گزارش عملکرد ۹ ماهه ابتدایی سال؛
منطقه آزاد ارس؛ تحولات زیرساختی و مدیریتی
منقطه آزاد ارس در افتتاح پروژه‌های زیر ساختی از ابتدای سال تاکنون عملکرد پرباری داشته است.
به گزارش خبرنگار گروه بازرگانی ایلنا، منطقه آزاد تجاری-صنعتی ارس در استان آذربایجان شرقی (شهرستان جلفا) و شمال غرب ایران واقع شده‌است. بنابر ارزیابی‌های صورت گرفته از سوی دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد ایران، منطقه آزاد ارس، پس از منطقه آزاد کیش، دومین منطقه آزاد توسعه یافته و در حال رشد کشور است.
این منطقه که در مجاورت دو کشور جمهوری آذربایجان و ارمنستان قرار گرفته، دارای وسعت ۵۱٬۰۰۰ هکتار است. منطقهٔ آزاد ارس در نزدیکی شهر تبریز -که یکی از قطب‌های عمدهٔ دانشگاهی و صنعتی ایران است- قرار داشته و با شهر تهران نیز ۷۶۱ کیلومتر فاصله دارد.
منطقه آزاد ارس شامل ۷ بخش گسسته از هم و به مرکزیت شهر جلفا است:
- بخش آزاد جلفا
- بخش آزاد نوردوز
- بخش آزاد خدافرین
- بخش آزاد یامچی
- بخش آزاد مغان
- بخش آزاد بیله سوار
- بخش آزاد گرمی
شهر جلفا به عنوان مرکز این ناحیه صنعتی-تجاری، در زمینه تجاری و گمرکی دارای پیشینه‌ای صد ساله بوده و مرز مشترک ایران و جمهوری خودمختار نخجوان در شهر جلفا به عنوان پرترددترین مرز مسافری ایران، پس از فرودگاه‌های تهران مطرح است.
سازمان منطقه آزاد تجاری - صنعتی ارس
این سازمان براساس مصوبهٔ مجلس شورای اسلامی در ۲ شهریور ۱۳۸۲ برای شتاب بخشیدن به توسعه اقتصادی منطقه تأسیس شد. بر اساس مصوبه مجلس هفتم وسعت منطقه آزاد ارس در محدوده شهرستان جلفا ۲۰ برابر شد. بر اساس مصوبه مجلس نهم شهر هادیشهر و شهرک جانلو و قلی بگلو از توابع شهرستان‌های کلیبر و خداآفرین به محدوده منطقه آزاد ارس افزوده شد.
رود ارس، منطقهٔ مرزی پلدشت
منطقه آزاد ارس با مرکزیت جلفا در شمال غرب ایران واقع شده و در حاشیه رود ارس قرار گرفته‌است. رود ارس، مرز کشور ایران را با کشورهای جمهوری آذربایجان (جمهوری خودمختار نخجوان) و ارمنستان تشکیل می‌دهد. این منطقه تجاری-صنعتی در بین دو منطقه حفاظت‌شده کیامکی و ارسباران قرار گرفته‌است. منطقه آزاد ارس در ۱۳۷ کیلومتری تبریز -که به عنوان قطب شمال غرب و دومین شهر صنعتی ایران شناخته می‌شود- واقع شده‌است.
اراضی این منطقه شامل ۹٬۷۰۰ هکتار از اراضی منطقه می‌شد که براساس مصوبه جدید هیئت سازمان منطقه آزاد ارس در ۱۴ آذر ۱۳۸۷، محدوده این منطقه به ۵۱٬۰۰۰ هکتار شامل بخشهایی از ۲ شهرستان جلفا و کلیبر افزایش یافت.
این محدوده ابلاغی در بخش متصل، محدوده اصلی را از ۹٬۷۰۰ هکتار به ۲۰٬۵۰۰ هکتار افزایش داده‌است و در ۳ بخش منفصل نیز قسمتی از شهرستان کلیبر به وسعت ۲۴٬۰۰۰ هکتار (موسوم به قلی بیگ‌لو) و اراضی اطراف سد خداآفرین به وسعت ۶٬۱۰۰ هکتار و محدوده گمرک نوردوز (مرز ایران با ارمنستان) به وسعت ۲۴۰ هکتار جمعاً به وسعت ۵۱٬۰۰۰ هکتار کل محدوده منطقه آزاد ارس را تشکیل می‌دهد.
