کسری زندگی کارگری و بازنشستگی را هنوز نمی‌توانیم کنترل کنیم/هر کجا احساس بی‌عدالتی بوده، ناآرامی بیشتر بوده/وضعیت جامعه از نظر رفاهی خوب نیست اما سیاست‌مان درست است

به گزارش خبرنگار ایلنا، علی ربیعی (وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی) در پاسخ به اولین سوال مجری برنامه گفتگوی ویژه خبری؛ مبنی بر اینکه «در بودجه سال آینده تعیین شده که حقوق کارمندان حداکثر تا 20 درصد افزایش یابد. فکر می‌کنید توافق برای سال آینده روی چه رقمی باشد؟» گفت: سوالتان ساده است اما متاسفانه خیلی‌ها در زمینه اندازه‌گیری مزد و میزان آن و نقش آن در قیمت تمام شده کالا بحث علمی نمی‌کنند. موضوع حداقل مزد فقط مختص یک طبقه نیست. من معتقدم که مزد با قدرت خرید مردم و سیاست‌های عدالت‌جویانه‌ای که دنبال می‌کنیم، ارتباط دارد.

وی با بیان اینکه «مزد شاخص رفاه یک جامعه است» ادامه داد: یکی از مهم‌ترین مباحثی که جامعه به‌صورت ملموس در زندگی یک ساله خود احساس می‌کند بحث مزد است و از این لحاظ برای ما پراهمیت است. بنابراین سیاست‌هایی که ما در مورد مزد اتخاذ می‌کنیم به نظرم نمی‌تواند خارج از سیاست‌های عادلانه کردن درآمدهای جامعه و رفع فقر باشد اما خیلی‌ها موضوع  را فارغ از این می‌بینند.

ربیعی خاطرنشان کرد: صادقانه بگوییم قدرت خرید مردم و کارگران خوب نیست. در یک دهه اخیر تقریبا قدرت خریدی را می‌بینیم که براساس آن وضع بهتر می‌شود. چهار سال ساکن است و قدرت خرید بهتر نمی‌شود و برای مردم ثابت می‌ماند، بعد می‌بینیم سقوط می‌کند و وضع خراب‌تر می‌شود و شکاف می‌افتد. مثلا امروز 67 درصد بین آنچه یک بازنشسته گرفته و از دست داده؛ فاصله افتاده و آن را باید با سیاست مزدی جبران کنیم.

او ادامه داد: ما الان مزد را اضافه می‌کنیم و خیلی هم خوشحالیم. این سیاست ماست که مزد را بر تورم پیشی دادیم و سیاست درستی هم هست اما واقعیت این است که کسری زندگی کارگری، بازنشستگی و کارمندی را هنوز نمی‌توانیم کنترل کنیم.

ربیعی با بیان اینکه «دو کار انجام دادیم تا مزد بر تورم پیشی بگیرد»، گفت: من هنوز معتقدم که ما باید یک دهه این سیاست را دنبال کنیم که در این صورت تازه مردم را برمی‌گردانیم به قدرت خریدی که در سال‌های گذشته داشتند.

وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه «بررسی‌ها نشان می‌دهد از سال 86 تا 92 در بخش شهری 22 درصد و در روستایی 38 درصد از قدرت خرید مردم کاسته شده است. این افزایش دستمزد مساوی افزایش هزینه تولید است. اگر قرار باشد این سیکل را ادامه دهیم یعنی افزایش هزینه تولید می‌شود مساوی عدم رقابت‌پذیری تولید و ورشکستگی بنگاه‌ها و بیکار شدن عده‌ای» گفت: اولا افزایش دستمزد باعث می‌شود که قدرت خرید مردم بالا برود و این به تولید کمک می‌کند. بالاخره این سبد مصرف وجود دارد. معمولا بازنشسته‌ها، کارمندان و کارگران قدرت پس‌انداز ندارند و هرچه به دست می‌آورند باید خرید کنند و این به آنها کمک می‌کند. دوم اینکه من فکر می‌کنم اندازه مزد را در قیمت تمام شده کالا غیرواقعی محاسبه می‌کنیم. هزینه مبادله و بانک و تکنولوژی و بهره‌وری و مدیریت را اندازه نمی‌گیریم و روی شاخص مزد می‌ایستیم.

ربیعی ادامه داد: من فکر می‌کنم اگر با سایر شاخص‌ها کنترل کنیم، وضع‌مان در نسبت مزدمان با قیمت تمام شده کالا از بعضی کشورها بهتر است و از بعضی نه. کماکان فکر می‌کنم باید مزد را افزایش دهیم. اگر بخواهم سال پایه را 91 بگیریم باید ضرب در 3.2 کنیم تا به قدرت خرید قابل قبولی نسبت به آن سال‌ها برسیم.

