دولت روحانی برای موسیقی چه کرد؟

با گذشت بیش از یک سال از عمر دولت فعلی؛ مشکلاتی چون اخذ مجوز، افزایش قیمت اجاره‌ی تالارها و اجراهای ضعیف و غیرحرفه‌ای در تالارهای موسیقی؛ خاطر بسیاری از اهالی موسیقی را آزرده ساخته است. احمد پژمان معتقد است دولت با موسیقی کاسب‌کارانه و ضدهنر برخورد می‌کند.

به گزارش خبرنگار ایلنا؛ این روزها به‌رغم واگذاری امور موسیقی به اهالی آن؛ شرایط فعالیت گروه‌ها و هنرمندان موسیقی هنوز بسیار سخت و دشوار است. تالارهای دولتی و غیردولتی تنها به درآمدزایی بیشتر می‌اندیشند. این شرایط بسیاری از هنرمندان را به واکنش واداشته و از مسئولان می‌خواهند تا حمایت بیشتری از این حوزه انجام دهند و با سنگ‌اندازی در کار اهالی موسیقی؛ مانع پیشرفت موسیقی علمی در ایران نشوند. گله‌ی این گروه از هنرمندان این است که دولت از ابتدا با شعار راه‌اندازی ارکستر سمفونیک و ارکستر ملی؛ توانست نظر هنرمندان و اهالی فرهنگ و هنر را به خود جلب کند اما با گذشت از این وعده؛ ارکسترها همچنان تعطیل هستند و هنرمندان مستقل هم هرگز مشمول حمایت واقع نمی‌شوند.

در هنگامه‌ای این‌چنین که به هنرمندان تلقین شد این‌بار امورشان به دست خودشان سپرده شده؛ این هنرمندان می‌پرسند چرا بهبودی حاصل نشده؟ آیا قرار نبوده مشکلات حوزه‌ی موسیقی از ابتدا حل شود؟ حل این مشکلات آیا برعهده دفتر موسیقی وزارت ارشاد است یا مقام‌های بالاتر؟ آیا اصلا دولت عزمی برای بهبود شرایط داشته؟ آیا دیگر توانی برای فراهم ساختن بستر مناسب فعالیت هنرمندان باقی‌مانده؟

هفت‌خان رستم برای دریافت مجوز کنسرت و توهین به هنرمندان مستقل

کریستف رضاعی(آهنگساز و سرپرست گروه نور) درباره مشکلات برگزاری کنسرت می‌گوید: این روز‌ها که درحال انجام کارهای اداری برای برگزاری دو کنسرت هستم؛ واقعا می‌توانم بگویم که دیگر انرژی‌ای برای اجرای کنسرت ندارم. دریافت مجوز کنسرت تبدیل به هفت‌خوان رستم شده است.

وی از شرایط دریافت مجوز‌ها انتقاد کرد و گفت: بسیار عجیب است که من برای برگزاری کنسرتی که موسیقی آن متعلق به ۶۰۰ سال پیش است و تمام آن آثار در آرشیوهای موسیقی موجود است؛ باید بار‌ها برای دریافت مجوز اقدام کنم و مراحل عجیبی را بگذرانم. پروسه‌ی دریافت مجوز واقعا پیچیده و خسته‌کننده شده است.

او افزود: زمانی که هزینه‌ی اجاره‌ی سالن‌ها به‌طرز شگفت‌آوری دوبرابر شد؛ از رودکی با من تماس گرفتند و گفتند که امکان برگزاری کنسرت باروک را ندارند و طبیعتا ما هم تا یک حدی می‌توانیم بلیت‌ها را گران کنیم البته اگر مجبور شویم باید بپذیریم که اجرای زنده موسیقی برای یک قشر خاص خواهد شد و بلیت کنسرت‌ها را هم گران خواهیم کرد. اگر وزارت ارشاد و دفتر موسیقی بر این گرانی‌ها نظارت کند؛ موسیقی قطعا شرایط بهتری را پیدا خواهد کرد اما وضعیت فعلی تنها توهین به هنرمندانی است که می‌خواهند مستقلا کار هنری انجام دهند.

ارائه‌ی مجوز کنسرت به شیوه بلیت کوپه‌های قطار

هوشیار خیام(آهنگساز و نوازنده پیانو) درباره شرایط برگزاری کنسرت‌ها گفت: ما دوران دشواری را برای گرفتن مجوز و روی صحنه بردن موسیقی طی می‌کنیم و این شرایط با بالا رفتن هزینه‌ی اجاره‌ی تالار‌ها سخت‌تر هم شده است. تعرفه‌های جدید تالار تنها موجب بدهکاری هنرمندان به تالار شده است. ما هربار که برای دریافت مجوز اقدام می‌کنیم؛ یکسری از مراحل عینا تکرار می‌شود که تنها موجب دوندگی و خستگی هنرمندان خواهد شد. تالار وحدت هم این روز‌ها بیش از اندازه به اجرای تاتر‌ها بها می‌دهد و طبیعتا هنرمندان موسیقی حاضر به برگزاری کنسرت در ظهر یا بعداز ظهر‌ها نیستند.

وی ادامه داد: برای برگزاری کنسرت از ما درخواست می‌شود تا یک اجرای تصویری؛ چندماه پیش ازکنسرت ضبط و ارائه کنیم. این مسئله بسیار عجیب است و من فکر می‌کنم که با نوازندگان و آهنگسازانی که پیشینه مشخصی دارند؛ نباید چنین برخوردی داشت. برای دریافت مجوز‌ها هم به شیوه کوپه‌های قطار درجه‌بندی مشخص کردند و جالب اینجاست که برای اولین کنسرت من؛ مجوز درجه ۱ دادند و حالا که برای اخذ مجوز کنسرت جدیدم اقدام کردم؛ متوجه شدم که مجوزم درجه ۲ است.

خیام در آخر بیان کرد: همه به نوعی در این چرخ‌دنده اداری از پیش تعیین شده گیر افتادیم و این مسئله هنرمندان را دلسرد می‌کند. فکر می‌کنم راه‌حل عملی این باشد که قدری پروسه اخذ مجوز را ساده‌تر کنیم تا هنرمندان هم برای اجرای کنسرت انگیزه بیشتری داشته باشند. اگر بخشی از این مراحل به صورت اینترنتی صورت بگیرد؛ من فکر می‌کنم که اتفاقات مثبتی را شاهد باشیم اما به نظر می‌رسد که ذهنیت مدرن شدن به هیچ وجه وجود ندارد.

اجراهای لاله‌زاری در تالار وحدت

علیرضا شفقی‌نژاد(رهبر گروه کر فیلارمونیک ایران) درباره وضعیت برگزاری کنسرت‌ها گفت: سطح کیفی اجرا‌ها در تالار وحدت بسیار پایین آمده است. اجراهای لاله‌زاری را در تالار وحدت می‌بینم و این اصلا اتفاق خوبی نیست. به نظرم تالار وحدت دیگر ارج و قرب خود را از دست داده است. وقتی هزینه اجاره سالن‌ها بالا می‌رود؛ یک گروه که اصلا هم سطح مناسبی برای اجرا در تالار وحدت ندارد؛ ۲۰۰ میلیون تومان پرداخت می‌‎کند و ۳۰ شب تالار را در اختیار می‌گیرد و در نتیجه اجرای گروه‌های موسیقی مطرح به ساعت ۲۲:۳۰ موکول می‌شود.

او ادامه داد: متاسفانه نظارتی بر اینگونه عملکردهای غیرحرفه‌ای وجود ندارد. خانه از پای‌بست ویران است و حتی حمایت‌های دولتی هم به‌صورت مقطعی شرایط را بهبود می‌بخشد. هرچند که ما در ایران چیزی به نام حمایت دولتی نداریم و از اینکه کاری به کارمان نداشته باشند هم باید خوشحال باشیم؛ اما در ‌نهایت باید گفت که بخشی از مشکلات هم تقصیر خودمان است. باید همه چیز را نسبی سنجید. اگر دفتر موسیقی وزارت ارشاد کار خوبی انجام می‌دهد آن را پررنگ کنیم تا شرایط بهتری را شاهد باشیم.

وی درباره عملکرد دفتر موسیقی وزارت ارشاد نیز گفت: متاسفانه دفتر موسیقی، گروه‌هایی را از رشته کوه‌های آلپ می‌آورد و میلیون‌ها هزینه می‌کند اما از هنرمندان داخل ایران حمایتی نمی‌شود. چراغی که به منزل رواست، به مسجد حرام است. ما برای برگزاری جشنواره‌ها و یا راه اندازی دوباره ارکستر‌ها با مشکل مالی مواجه هستیم و فکر می‌کنم که اول باید به فکر مشکلات این چنینی بود. بازهم می‌گویم که نباید همه چیز را گردن دولت انداخت و ما باید خودمان به فکر بهبود شرایط باشیم.

