس!

مجموعه «مهیار عیار» به کارگردانی سیدجمال سیدحاتمی و تهیه‌کنندگی بهروز مفید که به تازگی به آنتن شبکه ۳ سیما رسیده، اثری در ژانر درام تاریخی است که قصه یک راهزن توبه‌کرده به نام «عیار» را در ماجراهای مختلفی در شهر اصفهان روایت می‌کند. او که از گذشته خود پشیمان است و می‌خواهد آن را جبران کند، به تدریج با مشکلات و مسائل مردم محله‌اش آشنا می‌شود و تلاش می‌کند آن‌ها را حل کند. کامران تفتی در نقش اصلی «مهیار» جلوی دوربین رفته و چهره‌های دیگری مثل متین ستوده، بهنام تشکر، سیامک صفری و رامین ناصرنصیر نیز در این سریال، ایفای نقش‌های مکمل بر عهده دارند.

«مهیار عیار» را می‌توان اثری اپیزودیک دانست که تا قسمت هفتم، شخصیت اصلی خود را در نقش نوعی کارآگاه به تصویر کشیده؛ کارآگاهی که تلاش دارد معمای جرایم رخ‌داده در محله را حل کند، اما بر خلاف کارآگاه‌های رایج پلیس یا خصوصی، از هیچکس دستمزد نمی‌گیرد و حتی پیشنهاد دستمزد را رد می‌کند تا به نوعی برای جبران اقدامات سال‌های قبل زندگی‌اش قدمی برداشته باشد. شخصیت «مهیار» از همین روست که چهره‌ای همدلی‌برانگیز و دوست‌داشتنی برای مخاطب می‌یابد و می‌تواند با تماشاگران سریال ارتباط برقرار کند. تفتی نیز در این اثر نقش‌آفرینی خوبی دارد و در حد قابل قبولی توانسته با تفاوت‌های کوچکی در بازی و خصوصا لحن سخن گفتن خود، کاراکتر محوری اثر را به شخصیتی متفاوت در کارنامه بازیگری خود تبدیل کند و تا بدین جای اثر از چالش اجرای آن با موفقیت بیرون بیاید.

وجوه کارآگاهی و معمایی یادشده، همچنین مجموعه «مهیار عیار» را به تجربه متفاوتی میان سریال‌های تاریخی تلویزیون تبدیل می‌کند که تا پیش از این نظیر چندانی نداشته است. فیلمنامه سریال در خلال حل معماها توسط «مهیار»، ارزش‌های اخلاقی مانند جوانمردی، نوع‌دوستی، وفای به عهد و… را برجسته می‌کند و از قضا به بعضی مسائل روز ایران مانند زشتی رانت‌خواری و اهمیت فرزندآوری نیز می‌پردازد که در نوع خود جالب توجه است و از آنجا که در بستری تاریخی واقع شده، می‌تواند تأثیرگذاری بیشتری داشته باشد.

سیدجمال سیدحاتمی که محصولات قابل توجهی در کارنامه کارگردانی‌اش دارد، بار دیگر در «مهیار عیار» توانایی اجرای خود را به رخ کشیده و محصول نهایی را از لحاظ قدرت اجرا، در سطحی بالاتر از خیل مجموعه‌های تاریخی تلویزیون کارگردانی کرده و فیلمنامه را چند پله جلوتر برده. او چه در قاب‌بندی، سلیقه بصری و هدایت هنرپیشه‌ها، این سریال را فراتر از یک محصول معمول تلویزیونی اجرا کرده و در بعضی فصول به اثری سینمایی نزدیک می‌شود.

«مهیار عیار» با وجودی که از لحاظ حال‌وهوا، صحنه‌آرایی، طراحی لباس و شخصیت‌پردازی، شباهت‌هایی به فصل نخست مجموعه «مستوران» دارد که حدود ۲ سال پیش به پخش رسید، اما با یک ریسک بزرگ همراه بوده؛ چراکه سازندگان اثر، آن را به شهر، محله و دوره تاریخی واقعی برده‌اند و حتی به شکلی جالب، هر چند قسمت یک بار در خلال روایت قصه، به مفاخر و مشاهیر تاریخی اصفهان یا ایران آن زمان ارجاع می‌دهند که از جمله آنان می‌توان به نام بردن از شیخ بهایی و میرداماد در قسمت‌های نخست سریال اشاره کرد. مواردی از این دست، با توجه به برخی تجربیات پیشین رسانه ملی در تولید و پخش محصولاتی درباره اقوام، یک ریسک قابل توجه به شمار می‌رود که تاکنون نتیجه خوبی داشته و علاوه بر زنده کردن قصه، به حاشیه یا مخالفتی هم منجر نشده است. با این دست‌فرمان، «مهیار عیار» می‌تواند اتفاقی ویژه در سریال‌سازی تاریخی سیما محسوب می‌شود.