منطقه آزاد ماکو؛ قطب جدید سرمایه‌گذاری و تولید با بهره‌گیری از مشوق‌های ویژه
منطقه آزاد ماکو با مساحتی بالغ بر ۴۰۰ هزار هکتار در صدر فهرست بزرگترین مناطق آزاد جهان قرار دارد. این منطقه به دلیل موقعیت جغرافیایی بی نظیر خود در همسایگی کشورهای ترکیه، آذربایجان، ارمنستان و گرجستان، نزدیک ترین مسیر ترانزیت به اروپا، کشورهای حوزه اوراسیا و قفقاز است که به طور ایده الی در مسیر گذرگاه جهانی قرار گرفته و زنجیره تجارت جهانی را به صورت استراتژیک علی الخصوص با کشورهای عضو سازمان همکاری های اقتصادی اکو به همدیگر پیوند می دهد.
به گزارش ایلنا به نقل از پایگاه خبری منطقه آزاد ماکو؛ این منطقه با جمعیت بالغ بر ۲۰۰ هزار نفر و با دارا بودن نیروی کار ماهر و توانمند، دسترسی به منابع انرژی و آب فراوان، برخورداری از فرودگاه و زیرساخت‌های لجستیکی مجهز به انبارها و تیرپارک‌های هوشمند، داشتن بزرگترین مرز زمینی کشور و گمرک بازرگان با قدمت ۱۰۰ ساله در کنار گمرک پلدشت، وجود اراضی وسیع کشاورزی، معادن بی نظیر و نیز برخورداری از جاذبه‌های گردشگری و بناهای تاریخی به سرزمین فرصت‌های طلایی شهرت یافته است.
در این خصوص در آستانه فرارسیدن سال ۱۴۰۴، حسین گروسی مدیرعامل سازمان منطقه آزاد ماکو در گفت و گویی، اهم برنامه‌ها و ظرفیت‌های منطقه آزاد ماکو را مورد بررسی قرار دادند.
اهداف و چشم‌انداز منطقه آزاد ماکو در پنج سال آینده چیست و چه برنامه‌هایی برای جذب سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی دارید؟
یکی از مهمترین مطالبات و ملزومات منطقه آزاد ماکو تدوین و تصویب طرح جامع بود چرا که بدون داشتن نقشه راه و طرح جامع عملا هیچ توسعه پایداری شکل نمی‌گیرد. لذا از سال گذشته آماده‌سازی و تصویب طرح جامع و مطالعات مبتنی بر پتانسیل و فرصت‌های پیش روی منطقه آزاد ماکو بانگاه به اسناد بالادستی و با بهره‌گیری از نظرات و پیشنهادات نخبگان، تحصیل کردگان و صابحنظران بومی با تمرکز بر حوزه‌های (کشاورزی، دامپروری، شیلات)، (لجستیک و حمل ونقل)، (صنعت )، (معدن) و (گردشگری) در سازمان محیط زیست انجام شد و خوشبختانه روند توسعه این منطقه شکل دیگری به خود گرفته است. لذا در پنج سال آینده قطعا ماکو مقصدی است پویا برای سرمایه‌گذاری و کار اقتصادی و با اتکا به اکوتوریسم، در کنار الگوهای گردشگری خرید و جاذبه‌های طبیعی و تاریخی شهری، روستایی و عشایری که با بهره‌گیری از سیما و منظر مناسب و پشتیبانی از میراث جهانی یونسکو، طلایه‌دار ارایه بهینه خدمات و تسهیلات گردشگری در سطح ملی و فراملی، در راستای تبلور کارآفرینی، بسط امنیت، تقویت پیوندهای فرهنگی و صیانت از اکوسیستم‌ها است.
همچنین این منطقه بعنوان اقتصادی‌ترین گلوگاه شرق به غرب محسوب می‌شود که در سال‌های آینده با پیروی از الگوی حکمرانی مطلوب نقش موثری در پیوند اقتصاد ملی با اقتصادهای منطقه‌ای و بین‌المللی ایفا خواهد کرد.