او در پاسخ به این سوال که «نظرتان در این‌باره چیست» گفت: نمی‌خواهم پیش‌داوری کنم. من وزیر کار هستم و مراقب تولید هم هستم و این موضوع هم برایم مهم است. معتقدم بنگاه‌ها جاندار نیستند. نباید کاری کنیم که به بنگاه هم فشار بیاید اما قدرت خرید کارگر، وضع بازنشسته و مزد برای کارگر فقط به سیاست تولید مرتبط نیست بلکه به مسائل اجتماعی هم مربوط است. البته ممکن است تولیدکنندگان بگویند هزینه سیاست‌های اجتماعی‌تان را ما نباید بدهیم؛ این هم هست اما من فکر می‌کنم در مورد عدالت ما وضعیت نامناسبی داریم.

ربیعی درباره زمان نهایی شدن مزد نیز گفت: صبح خدمت آقای دکتر  روحانی بودم و در این زمینه صحبت کردیم. هم درباره کنترل تورم و هم پیشی گرفتن مزد. سیاست دولت همین است و روی آن توافق شده. باید بتوانیم این روند را بیشتر کرده و ادامه دهیم و اگر وضع مالی‌مان خوب شود با کارهای جانبی دنبال کنیم. اما مذاکرات معمولا آنقدر طولانی است و تنها جایی هست که به‌صورت حقیقی و واقعی در آن چانه‌زنی می‌شود، همین جلسات است. باور کنید تا لحظه آخر نمی‌دانم نتیجه چه خواهد شد. جلسات مزد معمولا تا شب عید طول می‌کشد اما سعی می‌کنیم امسال به شب عید نیفتد چون مسائل دیگری را می‌تواند تحت تاثیر خود قرار دهد.

در ادامه این گفتگو، علی خدایی (فعال کارگری) به صورت تلفنی به برخی اعتراضات اخیر ازسوی جامعه کارگری اشاره کرد. وی با اشاره به موضوع دست‌اندازی دولت به صندوق تامین اجتماعی با تصویب بند ز تبصره ۷ لایحه بودجه ۹۷ دولت توسط مجلس شورای اسلامی گفت: حق بیمه کارگردن جزء اموال عمومی نیست بلکه حق‌‌الناس است و بیمه‌شدگان و بازنشستگان تامین اجتماعی تعلق دارد و دولت حق دست‌اندازی به آن را ندارد اما متاسفانه دولت می‌خواهد به دلیل اینکه در بحث طرح تحول سلامت موفق نبوده است، از صندوق تامین اجتماعی پول بردارد و برای طرح تحول سلامت تامین اعتبار کند.

عضو کارگری شورای عالی کار در ادامه سخنان خود گفت: سازمان تامین اجتماعی 123 میلیارد تومان از دولت طلب دارد اما دولت به‌جای طلب سازمان تامین اجتماعی؛ پروژه‌های نیمه‌کاره را به تامین اجتماعی داده است.

 ربیعی  نیز در واکنش به سخنان خدایی گفت: قرار نیست کسی دیگر یا افرادی دیگر منابع تامین اجتماعی را خرج کنند. این منابع باید توسط خود سازمان تامین اجتماعی خرج شود. هرچند این طرح تصویب شده اما من با آن مخالف بودم و در ولت نیز مخالفتم را بیان کردم، ولی مقرر شد هیچ سازمانی به جز تامین اجتماعی حق هزینه کردن از این منابع را نداشته باشد.

 وی با اشاره به خدمات سازمان تامین اجتماعی گفت: امروز منابع درآمدی ما در سازمان تامین اجتماعی از هزینه‌ها پیشی گرفته و به سقف 20 هزار میلیارد تومان رسیده است البته ما هنوز به بیمارستان‌ها بدهی داریم.

وزیر کار ادامه داد: متاسفانه به دلیل برخی قوانین از لحاظ درآمدی ما دچار کاستی هستیم و اگر منابعی که به ما داده نشده؛ به ما داده شود، پول کم نمی‌آوریم. ما سعی کردیم یک روز حقوق مستمری‌بگیران را عقب نیندازیم و این در حالی است که ما باید 540 مییلیارد تومان مستمری پرداخت کنیم. 

ربعی با اشاره به بحث حذف فقر مطلق در کشور گفت: امروز ما شاهد نابرابری در حاشیه شهرها و مرکز شهرها هستیم. امروز یک نفر در شهر تهران برای استفاده از امکانات و هزینه زندگی در ماه حدود دو میلیون تومان هزینه می‌کند درحالیکه مثلا این مبلغ در زاهدان صفر می‌شود.

 وی ادامه داد: امروز باید روستاییان و حاشیه‌نشین‌های شهرها را توانمند کنیم و به فقر حمله کنیم اما حمله به فقر نیاز به سیاست منسجم دارد. اگر فقر رها شود، نابرابری را تولید می‌کند و افزایش می‌دهد. امروز متاسفانه  هر سیاستی که اتخاذ می‌کنیم؛ بیشتر دهک‌های یکم تا سوم از آن بهره‌مند می‌شوند. هر کاری تئوری و نظریه می‌خواهد. ما باید یک سیاست بیست ساله را در حوزه مبارزه با فقر در پیش بگیریم.

 ربیعی با اشاره به بودجه دولت در سال 97 برای از بین بردن فقر گفت: از 7 هزار میلیارد تومان پیشنهاد دولت برای این طرح، مجلس با 4 هزار میلیارد تومان موافقت کرد و باید 3 هزار میلیارد تومان باقیمانده را خودمان تامین کنیم.

 وی با اشاره به رشد سالمندی در کشور نیز گفت: جامعه آینده رو به سالمندی می‌رود و این مسئله سیاست خاص خود را می‌خواهد تا سالمندان به سمت فقر نروند.

ربیعی افزود: دولت روحانی به دنبال محدود کردن فقر است. ما روی فقر غذایی کار کردیم و در زمینه فقر آموزش نیز در دنیا افتخار داشته‌ایم. روی بیمه روستایی هم کار کردیم و از طرح‌های سنتی در حال عبور هستیم.

وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی ادامه داد: در کشور شش میلیون نفر بیمه نشده هستند که در این باره، لایحه آن در دولت در حال بررسی است.

ربیعی درباره ضریب جینی نیز اظهار داشت: ضریب جینی که بدون تحلیل بیان می‌شود، درست نیست. اگر از من بپرسید، می‌گویم وضعیت جامعه از نظر رفاهی خوب نیست. از من پرسید، می‌گویم سیاست‌مان درست است. از من بپرسید، می‌گویم باید با همین روش‌ها پیش رفت و ... هرچند وضعیت معلولان ما اصلا خوب نیست و احساس بی‌عدالتی زیاد است و فقر شهری عریان است.

وی در پاسخ به سوالی پیامکی مبنی بر اینکه «آیا حقوق دو میلیون تومانی را برای فرد بازنشسته قبول می‌کنید؟» تصریح کرد: من اگر بگویم قبول می‌کنم، اشتباه است. من قبول نمی‌کنم. کاملا حق با مردم است. البته ما در این دو، سه سال تلاش کردیم. نسبت به زمانی که من وزیر شده‌ام، ۸۹ درصد از وضعیت بازنشستگان را بهبود دادیم ولی کافی نیست.

وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی با تاکید بر اینکه «فاصله بین حقوق کارگری و تورم را کاهش دادیم و بهبود یافته است»، خاطرنشان کرد: از من بپرسید آیا وضعیت مردم بهتر شده است؟ می‌گویم خیر. ما متاسفانه با زبان خوب نتوانستیم با مردم درست حرف بزنیم. وضع خوب نیست ولی سیاست ما درست است. ما وضعیت را فهم کرده‌ایم و باید با همین فرمان پیش برویم ولی اینکه مدام تحلیل منفی ارائه داد هم درست نیست. باید وضعیت مردم را بهبود داد و قدرت خرید مردم را افزایش دهیم.

ربیعی با اشاره به ناآرامی‌های دی‌ماه نیز ابراز داشت: من گاهی مطالعات میدانی مستقل انجام می‌دهم. در هنگامی که ناآرامی‌ها پیش آمده بود، آنها را در اطلس جغرافیایی ریختم و دیدم هر کجا که احساس بی‌عدالتی بوده، ناآرامی هم بیشتر بوده است. وقتی در شهری؛ تئاتر و سینما وجود ندارد و فرد احساس خوب به آینده ندارد و بی‌عدالتی بیشتر است، ناآرامی هم پیش می‌آید.

وی درباره طرح اشتغال فراگیر بیان کرد: ما برنامه شش‌گانه اشتغال را در سال ۹۶ دنبال می‌کنیم که برنامه سال‌های ۹۷ و ۹۸ هم در امتداد همین برنامه است. هرچند ممکن است اصلاحاتی نیز در این برنامه صورت بگیرد. یکی از سیاست‌های ما تثبیت شغل است. هزینه ایجاد شغل ۴۰۰، ۵۰۰ میلیون تومان است. با آقای شریعتمداری و وزیر کشور در حال همکاری هستیم. به استاندار‌ها تفویض اختیار کردیم. من امروز ظهر در جمعیت امام علی(ع) حضور یافته بودم. یک فردی می‌گفت من شغل هم که پیدا می‌کنم بازهم احساس ناامنی شغلم را تهدید می‌کند.

وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی افزود: ما مداخله در شغل‌ها نخواهیم کرد. ما در تثبیت مداخله می‌کنیم. سیاست ما اشتغال فراگیر است. بودجه پیشنهادی ما در این باره برای سال آینده ۷۲ هزار میلیارد است. سه هزار بودجه برای بازار کار داریم و اجازه گرفتیم ۱۲ هزار میلیارد تومان از سرجمع عمرانی جابجا شود.

ربیعی درباره اشتغال روستایی نیز یادآور شد: بحث روستاها هم به سال آینده منتقل شده است. در مسئله روستاها تاخیری نیست و از آن دفاع می‌کنم.

وی در واکنش به تاخیر در اجرای طرح اشتغال فراگیر عنوان کرد: آیا ما می‌خواهیم پول بپاشیم یا شغل ایجاد کنیم؟ آیین‌نامه‌ها را تنظیم کرده‌ایم. من یک هفته در میان با ۱۰ بانک دیدار دارم. اگر قرار به پول‌پاشی بود، من مسئولیت نمی‌پذیرفتم. گاهی فشار ایجاد می‌شود. گاهی فکر می‌کنند با ۲۰۰ هزار تومان کار درست می‌شود. با پول‌پاشی شغل درست نمی‌شود بلکه باید نهادسازی صورت گیرد.

وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی اضافه کرد: مسئله دیگر، اشتغال روستایی است. ۳۰۰ هزار نفر در طرح اشتغال فراگیر و اشتغال روستایی ثبت کردند که ۸۷ هزار طرح پذیرفته شده و به بانک‌ها معرفی شده‌اند و در مرحله مطالعات در بانک‌ها است. برای تسریع از کارگروه بانک‌ها به کارگروه فنی انتقال داده شده است. ما نظام تضامین مالی تعریف کردیم و در معاونت تعاون هزار روستا مطالعه شده‌اند.

وزیر کار، رفاه و امور اجتماعی ادامه داد: اشتغال حمایتی را دنبال می‌کنیم و وام‌ها را به سمتی می‌بریم که از نهادهای حمایتی کمک بگیریم. همین‌جا از بنیاد مستضعفان و بسیج تشکر می‌کنم که به کمک ما در اشتغال آمدند. طرح آخرمان یعنی طرح کاج مهم است. ما 3 هزار میلیارد تومان بودجه داریم. هم مشوق کارفرمایی می‌گذاریم و هم انشالله در هفت استان اصلی محروم با معکوس درآمد و نرخ بیکاری؛ یارانه دستمزد خواهیم داد.

ربیعی یادآور شد: طرحی را خود آقای رئیس‌جمهور اعلام کردند مبنی بر اینکه یک سال افرادی که می‌خواهند در محیط واقعی کار آموزش ببینند را از شمول قوانین کار خارج کنیم و کارپذیران و افرادی که کارآموز می‌پذیرند به راحتی به خصوص در صنوف این پذیرش را داشته باشند. هفته گذشته از سه اتاق دعوت کردیم که شامل اتاق اصناف، کانون کارفرمایی، اتاق تعاون و اتاق بازرگانی بود. می‌خواهیم امور را به خود آنها  واگذار کنیم و این شش برنامه انشالله انجام می‌شود.

او با اشاره به اینکه بخشی از اشتغال سمت مردم است، گفت: ما باید بدانیم و شما باید در این برنامه‌ها به مردم بگویید که دیگر موضوع اشتغال به مثابه استخدام تمام شد. دیگر اینطور نیست که هرکسی فکر کند برای اشتغال باید مستخدم یک جای دولتی شود. من یک رفیق قدیمی دارم، هفته پیش او را دیدم، بچه‌اش گفت من بیکارم. دیدم فروشنده مغازه‌ای است و ماهی سه میلیون تومان درآمد دارد اما می‌گوید بیکارم چون فروشندگی می‌کند درحالیکه همین هم یک شغل است. او فکر می‌کند باید استخدام شود. باید انگاره‌هایمان را در مورد شغل‌ها تغییر دهیم. بحث زیاد است اما واقعیت این است که ورودی نیروی کارمان بیشتر از اشتغال است و باید فکری بکنیم اما امسال هم سال بدی نبوده است.

