بازخوانی نقش آمریکایی‌ها در جنبش مشروطه ایران در «مالیه روح مشروطه»
کتاب «مالیه روح مشروطه» با محوریت «بازخوانی نقش مستشاران آمریکایی در اصلاح نظام مالی ایران» و تحلیل و بررسی اقتصاد سیاسی دوران مشروطه روانه بازار کتاب شد.
به گزارش ایلنا، کتاب «مالیه روح مشروطه» با محوریت «بازخوانی نقش مستشاران آمریکایی در اصلاح نظام مالی ایران» و تحلیل و بررسی اقتصاد سیاسی دوران مشروطه به بازار کتاب شد.
در این کتاب پس از مقدمه‌های لازم، بر تجربۀ اصلاح نظام بودجه‌ریزی به دست شوستر (یک دوره) و میلسپو (دو دوره) تمرکز دارد. در این چارچوب، پس از نگاهی کوتاه به زمینه‌های ورود ایشان به ایران، اقدام‌ها و برنامه‌های آن‌ها مرور شده است. روشن است هر آنچه ایشان در دستور کار داشته‌اند، بر بستری از واقعیت‌های زمانی و مکانی استوار بوده و از این رو، لازم است شرایط اقتصاد سیاسی آن روزگاران مد نظر قرار گیرد.
پس از مرور آنچه این دو مستشار آمریکایی از سر گذرانده‌اند، تلاش شده تا ثمره و نتیجۀ اقدام‌های ایشان در کنار موانع و مشکلات قرار گیرد و به این ترتیب، تصویری از «فضای تلاش برای انتظام مالیۀ عمومی» ترسیم شود. روشن است که چنین تصویری، خود آغازی خواهد بود برای تحلیل‌هایی تاریخی که تا به امروز خواهد آمد.
نویسنده کتاب، مشروطه را نیز از منظر اقتصاد سیاسی تحلیل و بررسی می‌کند که در نوع خود کم‌سابقه است. کتاب‌های رایج و منابع مرسوم دربارۀ تاریخ انقلاب مشروطه و تحولات پیش و پس از آن، کم‌تر به ابعاد و زوایای اقتصادی – مالی توجه داشته‌اند. به این ترتیب، منابع اندکی از زاویه‌ای فنی – مالی به تحولات تاریخی آن دوره پرداخته‌اند و در نتیجه، شناخت و درک ایرانیان از «ریشه‌های مالی» تحولات اجتماعی – سیاسی نیمۀ دوم قرن گذشته برای توشه‌گیری و یافتن راه گریز از مشکلات کنونی به هیچ وجه کفایت نمی‌کند.
مرور نوشته‌ها و کاوش در منابع تاریخی مربوط به نیمۀ دوم قرن گذشته حکایت از آن دارد که دولت/حکومت وقت ایران به‌شدت از مصیبتِ کمبود منابع مالی رنج می‌برد و حوادث مخربی چون اجبار به پرداخت غرامت ناشی از جنگ با روسیه، در کنار غفلت از چرخه‌های غیرمولدی که منجر به انحطاط نظام تولید و خلق ارزش اقتصادی می‌شد، ایران را به شرایط «افلاس مالی» نزدیک می‌کرد و اساسا یکی از ریشه‌های عمیق بروز انقلاب مشروطه در آشفتگی نظام مالیۀ عمومی و یکی از عوامل بسیار تعیین‌کننده در تحولات دهۀ ۹۰ قرن گذشته که کشور را تا مرز فروپاشی برد، افلاس مالیۀ عمومی بود و این هر دو ریشه در استقراض‌های کمرشکن خارجی در دهه‌های پیشین (دوران ناصرالدین شاه و مظفرالدین شاه) داشت؛ استقراض‌هایی که برای تأمین غرامت جنگ با روسیه به ایران تحمیل شد، ایرانی که با از دست دادن زمین‌های وسیع حاصلخیز، از یک سو دچار افت درآمد شده بود و از سویی دیگر با از دست دادن جغرافیا و سرزمین‌های مهمی که در مسیر بازرگانی و تجارت بین‌الملل بودند، در مسیر انزوایی تاریخی گام برمی‌داشت.
نویسنده کتاب «مالیه روح مشروطه است؛ بازخوانی نقش مستشاران آمریکایی در اصلاح نظام مالی ایران» میکائیل عظیمی است که پیش از این نیز آثاری در حوزه‌های توسعه، اقتصاد سیاسی و…تالیف کرده است. کتاب‌هایی همچون: «هفت‌خوان توسعه؛ روایت ستاری‌فر از تأمین اجتماعی»، «ساختن جامعه شایسته؛ بازنگری در نقش تامین اجتماعی در توسعه»، «میر نامیرا، زندگی و زمانه میرمصطفی عالی‌نسب»، «سرگذشت یک علم؛ کالبدشناسی آموزش علم اقتصاد در ایران» و…
این کتاب، در ۲۵۴ صفحه و توسط انتشارات نهادگرا (وابسته به مؤسسه مطالعات دین و اقتصاد) روانه بازار کتاب شده است.