چه اقداماتی برای توسعه زیرساخت‌های ضروری مانند حمل‌ونقل، کشاورزی و ارتباطات در این منطقه صورت گرفته است؟
خوشبختانه در سال ۱۴۰۳ با تاکید بر بهره برداری از پروژه های نیمه تمام عمرانی، با پیگیری‌های انجام گرفته در سطح ملی تصویب پروژه اتصال ریلی ایران -ترکیه از مسیر منطقه آزاد ماکو و چشمه ثریا به عنوان چهار طرح اولویت‌دار کشور در شورای امنیت ملی تصویب شد و طی جلسات متعدد با علی عبدالعلی‌زاده، معاون رئیس جمهور در هماهنگی اجرای سیاست‌های کلی توسعه و مدیرعامل راه آهن کشور و بازدید میدانی مدیران کل و روسای کمیته‌های زیست محیطی و راه‌آهن، شمارش معکوس برای اجرای این پروژه را آغاز کرده و براساس آن مرز چشمه ثریا به عنوان مرز ریلی اتصال ایران – ترکیه، جزو برنامه‌های کمیسیون مشترک اقتصادی دو کشور ایران و ترکیه قرار گرفته است.
همچنین ما معتقدیم تولید اقتصادی و انبوه بدون زنجیره، نتیجه چندانی نخواهد داشت از این رو سرمایه‌گذاری در زمینه ایجاد و توسعه زنجیره تولید از مزرعه تا سفره را در دستور کار سازمان قرار دادیم، ابر پروژه احداث بزرگترین باغ پسته و گردوی خاورمیانه نیز در راستای تحقق فرامین مقام معظم رهبری اجرایی شد که گزارش اجرایی این پروژه در جلسه‌ای با حضور وزیر کشاورزی، ظرفیت‌های حوزه کشاورزی منطقه و سرمایه‌گذاری‌های کلان در امنیت غذایی در این منطقه تشریح شد.
سرمایه‌گذاری دامداری‌های بزرگ و صنعتی همچون طرح عظیم گاوداری شیری ۱۰ هزار رأسی شرکت ارس دام آرشام به همراه صنایع وابسته توسط شرکت شستا، ظرفیت عظیمی در راه‌اندازی صنایع فراوری تبدیلی و بسته بندی ایجاد کرد و چرخه تولید را تکمیل و موجب افزایش تولید و ایجاد اشتغال در این منطقه گردید. همچنین تولید و صادرات ماهی‌های خاویاری، شاه میگو و آبزیان با استفاده از ظرفیت رودخانه ارس رتبه نخست تولید آبزیان بین شهرهای غیر ساحلی کشور را به این منطقه اختصاص داده است که در این راستا تفاهم نامه اجرای طرح سرمایه‌گذاری تکثیر و پرورش ماهیان خاویاری به امضا رسیده که با اتمام این طرح توسط شرکت طلا خاویار ارس، منطقه آزاد ماکو به هاب پرورش ماهی‌های خاویاری تبدیل می‌شود.
ایجاد نخستین شهرک اقتصاد دانش‌بنیان طی توافق با معاونت علمی و فناوری رئیس جمهور و احداث چهارمین قطب دیتاسنتر کشور درکنار راه‌اندازی دهکده لجستیک هوشمند از جمله برنامه‌های در دست اجرای سازمان منطقه آزاد ماکو است.
در حوزه گرشگری نیز سرمایه‌گذاری ۲۰ هزار میلیارد تومانی شرکت ماهان در حوزه گردشگری، افق روشنی از آینده این منطقه را نوید می‌دهد.
میزبانی اولین اجلاس بین‌المللی کشورهای عضو سازمان همکاری‌های اکو در آذرماه سال ۱۴۰۳ با حضور نمایندگان و سفرای کشورهای اکو نیز به عنوان نقطه عطفی در توسعه مراودات اقتصادی و فرهنگی و ارتباط با کشورهای خارجی در راستای جهانی شدن این منطقه ثبت شدکه برای برگزاری اجلاس کشورهای عضو اکو در منطقه آزاد ماکو در اردیبهشت ماه سال جدید برنامه‌ریزی کرده‌ایم.
چه برنامه‌ای برای بهبود و گسترش این زیرساخت‌ها دارید؟
همانطوری که عرض کردم در کنار گسترش ارتباطات خارجی اقدام به ایجاد زیرساخت برای فعالیت‌های اقتصادی و سرمایه‌گذاری نموده‌ایم.
محصورسازی و احداث فنس منطقه یکی از مطالبات مهم مردم منطقه بود که خوشبختانه علیرغم مشکلات در سال ۱۴۰۳ با استقرار گمرک در گیت‌های خروجی با صرف هزینه ای بالغ بر ۱۳۴۰ میلیارد ریال این پروژه اجرایی و بستر استفاده سرمایه‌گذاران و اهالی از مزیت‌های منطقه آزاد فراهم شد.