موسیقی کلاسیک نیاز به حمایت دولتی دارد

امیرحسین خورشیدفر که پیش‌تر در مراسم تشییع پیکر پدرش(علیرضا خورشیدفر) از دغدغه‌های پدرش برای وضعیت موسیقی گفته بود از دیدگاه‌های مرحوم خورشیدفر، نسبت به شرایط فعلی موسیقی کلاسیک و اجراهای ارکسترال این چنین گفت: از آنجا که پدر از اعضای قدیمی ارکستر سمفونیک بود؛ طبیعتا دغدغه‌های بسیاری در این‌باره داشت. همه ما می‌دانیم که موسیقی کلاسیک نیاز به حمایت دولت دارد چراکه پیشرفت در این حوزه؛ نتایج بسیار مثبتی برای کل کشور دارد. پدرم از وضعیت اجراهای در تالار وحدت ناراضی بود، از اینکه وقتی ارکستر سمفونیک و ارکستر ملی تعطیل شد، هیچ جایی نبود تا خلاء این دو پرشود؛ ناراحت بود. در این دوره که تغییر دیدگاه بوجود آمده؛ انتظارات از شخص آقای ارجمند بیشتر است.

او افزود: پدرم همیشه صراحت بیان داشت و در کنسرت‌های فرمایشی و گروه‌هایی که اجرا‌هایشان درشان تالار وحدت نبود؛ حضور نداشت. امیدوارم که شرایط اجراهای کنسرت‌ها بهبود یابد و احیای ارکستر ملی و سمفونیک که آرزوی پدرم بود؛ سرعت پذیرد.

کاسبی دولت با افزایش هزینه‌های تالارها

احمد پژمان هم کمبود امکانات ضبط موسیقی در کشور را نشانه رفته و در نشست اخیر خود گفت: ما جایی برای ضبط آثارمان نداریم. یعنی جایی که ۳۰ یا ۴۰نوازنده بطور همزمان اجرا کنند تا موسیقی ضبط شود را نداریم. تنها جایی که برای این منظور مناسب است تالار رودکی است که متاسفانه هزینه‌های اجاره‌اش برای یک، یا دو ساعت بسیار بالاست. من تعجب می‌کنم که این سالن دولتی چرا چنین هزینه بالایی را طلب می‌کند. دولت کاسب شده و ضدهنر است. دم از موسیقی فاخر می‌زند اما از آن حمایت نمی‌کند.

دنبال این نباشیم که اسما ارکستر ملی یا سمفونیک داشته باشیم

پژمان درباره وضعیت ارکستر سمفونیک و ارکستر ملی نیز بیان کرد: این روزها به بهانه بودجه این دو ارکستر را تعطیل کردند اما به عقیده من حتی وقتی دوباره این ارکسترها احیا شوند هم اتفاق خاصی نخواهد افتاد. ارکستر سمفونیک در دست رهبر است و متاسفانه رهبران ارکسترها این روزها به فکر خودنمایی هستند و یا کسب تجربه تا از ایران بروند. یک رهبر حرفه‌ای ارکستر هیچگاه به ارکستر سمفونیک نمی‌آید. امیدوارم شرایط بهتر شود و ما تنها به دنبال این نباشیم که اسما ارکستر ملی یا سمفونیک داشته باشیم. من می‌خواهم به ارکسترهای کشورم افتخار کنم اما شرایط به گونه‌ای است که حرفه‌ای ها وارد کار نمی‌شوند و یا نمی‌گذارند که وارد شوند. علی رهبری از کسانی است که می‌تواند کمک‌های ارزنده‌ای داشته باشد و من هر بار که با او صحبت می‌کنم؛ نسبت به اینکه در ایران کار کند؛ ابراز علاقه می‌کند و می‌گوید آرزویش است که در ایران فعالیت داشته باشد.

برای احیای ارکسترها چقدر صبر کنیم؟

فریدون شهبازیان(آهنگساز) هم از عملکرد پیروز ارجمند و وزیر ارشاد انتقاده کرده و در مراسم خاکسپاری مرحوم خورشیدفر این‌چنین لب به گلایه گشود و گفت: ارکستر‌ها در مملکتمان باید احیا شوند. آقای ارجمند شما به همه ما و مردم قول دادید که ارکستر‌ها را احیا کنید. چقدر صبر کنیم؟ ما در مجلس می‌بینیم که بودجه‌های میلیونی تصویب می‌شود آیا امکان ندارد با چند میلیارد ارکستر‌ها را دوباره فعال کنیم و نوازندگان را به خانه خود راهی کنیم. این نوازندگان فقط نباید در اجراهای استادیویی و ضبط‌ها شرکت کنند.