ربیعی در پاسخ به سوال دیگر مجری مبنی بر اینکه «بالاخره تکلیف یارانه نقدی در سال 97 چیست؟ آیا کسی از این قطار پیاده می‌شود؟ اگر بله؛ بگویید با چه سازوکاری؟» گفت: تا الان که من اینجا هستم هیچ برنامه خاصی در این زمینه نداریم تا مصوبه مجلس بیاید. برنامه‌ای که الان تدوین کرده باشیم و بخواهیم در سال 97 تعدادی را حذف کنیم، نداریم. فعلا مصوبه‌ها و برنامه‌ها را بسته‌ایم.

او ادامه داد: من یکبار هم گفته‌ام که دهک‌های میانی ما بسیار ویژه‌اند. وقتی از دهک‌های بالاتر می‌آیید پایین؛ می‌بینید آنقدر جاندار نیستند که بتوانید زندگی‌شان را دست‌کاری کنید. من به عنوان وزیر کار برای این موضوع برنامه دارم اما قعلا تصمیمی در جلسه‌ای اتخاذ نشده که بخواهیم کاری انجام دهیم. تا الان هیچ برنامه و تصمیمی در این زمینه نداریم.

در بخش دیگری از این برنامه محسن ایزدخواه (معاون پیشین حقوقی و پارلمانی سازمان تامین اجتماعی) به صورت تلفنی به گفتگوی ویژه خبری پیوست. وی با اشاره  وضعیت صندوق‌های بازنشستگی گفت: یکی از عوامل موثر در صندوق‌های بازنشستگی اقتصاد کلان است. اگر قرار باشد برای این صندوق‌ها دولت چاره‌اندیشی کند باید متعهد به قانون ساختار نظام جامع رفاه باشد و دست‌اندازی خود را در سطوح مختلف بیمه‌ای به حداقل برساند و به مقوله سه‌جانبه‌گرایی بپردازد و از نصب مدیران سیاسی پرهیز کند و از بی‌ثباتی در مدیریت صندوق‌های بیمه‌ای خودداری کند.

 ربیعی نیز در پاسخ به ایزدخواه گفت: مشکل اصلی در مورد صندوق‌ها از 25 سال پیش آغاز شده است ولی هیچکس این مشکلات را بیان نکرد. اولین کسی که از مجلس برای این صندوق‌ها درخواست جلسه غیرعلنی کرد، من بودم که در سال 92  پیگیری و بیان کردم. البته مشکل این صندوق‌ها در بسیاری از کشورها وجود دارد.

وی ادامه داد: در برخی از این صندوق‌ها مثلا صندوق فولاد، پولی از کارگر گرفته می‌شود اما به حساب صندوق واریز نمی‌شود درحالیکه باید صندوق با پول بازنشسته‌ها فعالیت اقتصادی کند و به آنها سود بدهد. 

 ربیعی با اشاره به تفاوت صندوق بیمه‌ای با صندوق حمایتی گفت: مثلا می‌گوییم افراد باید 20 ساله بازنشسته شوند ولی برای پول آن فکر نمی‌شود. درباره صندوق‌ها مصرف ایجاد شده ولی درآمد درنظر گرفته نشده است.  باید با ثبات مدیریت، مصارف و درآمدها را درست کنیم و باید برای صندوق‌ها یک تصمیم سخت و درست بگیریم. یکی از مواردی که بنا به دستور مقام معظم رهبری مطرح شده؛ بحث تامین اجتماعی و صندوق‌های بازنشستگی است.

 وی ادامه داد: باید منابع را درست پیش‌بینی کنیم و سهم ورودی افراد، دولت و کارفرما را مشخص کنیم. باید  آن را در بودجه‌های سالانه پیش‌بینی کنیم و از بنگاه‌داری خارج شویم و باید سهام‌داری کنیم.

وی در پایان با تشکر از علی لاریجانی (رئیس مجلس) و حسن روحانی (رئیس دولت) گفت: ما مصوبه گرفتیم تا 50 هزار میلیارد تومان در سال آینده از طلب‌های خود را دریافت کنیم و به‌جای بدهی تامین اجتماعی به بانک‌ها بدهیم لذا بدهی تامین اجتماعی به بانک‌ها سال آینده تسویه می‌شود و سال آینده؛ سال اصلاحات صندوق‌ها خواهد بود.