فقرزدایی و رفاه در جغرافیای ایران

به گزارش ایلنا به نقل مرکز روابط عمومی و امور بین الملل وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، این نشست با حضور «حامد قادرمرزی» مدیرعامل صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر، «ابراهیم صادقی فر» رئیس موسسه کار و تامین اجتماعی، «کوثر کریمی پور» مدیر سیاستگذاری اجتماعی در یونیسف، «حبیب جباری» معاون امور برنامه ریزی، نظارت و آمایش سرزمین سازمان برنامه و بودجه کشور، «محسن مردعلی» عضو هیئت مدیره و جانشین مدیرعامل بنیاد علوی و «محمد رضا سپهری» پیشکسوت حوزه بازارکار در موسسه کار و تامین اجتماعی برگزار شد. 

بیمه اجتماعی یکی از شاخص‌های توسعه یافتگی است

«حامد قادرمرزی» مدیرعامل صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر در این نشست درباره پیش شرط‌های ایجاد عدالت اجتماعی توضیح داد. 

وی گفت: رویکرد جغرافیایی به توسعه تشکیل توازن منطقه‌ای تاکید دارد، که این موضوع نیز از پیش شرط‌های گسترش عدالت اجتماعی است. 

وی با ارائه تعریفی از فقر گفت: فقر پیامد توزیع نابرابر ثروت در کشور و مانع جدی برای پیشرفت جوامع است. انحصاری شدن ثروت به معنای محروم شدن اکثریت جامعه از حداقل‌های زیستی است. 

مدیر عامل صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر با اشاره به بندهای قانون اساسی در خصوص رفع فقر، خاطر نشان کرد: خوب است که گفتمان مشترک ما در زمینه مبارزه با فقر و ایجاد رفاه، قانون اساسی باشد. 

وی درباره موضوع فقر در جغرافیا گفت: جغرافی‌دانان فقر را در ارتباط با عوامل محیطی ارزیابی می‌کنند؛ شرایط اقلیم، خاک، آب، پوشش گیاهی و… که باعث ظهور رفتار و فرایندهای زندگی می‌شوند. 

مدیرعامل صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر گفت: در حقیقت فقر در دنیای امروز ناشی از جغرافیا نیز هست و محیط بستر ساز شکل‌گیری فقر در ابعاد مختلف است و این موضوع در ایران که یکی از کم بارش‌ترین کشورهاست اهمیت دارد. 

وی تشریح کرد: جغرافیای فقر به بررسی نسبیت فقر در قلمروهای سرزمینی می‌پردازد و از این نگاه فقر به عنوان پدیده چند وجهی مبین اثرات محیطی و عملکرد نادرست سازوکارهای توزیع درآمد و ثروت در درون ساختار اقتصادی و اجتماعی جوامع است که نمود آن در فضا عینیت پیدا کرده است. 

قادرمرزی افزود: بنابراین برای گسترش عدالت در هر جامعه‌ای نیازمند داشتن نگاه و رویکرد جغرافیایی با محور قرار دادن عدالت منطقه‌ای هستیم. 

مدیر عامل صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر در خاطر نشان کرد: رویکرد جغرافیایی به فقر علاوه بر ترسیم نقشه تفاوت‌های موجود، به تشکیل زنجیره ارزش استفاده از ظرفیت‌های نسبی هر منطقه، تعیین مناطق هدف و تشکیل توازن منطقه‌ای تاکید دارد، که این هم از پیش شرط‌های گسترش عدالت اجتماعی است. 

وی با اشاره به نقش‌های این صندوق در ایجاد عدالت اجتماعی گفت: اساساً گسترش بیمه‌های اجتماعی در دنیا برای تحقق عدالت اجتماعی است زیرا با تامین معیشت افراد در زمان‌های خاص استقلال مالی آن‌ها حفظ و کرامت انسانی آن‌ها تقویت می‌شود. 

قادرمرزی با تاکید بر اینکه بیمه اجتماعی یکی از شاخص‌های توسعه یافتگی است، گفت: صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر در راستای عملیاتی کردن سیاست‌ها و برنامه‌های مبتنی بر قانون اساسی مبنی بر فقرزدایی و ایجاد رفاه برای جامعه هدف می‌تواند شاخص‌های توسعه انسانی و عدالت اجتماعی - اقتصادی را در پهنه سرزمین ملی تقویت و ارتقا دهد. 

فقرزدایی بدون توجه به ویژگی‌های مناطق ممکن نیست

«کوثر کریمی پور» مدیر سیاستگذاری اجتماعی یونیسف در ایران در این نشست اظهار کرد: فقرزدایی بدون درنظر گرفتن مناطق جغرافیایی خاص و ویژگی‌های منحصربه فرد آن جواب نخواهد داد. 

