‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍صنعت چاپ و نشر کردستان همچنان مهجور است

به گزارش خبرنگار ایلنا، « دولت حمایت‌های مادی و معنوی خویش را از صنعت چاپ و نشر دریغ نورزد تا حیات و جریان داشته باشیم»؛ این سخن و درد مشترک اکثر فعالان حوزه چاپ و نشر در کردستان است که همگی بر آن متفق القول هستند.

خواسته و انتظاری راستین و حقیقی که با روی کار آمدن دولت هایی با مشی و جریان فکری مختلف رنگ خوشبختی به دیدگانش ندیده و گویی چنین حوزه ای جزو اولویت و برنامه های دولت نبوده است که اگر می بود جای خالی کتاب در سبد هزینه خانوارها به این شدت احساس نمی شد.

حال«ایلنا»پای صحبت فعالان و دوستداران این صنعت که با سوز عشق و فعالیت مستمر سعی در سرپا نگه داشتن این صنعت داشته اند، نشسته است.

مشتاقانی که تطور و توالی خواسته های خویش را از طریق تریبون های مختلف بازگو کردند اما راه به جایی نبردند.

با این حال این گفت و گو نشان می دهد که چند دلیل کلی و اساسی برای کم رونق شدن حیات صنعت فوق وجود دارد که از سوی ناشران؛ سانسور کتب مذهبی اهل سنت از سوی ممیزان کتاب، نبود نمایشگاه استانی به صورت منظم و عدم واگذاری صدور مجوز کتاب کردی به خود استان یادآوری می شود. از طرف دیگر پرداخت تسهیلات با بهره بالا، نبود نظارت کافی جهت توزیع عادلانه نیازهای چاپی بین فعالان از عوامل کم فروغی چراغ چاپخانه داران است که در پی به آن اشاره می شود.

ارشاد از دادن صدور مجوز به آثار بی محتوا خودداری کند

 مدیر انتشاراتی میدیا که آغاز فعالیت خود را به سال ۷۹ نسبت می دهد در خصوص وضعیت نشر در استان می گوید: با اینکه حوزه نشر در بخش های مختلف نیاز به حمایت جدی دارد اما در چند سال اخیر و در غیاب بی توجهی ارشاد نه تنها روند روبه رشدی نداشته بلکه اعمال محدودیت ها و ضوابط دست و پا گیر مانع از ظهور و بروز ماهیت حقیقی آن گشته است.

وفا حسینی اولین مشکل را اجبار الحاق عبارت« بر اساس منابع اهل سنت» بر روی کتاب های فقه و احکام دانست و گفت: پس از قول ها و بخش نامه ها این برچسپ همچنان پابرجا و تثبیت مانده است. چه اینکه سعدی سجادی با تایید سخنان همکارش می گوید، فضای کم و کوچک اختصاص داده شده به ناشران اهل سنت نیز مفهوم تبعیض را القا می کند.

اما این فعال حوزه نشر، نبود نمایشگاه استانی به صورت منظم و پایین بودن تیراژ کتاب در استان را از دیگر مسائل و مشکلات قلمداد می کند و افزود: صرف هزینه های گزاف در اموری که ارتباط و سنخیتی به استان ندارد و بعضا اعتبار کلانی را به خود اختصاص می دهد در مقابله با عدم تامین اعتبار برای برپایی نمایشگاه کتاب کارشکنی و ضعفی عمیق است که بایستی دیده شود. از سوی دیگر پایین بودن محسوس تیراژ کتاب در استان که در نتیجه کاهش قدرت خرید خانواده ها به وقوع پیوسته امری است که باید مهم تلقی شود.

حسینی در پاسخ به این سئوال که روند صدور مجوز کتاب در کردستان به چه شکل است، می گوید: صدور مجوز برای انواع کتاب های کردستان زمانبر است و حتی بسیاری از کتاب ها نیز پس از چند بار اصلاحیه، مجوز صدور به آن ها داده می شود. اما مهم تر از این مسائل عدم رعایت قانون مالکیت در کردستان است چنانکه بسیاری از کتب بدون اطلاع نویسنده و با اعمال سلیقه های شخصی تغییر داده می شود، از این جهت مفهوم واقعی مطلب به مخاطب القا نمی شود.

وی معتقد است، دادن مجوز به هر کتاب و با هر محتوایی از سوی ارشاد قابل پذیرش نیست چرا که هستند کسانی که طی چندین سال تحقیق و مطالعه بی هیچ ادعایی کتابی پر محتوا و با مفهوم روانه بازار می کنند و ماندگاری اثر را تضمین می نمایند. این سخنی است که محمد مرادی نویسنده تاریخ ادیان باستان بر آن صحه می گذارد و ادامه می دهد، برخی از موضوعات و مفاهیم به بررسی و تجربه میدانی نیازمند است و اینکه شماری از کتاب ها در کنج قفسه ی کتابخانه ها غبار را لمس می کنند این است که مبنای تهیه کتاب ها بعضا منبع آثار نویسندگان دیگر است لذا جهت جلوگیری از تولید آثار بی محتوا می طلبد ارشاد اتاق فکر و کارگروهی برای بازبینی آثار تشکیل دهد.

نقش کانون های آگهی و تبلیغات تعریف شود

سرپرست چاپخانه بهرامی که وامدار و رهرو پدر خویش در عرصه چاپ است پیش از بیان هر چیز شور و عشق خویش به این حرفه را کتمان نمی کند و می گوید: فعالیت و ورود به عرصه چاپ مشروط به شروطی چون مهر و شیفتگی به شغل و داشتن سرمایه و نیز مهارتی که در گذر زمان نصیب فرد می شود، است.

فرید بهرامی در عین حال مشکلات فراروی این صنعت را هم این گونه شرح می دهد، امروزه وجود کانون آگهی و تبلیغات شرایط دشوار و بغرنجی را پیش روی چاپخانه داران قرار داده است چه اینکه با سهم بری ناعادلانه از چاپخانه ها منجر به محدود کردن فعالیت این صنعت شدند به طوری که با واسطه و ارتباط گیری نیاز های چاپی استان را در خارج از استان چاپ می کنند؛ در واقع با «دلالی» سود و بهره ای عاید کانون می کنند.

وی این مسئله را بیشتر تفسیر می کند و می گوید: آنچه که عیان و نمود دارد وضعیت نابسامان اقتصادی و بیکاری جوانان است که آن ها را به راه اندازی مکانی موسوم به کانون آگهی و تبلیغات سوق داده است. حرفه ای که انجام امور«طراحی» در آن تعریف شده است اما با اخذ مجوز از ارشاد و درج عنوان چاپخانه بر تابلوی محل فعالیت خویش عملا امور و فعالیت های چاپخانه را متاثر ساخته است. با این حال طبق نقش از پیش تعیین شده باید همراه و همگام چاپخانه ها باشند.

سرپرست چاپخانه بهرامی در پاسخ به این سوال که آیا پراخت تسهیلات جوابگوی هزینه های جاری دستگاه های چاپ می شود، گفت: هزینه های خرید دستگاه چاپ که عمدتا خارجی است با تسهیلات اندک و بعضا سود بالا جوابگو نیست مگر اینگه که داشتن سرمایه کافی تداوم حیات این صنعت را تضمین کند، سخنی که مورد تایید دیدگاه ناصر رحیمیان چاپخانه دار سنندجی واقع شد.

این چاپخانه دار در خصوص سفارشات و نیاز های چاپی ادارات و تامین آن در خارج از استان، معتقد است: با اینکه به کرات به استانداری نامه و درخواستی مبنی بر اینکه سفارشات اداری استان از طریق ارشاد و اتحادیه و با توجه به ظرفیت چاپخانه ها توزیع شود، ابلاغ کردیم اما شاهد هستیم واسطه و توسل جستن به ترفند های ماهرانه از سوی سودجویان مانع  سهم بری چاپخانه ها از این مقوله شد، دیدگاهی که فرید بهرامی نیز بر آن موافق است.

رحیمیان همچنین درباره رجوع و واگذاری کتاب های ناشران به استان های دیگر برای چاپ، می گوید: به رغم اینکه کردستان امکانات مناسبی در زمینه چاپ دارد و می تواند نیازها را تامین کند اما تحت شرایط مختلف چون اختلاف قیمت ها که علت آن هم به گستردگی فعالیت امورحوزه چاپ در استان های دیگر و به تبع ارزان تمام شدن چاپ بر می گردد، به این پتانسیل اعتماد نمی شود.

نوید روزهای خوب برای چاپ و نشر کردستان

رئیس اتحادیه چاپ و نشر کردستان در گفتگو با ایلنا، به سرنوشت مشترک صنعت چاپ و نشر در استان و لزوم حمایت های مالی و معنوی دولت به این حوزه اشاره کرد و گفت: مهم ترین نکته ای که باید در خصوص وضعیت این صنعت بیان کرد این است که شرایط حوزه چاپ و نشر مطلوب فعالان این عرصه نیست.

فرید عزت پور ضمن یادآوری مشکلات مطرح شده صنعت چاپ و نشر در کردستان معتقد است: دولت با حمایت های مادی چون تسهیلات بانکی کم بهره و یا بدون بهره و تفویض اختیارات به متولیان این حوزه می تواند به تداوم حیات آن ها کمک کند چه اینکه با این عمل از سکون و ایستایی و بیکار شدن افراد جلوگیری می شود.

با این وجود مسئولان ارشاد تصویر متفاوت تری از آنچه موجود است را در مقابل دیده گان قرار می دهند؛ به طوریکه رئیس اداره امور فرهنگی ارشاد به حمایت های مادی دولت در قالب طرح های حمایتی چون طرح پاییزه و زمستانه و عیدانه و کتاب گردی به ناشران و کتابفروشان اشاره می کند و معتقد است: فعالان کتاب با ثبت نام در سامانه می توانند تخفیف ۲۰ تا ۳۰ درصدی اعمال شده براین کالای فرهنگی را جبران کنند.

 به گفته مهدی صمدی، تشکیل کمیته و شورای خرید کتاب برای بازنگری و اصلاح محتوای کتاب همان طور می‌تواند مفید واقع شود که دیگر موانع و مشکلات چون روند صدور مجوز کتاب های کردی و واگذاری آن به خود استان‌ها و همچنین ممیزی کتاب با روی کار آمدن مدیر کل بومی اهل سنت به تدریج حل و فصل می‌شود.

اما نوید روزهای خوب حوزه چاپ از سوی مهوش‌طلوعی کارشناس امور چاپ و نشر ارشاد نیز مطرح می‌شود، که انتخاب مدیرکل بومی فتح بابی برای حل و فصل مشکلات چندین ساله این صنعت خواهد بود.

سخن اینکه با توجه به جمیع شرایط ذکر شده امید است با انتصاب مدیریت جدید ارشاد کردستان، افق های جدیدی به سوی صنعت چاپ و نشر گشوده شود.حوزه ای که مشکلاتش با آمد و رفت مدیران مختلف همچنان پابرجاست. اما نتیجه چه خواهد شد، پرسشی است که گذر زمان به آن پاسخ خواهد داد.

گزارش از : فاطمه ارشدی