بهار کردستان فرصتی برای تحول در گردشگری

ایلنا؛ آهنگ شادی‌آور آبشار‌های خروشان و سردادن نغمه عشق و دلدادگی پرستو ها آغاز بهار و فرصت حیات دوباره را نوید می دهند. چنین تصویری در دیار سبزگونه کردستان نیز دید هر دیدگانی را روشن می‌کندافزون بر ارزانی داشتن این نعمت الهی بایستی از برپایی جشن نوروز هم یاد کنیم، سنت و آیینی که در کردستان متاثر از شرایط، نیاز و ضرورت‌های اجتماعی و سیاسی یک جامعه دچار تغییر و تطور شده است.

خبرنگار ایلنا در کردستان، در آستانه نوروز و سال نو شمسی  با دو چهره کهنسال شهر سنندج به گفت‌و گو نشست که در پی می آید: عبدالمومن مردوخ ملقب به (آقا مومن) از افرادی است که اظهارات خود را به زمان کودکی خود در سنندج نسبت می دهد و این گونه حکایت می کند: آتش بازی و آتش افروزی در سنندج فقط منحصر به شب عید نوروز بوده و اهالی خانه با اندک امکانات به خریدن بوته های خار« پوش» وانتقال آن به پشت بام منزل که عموما یک طبقه بود اقدام می کردند و به آتش‌افروزی و استفاده از وسایل آتش‌زا چون فشفشه شب خوشی را برای خود رقم می‌زدند.

 عزیز افرازه دیگر کهنسال این دیار نیز می‌گوید: در شب اول نوروز زنان هر خانواده ظرفی گلی کهنه و سیاه شده را آماده کرده و سپس یک دسته جارو کهنه که تمام فرسوده بود فراهم و پس از آتش گرفتن با گفتن «آنچه درد و بلای ما است در این شب» با این برود به استقبال نوروز می رفتند؛ امری که در سال های اخیردر دو نوبت یعنی یک شب چهارشنبه سوری و یکی هم شب نوروز با آتش روشن کردن و پریدن از آن به سنت شکنی تعبیر می شود در حالی که طبق آداب و سنن سنندجی باید فقط شب نوروز بر پشت بام ها آتش روشن کرد.

 نوروزنامه رسمی دیرین

عبدالمومن مردوخ در خصوص رسوم و آیین نوروز در سنندج، گفت: هر خانواد‌ه‌ای در وسع و توان خود به تهیه اقلام ضروری و مورد نیاز این ایام از قبیل میوه، شیرینی، برنج و گوشت و وسایل عید که آینه و تخم‌مرغ‌های رنگ کرده و قرآن را شامل می شد، اقدام می کردند   در نهایت با اعلام تحویل سال اعضای خانواده روی پدر و مادر خود را می بوسیدند و پدر به بچه‌ها سکه های یک ریالی و دو ریالی می داد.کوچکتر ها نیز نزد بزرگان فامیل و همسایگان برای تبریک عید می‌رفتند.

وی ادامه داد: باری از عادات و رسوم بچه ها در قدیم درست کردن نوروزنامه بود، نوروزنامه عبارت بود از یک صفحه کاغذ تمیز و بزرگ که بر بالای آن اشکال سماور و قلیان و بشقاب‌های سمنو و ظرف‌های تخم مرغ و شیرینی و ماهی می‌کشیدند و در آن صفحه اشعاری خود ساخته در آن می‌نوشتند و روز‌های عید به پدر و مادر خود نشان می‌دادند و بدان وسیله عیدی را مطالبه و به پدر و مادر خود تبریک می گفتند.

نوروز شد نوروز شد / گل در چمن فیروز شد/ نوروز نو بازآمده/  قمری به آواز آمده/نوروز نو بازآمده / بلبل به پرواز آمده/ بابا بده نوروزیم / تا برخوری از روزیم/ای مادر حوری سرشت /جای تو باشد در بهشت/مادر بده نوروزیم /تا برخوری از روزیم و...

افرازه در ادبیاتی مشابه با مردوخ ضمن صحه گذاشتن بر این اظهارات، معتقد است: اکثر رسوم کهن مردم سنندج دچار رنگ باختگی شده اما تنها چیزی که ماندگاری خود را حفظ کرده این است که عموم مردم اعم از غنی و فقیر لباس نو و طهیر به تن داشتند.  

« فرجه» تفرجگاه مردم در سیزده بدر

عزیز افرازه   روایت خود را از سیزده بدر نیز این گونه تشریح می‌کند و می‌گوید: بهار است و سیزده بدر و باید طبق رسوم و عادات  پیشینیان به فرجه رفت.

قریه فرجه با حصار کوه‌هایش و آفتاب غروب سنندج که تا آخرین لحظه بر آن می‌تابد دارای هوایی گرم است و با این مناسبت سبزه و شکوفه‌هایش زود رس هستند و هجوم مردم در این مکان در روز سیزده بدر بدین جهت است.

وی در ادامه گفت: هر کس به اندازه قوت بازو و نیروی جسمانی مقداری از اسباب و اثاث از قبیل سماور، سطل آب، فرش و پتو و گلیم را برداشته و به میعادگاه سرازیر می شدند و با رسیدن ظهر صحرا روندگان به غذا خوردن مشغول بودند و اندک اندک در بعدازظهر دُهل و سُرنا و اسب سواران با تاخت و تاز از دامنه کوه‌ها نمایان می شدند و رقص و پایکوبی می کردند.

آقا مومن نیز پرت کردن سیزده سنگ در سیزده بدر را این گونه بازگو می کند : هر انسانی در این روز سیزده عدد سنگ با نیت دور شدن از درد و بلا و یا بیان آرزو در مشتش نگه داشته است و در عین حرکت کردن و راه رفتن سنگ ها را از پشت سر پرت کرده و به عقب هم نگاه نمی کرد بدین ترتیب مراسم سیزده بدر با چنین رویه ای به اتمام می رسید.

به هر حال برگزاری مراسم نوروز در کردستان به رغم محدودیت‌ها در طول تاریخ از سوی برخی حکومت ها، هیچ وقت رونق و و رواج خود را از دست نداده است. پس چه بهترکه به عنوان یک میراث ملی و فرهنگی مورد حمایت قرار گیرد و مردم در برگزاری آن آزاد گذاشته شوند.

از آن جایی که در کردستان برگزاری این جشن همراه با شور و شوق فراوان و آمیخته با شادی و شعف خاصی است می‌تواند مورد جلب توجه مسافران و گردشگران داخلی و خارجی شود، نوروز به عنوان عنصر فرهنگی نقش مهمی در توسعه صنعت گردشگری دارد و برگزاری جشن های نوروزی در استان نیز انگیزه ای برای سفر گردشگران است.سازمان میراث فرهنگی و گردشگری نیز باید از این فرصت استفاده کرده و با تبلیغ مراسم نوروز در کردستان به  جذب سرمایه‌گذاران در حوزه های مختلف گردشگری و ....بپردازد . این کار نه تنها موجب اشتغالزایی در استان  می شود که شادی را نیز برای مردم کردستان به ارمغان می‌آورد.