کریمی‌پور با اشاره به لزوم توجه به عوامل مختلف برای تعریف فقر چندبعدی در یک منطقه خاص اظهار کرد: بسته استاندارد مشکل فقر و محرومیت را حل نمی‌کند باید فضا و جغرافیای خاص هر منطقه در نظر گرفته شود. 

وی با اشاره به اهمیت توجه به ویژگی‌های خاص هر منطقه برای حل معضل فقر در آن تاکید کرد: بیشتر تصمیمات ما برای حل مشکلاتی نظیر فقر از مرکزگرفته می‌شود و همین است که کار را سخت می‌کند. 

مدیر سیاستگذاری اجتماعی یونیسف در ایران با اشاره به موضوع مهم «عدالت فضایی» خاطرنشان کرد: با تلفیق دو عامل درآمد فردی و خانوار و محل زندگی فرد و در واقع با درنظر گرفتن فرد در جغرافیا، می‌توان به نتایج جالبی رسید که تحت عنوان مولفه عدالت فضایی تعریف می‌شود. 

وی تأکید کرد عدالت فضایی نیازمند در نظر گرفتن نیازهای خاص هر جغرافیا است و مداخلات باید بر اساس این نیازها تعریف شوند. 

لزوم کاهش تورم در ساختار اقتصادی 

«حبیب جباری» معاون امور برنامه ریزی، نظارت و آمایش سرزمین سازمان برنامه و بودجه کشور در این نشست اظهار داشت: فقرا از ساختار اقتصادی جز کاهش تورم چیز دیگری نمی‌خواهند لذا سیاست‌های اقتصادی باید در این راستا باشد و از شوک درمانی پرهیز شود چرا که هر شوک سبب افزایش فقر می‌شود. 

وی با اشاره به موضوع فقر چندبعدی گفت: فقر چندبعدی شامل ابعاد مختلفی مانند آموزش، سلامت، استانداردهای زندگی و عوامل زیست محیطی و فضایی است و در ایران دو موضوع مسکن و شغل نیز دو بعد مهم است که به فقر چندبعدی اضافه شده است و باید به شکل جدی با توجه به ویژگی‌های کشور ایران مورد بررسی قرار گیرد. 

دکتر جباری به تجربه موفق کشورهای چین و هند در کاهش فقر گفت: ایران نیز باید سیاست‌های خود را بر اساس شرایط خاص کشور و مناطق مختلف آن تنظیم کند و ضمن تجدید نظر در شاخص‌های فقر چند بعدی برای انطباق با شرایط محلی و برنامه‌ریزی هدفمند و مبتنی بر عملکرد برای کاهش فقر، سیاست‌های مؤثر طراحی و اجرایی کند. 

وی با اشاره به اهمیت هدفمندبودن هزینه‌ها برای مقابله با معضل فقر بویژه در استان‌های کم برخوردار اظهار کرد: سرمایه‌گذاری و تخصیص اعتبارات برای مقابله با فقر باید هدفمند و دقیق باشد. ما باید بدانیم که قرار است در چه استانی و با چه رویکردی با فقر مقابله کنیم. 

جباری با اشاره به موضوع فقر فضایی گفت: یکی از اصلی‌ترین مشکلاتی که در مناطق محروم وجود دارد فقر فضایی و بن بست فضایی فقر است. مردمی که در سیستان و بلوچستان زندگی می‌کنند و مجاور مرز هستند، با جبر جغرافیایی در آن منطقه حضور دارند و زندگی می‌کنند و علی رغم همه مشکلات، امکان ارتباط این مردم با آنسوی مرز نیز وجود ندارد. علاوه بر این، برخی مناطق تله فضایی پرورش افراد محروم و فقیر را در خود دارند و افراد در این تله می‌افتند و در این مناطق فقیر بار می‌آ یند. 

وی همچنین با اشاره به نقش بی‌بدیل تغییرات اقلیمی روی بازتولید فقر تاکید کرد و افزود: با هر تغییر اقلیمی، فقر بازتولید می‌شود لذا باید مدیریت یکپارچه در زمینه محیط زیست در نظر گرفته شود و تغییرات اقلیمی در بحث‌های سیاستگذاری و مدیریتی ما مورد توجه قرار گیرد. 

شکاف‌های اقتصادی و اجتماعی میان جوامع شهری و روستایی 

«محسن مردعلی» عضو هیئت مدیره و جانشین مدیرعامل بنیاد علوی در این نشست با تاکید بر پیشرفت در تأمین زیرساخت‌ها در مناطق روستایی کشور اظهار داشت: هنوز شکاف‌های اقتصادی و اجتماعی فراوانی میان جوامع شهری و روستایی وجود دارد که باید با رویکرد توانمندسازی محرومین و توسعه پایدار در مناطق محروم به آن‌ها پرداخته شود. 

وی با اشاره به روندهای اقتصادی کشور گفت: اختلاف درآمد مناطق روستایی و شهری به شدت افزایش یافته است که این موضوع مهاجرت را تشدید می‌کند، 

دکتر مردعلی تأکید کرد که مشکل اساسی در مناطق محروم به دلیل فراهم نشدن درآمد، آموزش، سلامت و کیفیت خدمات است و این عوامل باعث مهاجرت جمعیت روستاها به شهرها شده است لذا بنیاد علوی با رویکردی تحولی، سندی را آماده کرده است که دلایل مهاجرت وعدم ماندگاری را بررسی می‌کند. این سند بر پیشرفت اقتصادی با رویکرد اشتغال، ارتقای عدالت آموزشی، توسعه سلامت، و ایجاد زیرساخت‌های مورد نیاز متمرکز است. 

سهم مناطق از تولید ناخالص داخلی کشور باید تعدیل شود

«محمد رضا سپهری» پیشکسوت حوزه بازارکار با بیان اینکه باید جدول سهم مناطق از کشور تعدیل شود، گفت: برخی از استان‌های کشور سهم بالایی از GDP و برخی سهم پایین‌تری دارند. 

رئیس اسبق موسسه کار و تامین اجتماعی با اشاره به لزوم بهره گیری از تجربیات جهانی برای مقابله با فقر گفت: باید اختیارات مناطق افزایش پیدا کند و این به توسعه منطقه‌ای و رفع محرومیت کمک می‌کند. ما با وجود همه مشکالت وعدم موفقیت، الگوهای توسعه منطقه‌ای موفقی نیز در کشور داشته‌ایم و باید همین الگوها را ادامه دهیم. 

وی افزود: در کنار اینها، باید بانک اطلاعاتی جامعی ایجاد شود تا همپوشانی فعالیت نهادها کمتر شود و منابع در مسیر درست‌تری صرف شوند. 

سپهری ادامه داد: اگر سیاست‌های فقرزدایی از این سلسله نشستهای علمی استخراج و به نهادهای تصمیم ساز و تصمیم گیر منتقل شود، اتفاقات خوبی برای مقابله و رفع محرومیت و فقر در کشور خواهد افتاد. 

مدرسه سیاست‌گذاری در حوزه اجتماعی در مؤسسه کار و تأمین اجتماعی

«ابراهیم صادقی فر» رئیس موسسه کار و تامین اجتماعی در این نشست، با بررسی برنامه‌های پیشین توسعه گفت: موسسه کار و تامین اجتماعی به عنوان نهاد علمی، مشورتی و تصمیم ساز، نشست‌های «گفتمان‌سازی عدالت اجتماعی فراگیر» را با حضور همه ارگان‌های مسئول در این خصوص اعم از سیاست‌گذار، مجری، محقق و با بهره مندی از مطالعات بین المللی و مشارکت بیش از ۲۵ دستگاه برگزار می‌کند. 

وی افزود: در پایان این نشست‌ها با اشتراک تجربه و دانش، بیانیه سیاستی موثر و مفیدی را در اختیار سیاستمداران قرار خواهد داد. 

رئیس موسسه کار و تامین اجتماعی با اشاره به برگزاری نشست‌های علمی مرتبط در حوزه ماموریت‌های وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی اظهار داشت: ما سعی می‌کنیم به جایی برسیم که یک مدرسه سیاست‌گذاری در حوزه اجتماعی در مؤسسه کار و تأمین اجتماعی داشته باشیم و بتوانیم مباحث مختلف را تبیین کنیم و سیاست‌های مبتنی بر آن را به دولت پیشنهاد دهیم. 

موسسه کار و تامین اجتماعی در راستای بهره گیری از ظرفیت‌های نخبگانی و دانش انباشته در کشور و نیز توجه به تجربیات بین المللی نشست‌های علمی و تخصصی در حوزه ماموریت‌های وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی برگزار می‌کند. 

برگزاری سلسله نشست‌های «گفتمان‌سازی عدالت اجتماعی فراگیر از جمله این برنامه هاست؛ پس از برگزاری نشست اول با عنوان« افق گشایی موضوع فقر»، نشست دوم با عنوان «فقرزدایی و رفاه در آینه سلامت»، نشست سوم با عنوان «فقرزدایی و رفاه در آینه آموزش» چهارمین نشست علمی با عنوان «فقرزدایی و رفاه در جغرافیای ایران» برگزار شد.