آب و هوا
این منطقه، در ناحیه نیمه خشک و نیمه سرد شمال غرب ایران قرار دارد. بارش سالیانه در آن‌جا در حدود ۲۲۵ تا ۴۰۰ میلی‌لیتر در سال بوده و دمای میانگین آن تقریباً ۱۵ درجه سلسیوس است. در جلفا، حدود ۵۰ روز از سال به عنوان روز سرد در نظرگرفته شده‌است. این ناحیه صنعتی-تجاری در محدوده کوه‌های بلندی که اقلیم نسبتاً سردی دارند، واقع شده‌است.
آسیاب‌خرابه
در ۳۰ کیلومتری شرق جلفا، آبشار آسیاب‌خرابه واقع شده‌است که ارتفاعی بیش از ۳۰ متر داشته و یک غار آهکی با طاقدیسها و ناودیسهایی در آن شکل گرفته که بر اثر ممارست در دل سنگ ایجاد شده‌است. درون این آبشار، بقایای یک آسیاب آبی متعلق به دوران قاجار هم وجود دارد که نام این آبشار را از آن برداشته‌اند.
کاروانسرای خواجه نظر
در ۵ کیلومتری غرب جلفا در کنار پاسگاه مرزی عباسی، کاروانسرای خواجه نظر قرار گرفته‌است که یکی از ۹۹۹ بنایی است که شاه عباس صفوی برای آسایش و امنیت کاروان‌ها و مردم احداث کرده‌است.
آسیا پالایش ارس، صادر کننده برگزیده و تاو کاغذ سرمایه گذار منتخب ارس شد
۱۰ اردیبهشت
ظهر یکشنبه و در دومین روز نمایشگاه ایران‌اکسپو ۲۰۲۴، با حضور دبیر شورایعالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی و مدیرعامل سازمان منطقه آزاد ارس، از سرمایه‌گذار و صادرکننده برگزیده ارس تجلیل شد.
آسیا پالایش ارس با ظرفیت تولید ۲۰۰ هزار تن قیر و مشتقات نفتی در سال به‌عنوان صادرکننده برگزیده انتخاب شد.این مجموعه در سال ۱۴۰۲ بیش از ۲۵ میلیون دلار صادرات به کشورهای ترکیه، ارمنستان، عمان، چین و هند داشته است.
شرکت تاوکاغذ ارس نیز که با ۷ هزار میلیارد ریال سرمایه‌گذاری، ۱۲۰ نفر اشتغال و ظرفیت تولید ۶۸ هزار تن در سال در مرحله بهره‌برداری آزمایشی است به‌عنوان سرمایه‌گذار برگزیده معرفی شد.
افتتاح طرح توسعه پاک سون نوین ارس با سرمایه گذاری ۷۰۰ میلیارد ریالی
۱۶ اردیبهشت
آیت‌الله سیدمحمدعلی آل‌هاشم نماینده ولی‌فقیه در آذربایجان‌شرقی ظهر یکشنبه از واحد تولیدی پاک‌سون نوین ارس بازدید و طرح توسعه آن را افتتاح کرد.
پاک‌سون نوین ارس که در زمینه‌ی تولید لوازم بهداشتی فعالیت دارد و جزو واحدهای صادراتی منطقه آزاد ارس در طرح توسعه خط تولید پد جاذب را با سرمایه‌گذاری جدید ۷۰۰ میلیارد ریالی و با اشتغال‌زایی برای ۲۰ نفر دیگر به بهره‌برداری رساند.
ظرفیت سالانه خط جدید این واحد، ۱۷ میلیون و ۲۰۰ هزار عدد پد آرایشی در سال است.
افزایش ۵۵ درصدی ورود مسافر خارجی از مرز نوردوز به ارس
۱۲ خرداد
محسن محمدزاده، معاون فرهنگی، اجتماعی و گردشگری سازمان منطقه آزاد ارس از افزایش ۵۵ درصدی ورود مسافر خارجی از مرز نوردوز خبر داد و اظهار داشت: در سال ۱۴۰۱ تعداد ورودی تبعه خارجی از مرز نوردوز ۱۰۱ هزار و ۲۲ نفر بود که این رقم در سال ۱۴۰۲ با افزایش ۵۵ درصدی به ۱۶۱ هزار و ۶۷ نفر رسیده است.
