کشورها در مسیر توسعه؛ نگاهی به کشور کامبوج
سالهاست که کشورها در مسیر توسعه یافتگی قدم بر می دارند. با چالش مواجه می شوند، به رفع چالش ها می پردازند. گاه موفق هستند و گاه به موفقیت دست نمی یابند. تجربه کشورهای جنوب شرق آسیا که از جوانبی با کشور ما اشتراکاتی دارند در این مسیر قابل تامل است. نگاهی به مسیر توسعه در این کشورها، چه از دیدگاه نظری و چه با رویکردهای عملی می تواند برای ایران حاوی نکات مفیدی باشد.
ارغوان فرزین معتمد: اخیرا فرصتی دست داد تا برای سخنرانی در کنفرانس "تامین مالی بنگاه های خرد، کوچک و متوسط کشاورزی برای راه اندازی موتورهای توسعه محلی" که به میزبانی اتحادیه اعتبارات کشاورزی آسیا و اقیانوسیه و بانک ملی کامبوج در شهر سیم ریپ برگزار شد، در این کشور حضور داشته باشم. پیش از این حدود دوازده سال پیش و برای شرکت در اجلاسی مشابه به این شهر سفر کرده بودم. این سفر چهار روزه تجربه زیسته ارزشمندی بود که گویی گذر زمان و اهمیت استفاده از ظرفیت های توسعه را برایم نمایان تر کرد.
کامبوج کشوری مستقل در جنوب شرق آسیا است با مساحتی حدود 182 هزار متر مکعب و حدود 17 میلیون نفر جمعیت. کشوری که پس از 100 سال استعمار فرانسویان در 1953 به استقلال رسید و در فاصله سالهای 1975 الی 1979، تجربه تلخ حکومت رژیم خمرهای سرخ را بر خود دیده است که منجر به یکی از بزرگترین جنایت های بشری و از بین رفتن حدود یک میلیون و هفتصد هزار نفر از جمعیت این کشور شد که در آن زمان یک چهارم جمعیت کشور بوده است. کامبوج کشوری است با ظرفیت های مناسب در بخش های کشاورزی، گردشگری و صنعت پوشاک.
دوازده سال پیش زمانی که از شهر سیم ریپ که یکی از مهمترین شهرهای کامبوج از نظر جاذبه گردشگری به واسطه قرار داشتن بزرگترین شهر معابد ( انگور وات) در این شهر به شمار می رود باز می گشتم، آنچه برایم به عنوان یک نماد مشخص از این منطقه در ذهن مانده بود، فقر مردمی بود که همواره لبخند بر لب داشتند و شاد بودند.
امسال اما وقتی به این شهر زیبا سفر کردم، گویی چهره های بسیار متفاوت می دیدم. شاید بخشی از این تفاوت مربوط به عینک و زاویه دید می شد، اما وقتی بیشتر جستجو کردم، مشاهدات من با آنچه آمار و ارقام و گزارش های اقتصادی نشان می داد تقریبا هم خوانی داشت.
از ورود به شهر سیم ریپ و تشریفات منظم و منسجم فرودگاهی تا جستجو در اقصی نقاط شهر و حتی روستاهای اطراف، روند رشد و توسعه در این شهر نسبت به دوازده سال پیش کاملا مشهود بود.
در سفر اخیر فقر چهره غالب شهر نبود. کسب و کارهای خرد محلی همچنان چشم را متوجه خود می کردند. کسب و کارهای خرد در حوزه های گردشگری، کشاورزی، صنایع دستی، پوشاک و سایر خدمات بسیار مشهود بود. اتومبیل های مدرن در کنار وسیله نقلیه غالب منطقه آسیا و اقیانوسیه که توک توک نام دارد، بسیار پر رنگ به چشم می آمد. حضور گردشگران از اروپا و آسیا بسیار مشهود بود و البته حضور چینی ها در این منطقه بسیار به چشم می آمد و در نهایت آسمان بیش از حد آبی و ابرهای بیش از حد سپید از نگاه نویسنده به یک نماد مشخص در این شهر بدل شده بود که در کنار مشکل زباله به ویژه در مناطق روستایی یک دوگانه زیست سالم و ناسالم را در ذهن به نمایش می کشید.
به این فکر می کردم که در دوازده سالی که ایران تحت سخت ترین شرایط تحریم اقتصادی بوده است، کشور کامبوج چه مسیری را در رشد و توسعه پیموده است. به بررسی در گزارش ها پرداختم. مروری بر گزارش ها و آمارهای مربوط به اقتصاد کامبوج در کنار پرسشگری ها و مشاهدات سفر مرا به جمع بندی زیر در خصوص مسیر پیموده شده در این مدت رساند که برایم قابل تامل بود:
- بر اساس گزارش بانک جهانی، کامبوج رشد قابل توجهی را در دهه پیش از کوید تجربه کرده به طوریکه در بازه زمانی مورد اشاره به طور متوسط رشد اقتصادی متوسط 7.5 درصد داشته است. این رشد اقتصادی تاثیر قابل توجهی در کاهش فقر در کامبوج داشته به طوریکه نرخ فقر در کامبوج از 26 درصد در سال 2014 به 18 درصد در سال 2020 رسیده است. به این معنا که 1.2 میلیون نفر از سطح زندگی با درآمد کمتر از 2.7 دلار در روز به سطح زندگی بهتر دست یافته اند. اما همچنان 50 درصد از مردم کامبوج با درآمد 4.15 دلار در روز زندگی می کنند.
- آمارهای ارایه شده در گزارش بانک جهانی نشان میدهد که میانگین رشد 7 درصدی که از سال 2011 وجود داشته است، در زمان کوید کاهش محسوس داشته و به حول و حوش 4 درصد رسیده است که همچون بیشتر کشورها سبب کاهش سرعت رشد و توسعه در این کشور شده است.
