رنج پزشکیان از ناترازی / واگذاری مدیریت راه مقابله با ناترازی ایران خودرو
گروه صنعتی ایران‌خودرو به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین خودروسازان کشور با چالش‌های مالی متعددی مواجه است که به گفته کارشناسان بخشی از آن به عملکرد شرکت‌های زیرمجموعه و اقماری این گروه که بالغ بر ۱۶۰ شرکت است بازمی‌گردد که در نهایت باعث افزایش زیان انباشته ایران‌خودرو تا پایان مهرماه ۱۴۰۳ شده که به بیش از ۱۲۵هزار میلیارد تومان رسیده است.
به گزارش ایلنا، تولید محصولات ایران خودرو با زیان و همچنین متعارف نبودن قیمت این محصولات با توجه به کیفیت آن نیز مسئله‌ای کاملاً مشهود است که نیاز به اثبات ندارد، این در حالی است که اکثریت طبل زیاده بودن این شرکت را آگاهانه و ناآگاهانه بر سینه می‌کوبند و بر اساس آمار منتشره در سال ۱۴۰۱، ایران‌خودرو به‌ازای تولید هر دستگاه خودرو به‌طور متوسط ۴۰میلیون تومان زیان متحمل شده است. این درحالی است که بسیاری از صاحبنظران بر این باورند که بخش عظیمی از این زیان انباشته ناشی از انبوه شرکت‌های زیرمجموعه ایران‌خودرو هستند که سهم موثری در افزایش زیان انباشته نقش داشته‌اند. به‌عنوان مثال، در نیمه نخست سال ۱۴۰۲، گروه ایران‌خودرو به همراه شرکت‌های زیرمجموعه‌اش جمعاً ۱۵هزار و ۳۸۳ میلیارد تومان زیان داشته‌اند که این میزان نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۲۱درصد افزایش نشان می‌دهد. با این زیان، مجموع زیان انباشته گروه ایران‌خودرو برای اولین بار به ۱۰۵هزار و ۹۵۴ میلیارد تومان رسیده است. با توجه به این آمار، به‌نظر می‌رسد که مدیریت بهینه و اصلاح ساختار شرکت‌های زیرمجموعه می‌تواند نقش مؤثری در کاهش زیان و بهبود وضعیت مالی گروه ایران‌خودرو داشته باشد. اقداماتی نظیر بهبود فرآیندهای تولید، کاهش هزینه‌های سربار، بازنگری در قیمت‌گذاری محصولات و افزایش بهره‌وری می‌تواند به خروج این شرکت از بحران مالی کمک کند.
ناترازی با شرکت‌های اقماری
بر اساس اطلاعات موجود، ایران خودرو دارای چندین شرکت اقماری و زیرمجموعه است که شامل تولیدکنندگان قطعات، شرکت‌های خدماتی و نمایندگی‌های فروش می‌باشد. تعداد این شرکت‌ها به بیش از ۲۰ مورد می‌رسد که هر کدام به نوعی به زنجیره تأمین و تولید خودروهای ایران خودرو وابسته هستند. بنابر شواهد موجود، عملکرد ضعیف این شرکت‌های اقماری به طور مستقیم بر زیاندهی ایران خودرو تأثیر گذاشته است. این شرکت‌ها به دلیل عدم بهره‌وری، مدیریت ناکارآمد و ناتوانی در تولید محصولات با کیفیت، نه تنها به بهبود وضعیت مالی ایران خودرو کمک نکرده‌اند، بلکه عملکرد مثبت این شرکت را نیز زیر سؤال برده‌اند. به عنوان مثال، تأخیر در تأمین قطعات و کیفیت پایین محصولات این شرکت‌ها، موجب کاهش کیفیت نهایی خودروهای تولیدی ایران خودرو شده و در نتیجه رضایت مشتریان را کاهش داده است.
راهکار چیست؟
کارشناسان برای بهبود وضعیت و ارتقای عملکرد شرکت‌های اقماری ایران‌خودرو و در نهایت بهبود شرایط کل گروه، راهکارهای مختلفی ارائه کرده‌اند که از بین آنها می‌توان به؛ اصلاح ساختار مدیریتی و نظارتی، انتخاب مدیران شایسته، شفافیت مالی شرکت‌های اقماری، تدوین برنامههای استراتژیک و... اشاره کرد. چرا که بنا بر بررسیهای صورت گرفته عدم ارائه گزارش‌های مالی شفاف و دقیق به منظور مقابله با کاهش احتمال فساد و سوء مدیریت، همچنین فقدان برنامه‌ریزی مناسب برای افزایش سودآوری و کاهش زیان ناشی از تولید بد از جمله پارامترهایی هستند که باعث خروج شرکت ایران خودرو از ریل سوددهی شده است. به گفته این گروه از تحلیلگران؛ استفاده از تأمین‌کنندگان داخلی باکیفیت و کاهش وابستگی به قطعات وارداتی، کاهش نیروی کار مازاد و بهبود بهره‌وری کارکنان با هدف استانداردسازی تولید و کاهش اتلاف مواد اولیه و استفاده بهینه از منابع می تواند باعث کاهش نرخ زیاندهی شرکت ایران خودرو شود .
خروج محصولات زیانده از چرخه تولید
همچنین بر اساس بررسیهای صورت گرفته تولید بسیاری از محصولات ایران خودرو بنا به اعتراف حتی خود ایران خودرو، زیانده شناسایی شده‌اند و در این راستا باید با بازنگری در محصولات و استراتژی بازاریابی خودروهایی که تولیدشان منجر به زیان می‌شود، متوقف و تمرکز بر تولید خودروهای سودآور و افزایش کیفیت محصولات برای رقابت‌پذیری بهتر در بازار داخلی و خارجی انجام شود چرا که با این رویکرد قطعاً علاوه بر ورود مطلوبتر به بازارهای داخلی خواهیم توانست به بازارهای منطقه‌ای و جهانی برای افزایش درآمدهای ارزی نیز ورود کنیم. اما به تاکید کارشناسان عملیاتی شدن این اهداف مستلزم استفاده از از فناوری‌های دیجیتال و اتوماسیون در خطوط تولید، تقویت واحدهای تحقیق و توسعه برای تولید محصولات جدید و رقابتی، بازنگری در سیاست قیمت‌گذاری محصولات برای جلوگیری از زیان تولید، افزایش اعتماد مشتریان و بهبود تجربه خرید با خدمات بهتر، همکاری با استارتاپ‌ها: همکاری با شرکت‌های نوپا در حوزه فناوری‌های مرتبط با خودرو و... است.
واگذاری سهام زیانده‌ها
در این میان آنچه که در پروسه کاهش زیاندهی شرکت ایران خودرو باید به طور جدی به آن اهتمام داشت، واگذاری سهام شرکت‌های زیانده و نظارت دقیق بر فعالیت شرکت‌های اقماری و زیرمجموعه ایران خودرو است، همچنین خصوصی‌سازی برخی از شرکت‌های زیرمجموعه برای جذب سرمایه بیشتر و ارتقاء سطح عملکرد کلان خودروسازی ایران خودرو و... نیز باید در اولویت برنامههای این شرکت قرار گیرد. قطعاً جذب سرمایه‌گذاران خارجی برای بهبود زیرساخت‌ها و افزایش ظرفیت تولید در صورت رفع تحریم‌ها از جمله دیگر پارامترهایی است که می‌تواند به بهبود عملکرد این شرکت بزرگ منتهی شود. بدیهی است اجرای این راهکارها نیازمند همکاری تمام‌جانبه مدیران، کارکنان، سهامداران، و ... است تا بتوان با یک مدیریت کارآمد و اجرای سیاست‌های اصلاحی، ایران‌خودرو را به مسیر سودآوری بازگرداند. در نهایت اینکه تحلیلگران بر این باور هستند؛ برای اینکه ایران خودرو بتواند از زیاندهی خارج شده و به سودآوری برسد، لازم است که به وضعیت شرکت‌های اقماری و زیرمجموعه خود توجه ویژه‌ای داشته باشد. با اتخاذ سیاست‌های مناسب و مدیریت کارآمد، می‌توان به بهبود عملکرد این شرکت‌ها و در نتیجه بهبود وضعیت کلی ایران خودرو امیدوار بود.