همچنین طرح توسعه منطقه آزاد ماکو با اجرای پروژه‌های محوطه‌سازی فرودگاه، اجرای تقاطع غیر‌همسطح و محورهای ارتباطی، شبکه معابر زون توسط قرارگاه با یک هزار و ۲۴۰میلیارد ریال به اتمام رسید و طرح‌های آماده‌سازی زون تکمیل جاده کمربندی لجستیک، تکمیل و بهسازی راه بازرگان ـ ساری سو ـ اجرای کمربندی ماکو – بازرگان – سایت شهرک صنایع سبک – احداث پل قره جالو و مخزن یک هزار متر مکعبی شهرک صنایع سبک با ۷ هزار و ۶۰ میلیارد ریال توسط قرارگاه سازندگی خاتم در حال اجرا هستند.
منطقه آزاد ماکو چه مزیت‌های خاصی نسبت به سایر مناطق آزاد کشور دارد؟
منطقه آزاد تجاری- صنعتی ماکو علاوه بر هم‌مرزی با ترکیه و نخجوان، همجوار با ارمنستان و منطقه قفقاز بوده و گلوگاه کریدور زمینی شمال و جنوب (رقیب کانال سوئز در خشکی) و نقطه اتصال آسیا و اروپا است و با توجه به اهمیت مواصلاتی استراتژیکی قفقاز برای ایران، انجام عمده مبادلات و آمد و شدهای تجاری و سیاسی بین ایران و اروپا از این محور می باشد. فاصله اندک منطقه آزاد ماکو از بنادر مرسین در دریای مدیترانه و ترابوزان در دریای سیاه، امتیاز چشمگیری در دسترسی به بازارهای اروپا از راه زمین ودریا است که در مقایسه با بنادر جنوبی کشور در خلیج فارس به دلیل مسافت و صرفه‌های اقتصادی ناشی از مقیاس جای تردیدی باقی نمی‌گذارد که این منطقه اقتصادی‌ترین گلوگاه در رقابت با راه دریایی شرق و غرب در خشکی است.
گمرک بازرگان، یکی از مهمترین مرزهای رقابت پذیر منطقه برای انتقال کالا به کریدور شرق به غرب است و قدرت‌های اقتصادی آسیا از جمله چین و هندوستان می‌توانند تولیدات خود را از این طریق به غرب انتقال دهند. این مزیت در کریدور شمال به جنوب نیز وجود دارد و همسایگان شمالی ایران یعنی کشورهای منطقه قفقاز و روسیه می‌توانند از طریق منطقه آزاد ماکو کالاهای خود را در سریعترین زمان ممکن به خلیج فارس و دریای عمان منتقل کنند.
نزدیکی به مرز اروپا، انرژی ارزان ، جمعیت بیش از ۳۰۰ میلیون نفری در همسایگی، مرکز نمایشگاه بین‌المللی، دفاتر آماده تجاری و زیرساخت‌های مناسب برای فعالیت‌های بازرگانی، ماکو را به پایگاهی جذاب برای فعالیت‌های اقتصادی تبدیل نموده است.
چه سیاست‌ها و مشوق‌های ویژه‌ای برای جذب سرمایه‌گذاران و فعالان اقتصادی در نظر گرفته‌اید؟
همانطور که عرض کردم مشوق‌های زیادی برای سرمایه‌گذاران وجود دارد که بخشی از آن عبارتند از: معافیت مالیاتی ۲۰ ساله برای کلیه فعالیت‌ها ، ورود مواد اولیه و قطعات و ماشین آلات واحدهای صنعتی بدون پرداخت عوارض گمرکی، ارسال محصولات به داخل کشور و عدم پرداخت بخشی از عوارض گمرکی، امکان ثبت شرکت با صد در صد سهام خارجی و مالکیت اراضی برای اینگونه شرکت‌ها، تضمین کامل سرمایه‌های خارجی توسط دولت اینها تنها بخشی از مزایایی است که تولید را در منطقه آزاد ماکو اقتصادی میکند.
قرار گرفتن در مسیرتبادلات تجاری چین و اروپا با کاهش هزینه و زمان در ترانزیت کالا، عبور خط لوله گاز صادراتی و دسترسی به منابع انرژی ارزان ، نیروی کار مستعد و همچنین معافیت های مالیاتی و گمرکی موقعیت منحصر به فردی برای ایفای نقش این منطقه در تجارت منطقه ای و بین المللی و ایفای نقش در زنجیره جهانی تولید و تامین کالا بخصوص با استفاده از ظرفیت های توافق راهبردی ۲۵ ساله ایران و چین فراهم میکند که این منطقه را برای سرمایه گذاری همراه با انتقال فناوری جذاب می نماید.