معاون فرهنگی، اجتماعی و گردشگری سازمان منطقه آزاد ارس خاطرنشان ساخت: در راستای معرفی جاذبه‌های گردشگری و تاریخی منطقه، اینفوتورهای متعددی برای آژانس‌های گردشگری ارمنستان برگزار گردیده و این امر منجر به افزایش ورود مسافر خارجی از مرز نوردوز شده است.
وی توسعه لجستیک مرز نوردوز و افزایش ارتباطات با فدراسیون گردشگری ارمنستان را از علل اصلی افزایش سفرهای ورودی مرز نوردوز دانست و بر استفاده حداکثری از ظرفیت کلیساهای جهانی سنت‌استپانوس و چوپان برای جذب گردشگران ارمنی تاکید کرد.
صدور پایانکار برای ۶ مجتمع تجاری دیگر در منطقه آزاد ارس
۱۰ تیر
خلیل‌الله صدرنورمحمدی اظهار داشت: در راستای تعیین تکلیف پروژه‌های تجاری نیمه‌کاره در محدوده ارس، حسب دستور مدیرعامل محترم سازمان، کمک به اتمام این مجتمع‌های تجاری در دستور کار قرار گرفته و منجر به صدور پروانه پایانکار برای ۶ مجتمع تجاری گردیده است.
وی خاطرنشان ساخت: پایانکار مجتمع تجاری اطمینان‌طب در سال ۱۴۰۱ صادر شد و برای مجتمع‌های سهند آلتای، کوثر، پالما، تندیس سازه و آنیس نیز سال گذشته پروانه پایانکار ارائه گردید.
معاون عمرانی و زیربنایی سازمان منطقه آزاد ارس با بیان اینکه برخی از این مجتمع‌ها در مسیر اخذ پایانکار سالها درگیر بروکراسی و مشکلات حقوقی بودند، تصریح کرد: نگاه سازمان به مسایل رفع موانع به‌نفع عموم است و مجتمع‌های فاقد پایانکار مشکلات متعددی برای بهره‌برداران ایجاد کرده است و امیدواریم تا پایان سالجاری، چندین مجتمع تجاری دیگر تکمیل و پروانه پایانکار آنها نیز صادر گردد.
تعریف پارک طبیعی ژئوپارک جهانی ارس در محدوده جزیره گردشگری
۳۰ مرداد
مجید کیانی در مراسم افتتاح و آغاز عملیات اجرایی پروژه‌های گردشگری منطقه، اظهارداشت: در حوزه گردشگری می‌توان با کمترین سرمایه‌گذاری بیشترین اشتغال و آورده را داشت و باید معرفی آثار متعدد تاریخی منطقه جهت جذب گردشگران داخلی و خارجی تداوم یابد.
وی ادامه داد: یکی از موضوعات مهمی که در هیات مدیره و اقدامات در اولویت قرار گرفته است، تقویت بخش گردشگری است. تا امروز ارس را به عنوان صنعتی‌ترین منطقه آزاد کشور مطرح می‌کردند و امروز این منطقه در کنار شهرت سابق خود به‌عنوان قطب گردشگری شمالغرب کشور شناخته می‌شود.
مدیرعامل سازمان منطقه آزاد ارس با بیان اینکه این منطقه دارای ظرفیت‌های خدادادی در بخش گردشگری است، خاطرنشان ساخت: برای نمونه ژئوسایت آبشار آسیاب از پدیده‌های نادر زمین‌شناختی است. در موضوع ژئوپارک ارس و ثبت جهانی آن اقدامات پایه صورت پذیرفته و ما هنوز در ابتدای راه قرار داریم و سالها باید برای تقویت زیرساخت‌های گردشگری ژئوسایت‌ها هزینه کرد.
درمانگاه تخصصی شیخ الرئیس ارس افتتاح شد
۱۵ شهریور
درمانگاه تخصصی شیخ‌الرئیس ارس ظهر پنج‌شنبه با سرمایه‌گذاری ۳۰ میلیارد تومانی بخش خصوصی افتتاح شد.
محسن محمدزاده معاون فرهنگی، اجتماعی و گردشگری سازمان منطقه آزاد ارس در مراسم افتتاح این مجموعه اظهار داشت: سال گذشته بیش از ