جریان‌شناسی فرهنگ معاصر ایران هنوز نوشته نشده است

ایلنا: هادی هزاوه‌ای معتقد است سلف پرتره‌های علی اصغر پتگر نشان دهنده روح بزرگ است و او در آین آثار خود را همچون امپراتور ترسیم کرده است.

به گزارش ایلنا، نخستین نمایشگاه ادواری موزه مکتب کمال الملک با نکوداشت علی اصغر پتگر برگزار شد.

محمدحسن حامدی در این نشست پژوهشی گفت: جای بسی خوشحالی است که نخستین نمایشگاه ادوری موزه کمال الملک به نمایش آثار علی اصعر پتگر اختصاص پیدا کرده است.

علی‌اصغر پتگر از نقاشان برجسته‌ معاصر است که شماری از هنرمندان مهم معاصر، از شاگردان او به شمار می‌آیند و با توجه به اهمیت و تاثیرگذاری این هنرمند بر روی نسلی از هنرمندان و آثار تاثیرگذاری که خلق کرد، اقدام به برگزاری مراسم نکوداشت او کردیم.

وی افزود: علی‌اصغر پتگر به همراه برادرش جعفر مراحل اولیه تحصیل نقاشی را نزد استاد می‌رمصور ارژنگی در تبریز گذراند و سپس در سال ۱۳۱۲شمسی به‌ توصیه این استاد، به تهران آمدند و در مدرسه صنایع جدیده مراحل عالی آموزش هنری را دنبال کردند. این دو برادر پس از اخذ مدرک، اولین آموزشگاه طراحی و نقاشی دختران را افتتاح کردند و در آنجا به تعلیم نقاشی برای زنان و دختران پرداختند.

به گفته حامدی؛ نقاشی‌‌های نخستین پتگر متاثر از استاد میر مصور ارژنگی، به امپرسیونیسم گرایش داشت اما در ادامه به آثار کمال‌الملک، شیخ اسماعیل آشتیانی و علی‌محمد حیدریان متمایل شد. آثار وی از سال ۱۳۲۴ به ‌بعد به‌سوی قلم‌‌های آزاد تمایل یافت و حال و هوای شخصی پیدا کرد.

حامدی با بیان این مطلب که علی‌اصغر پتگر، علاوه بر نقاشی، دارای قریحه شعر و غزل‌‌سرائی نیز بود، گفت: پتگر در سال ۱۳۷۱ در سن ۷۹ سالگی بر اثر حمله قلبی درگذشت. از آثار او می‌توان به تابلوهای «خیابان سرچشمه تهران»؛ «روز رختشویی»؛ «قاری»؛ «درویش»؛ «مجله گازران تبریز»؛ «بازگشت به ده» و… اشاره کرد.

در ادامه داریوش اسدی کیارس پژوهشگر حوزه ادبیات و هنرهای تجسمی با خواندن ابیاتی از شعر حافظ گفت: متاسفانه در ایران جریان‌شناسی فرهنگ معاصر هنوز نوشته نشده است و تا زمانی که جریان‌شناسی نوشته نشود، زمینه نگارش تاریخ هنر بوجود نخواهد آمد.

او با بیان این مطلب که رنسانس هنری با مکتب کمال الملک درایران آغاز شده است، گفت: برادران ارژنگی، برادران شایسته و برادران پتگر از جمله کسانی هستند که با هم مکتب کمال الملک را تشکیل می‌دهند. البته به نوعی انزجار را می‌توان در این افراد از شخص کمال الملک دید. با اینکه علی اصغر پتگر امروزه از شاگردان مکتب کمال الملک محسوب می‌شود اما او از مخالفان سر سخت کمال الملک بود و برای همین همچون برادران ارژنگی از هنرستان او بیرون رفت و حتی مدرک خود را دریافت نکرد.

به گفته کیارس، پتگر نخستین شاگرد کمال الملک بود که در آثارش مناظر زندگی شهری را خلق کرد. پیش از او نمودی از زندگی شهری در آثار شاگران مکتب کمال الملک دیده نمی‌شد.

او افزود: این تناقض را به خوبی می‌توان در شعر و نقاشی پتگر بررسی کرد. او در شعرش انسان سیاسی با رگه‌های رمانتسیم است و در نقاشی سال های۳۲ تا ۴۰ که گم شده‌اند متاثر از تحولات سیاسی ایران و به ویژه مصدق است.

او همچنین گفت: در دهه ۵۰ که عکاسی و ادبیات وارد ادبیات شدند، پتگر همچنان شیوه پیشین خود را ادامه داد و برای همین نتوانست مخاطبان جدیدی را با آثارش همراه کند.

به گفته این پژوهشگر به دلیل اینکه آثار پتگر در هر دوره با نقاشان هم عصر خود تفاوت داشت، این بود که نتوانست آن گونه که باید نظر مشتریان آثار هنری را نسبت به خرید آثارش جلب کند.

سخنران دوم این نشست هادی هزاوه‌ای با نمایش تصاویر نقاشی علی اضعر پتگر به نقد و بررسی آثار این نقاش پیشکسوت پرداخت.

او در ابتدای سخنانش گفت: در ابتدای سخنانم باید از از روح پتگر به دلیل اینکه می‌خواهم درباره آثارش سخن بگویم عذر خواهی کنم. هیچ کس نمی‌تواند عظمت رنگ روی بوم‌های علی اصغر پتگر را به خوبی درک کند. او بخشی از تمرکزش را در نقاشی بر روی کشیدن پرتره گذاشت و تعدادی هم سلف پرتره از دوره‌های مختلف زندگی‌اش کشید. در نقاشی‌های او نور جایگاه ویژه‌ای دارد و در سلف پرتره‌هایی که از خودش کشیده به خوبی از نور استفاده می‌کند.

او افزود: پتگر برای کشیدن سلف پرتره‌هایش مقابل آینه ایستاده و یا نشسته است و برای دیدن تصویر واقعی او باید این سلف پرتره‌ها را در مقابل آینه قرار داد و سپس در آینه چهره واقعی پتگر را دید. البته بعد‌ها این آینه‌ها به صورت ملموسی در برخی از آثار او خودش را نشان می‌دهد.

این نقاش پیشکسوت با بیان این مطلب که در نقاشی‌های پتگر نور و کمپوزیسیون جایگاه ویژه‌ای دارد، گفت: اگر ترکیب بندی نقاشی‌های پتگر را بررسی کنیم به خوبی در می‌یابیم که در آثار او هرعنصر نقاشی در جای خودش نشسته است و تا پیش از او تقریبا هیچ هنرمندی نتوانسته چنین استادانه ترکیب بندی کند. متاسفانه بیشتر نقاشی‌های نقاشان نوگرا مرکز گرا است و آن قدر حول مرکز اثر کار کرده‌اند که اثرلال مانی گرفته است.

به گفته هزاوه‌ای در نقاشی‌های پتگر روح زندگی و شادی جاری است. در پرتره‌های که از خودش کشیده به خوبی می‌توانیم قدرت او در به تصویر کشیدن خودش و ذهنیت‌اش نسبت به حرفه‌ای که پیش گرفته ببنیم. او برخلاف بسیاری از هنرمندان تصویری که از خودش در سلف پرتره‌ها ارائه می‌دهد، بسیار قدرتمند است.

او افزود: پتگر درسلف پرتره‌هایش خودش را با گردنی فراخ و فزاینده همچون یک امپراتور کشیده است و آنچه از پرتره‌ها و شخصیت او بر می‌آید برخلاف بسیاری از نقاشان هم عصرش است. اوهمواره قسمت پر لیوان را می‌دیده و از زندگی و سرنوشت خود شکایتی ندارد. با بررسی تصویری سلف پرتره‌هایی که پتگر از خودش کشیده است به خوبی می‌توان شاهد تغیر و تحول شخصیتی او در گذر زمان بود.

عباس مشهدی‌زاده هم در پایان این نشست، پتگر را یکی از مهم‌ترین نقاشان ایران خواند که هنرمندانی چون مارکوگریگوریان، سیا ارمجانی، بهجت صدر و هانیبال الخاص از شاگردان او بوده‌اند. پایان بخش این نشست پخش فیلم مستندی درباره اصغر پتگر بود که توسط هومن حسنی ساخته شده بود.

همزمان با مراسم بزرگداشت علی اصغر پتگر نمایشگاهی از نقاشی‌های او در موزه کمال الملک برپا شد و این نمایشگاه تا ۱۵ دی دایر خواهد بود و علاقمندان برای بازدید می‌توانند به موزه‌ مکتب کمال‌الملک واقع در میدان بهارستان، خیابان دانشسرا، باغ نگارستان مراجعه کنند. باغ نگارستان در روزهای دوشنبه تعطیل است.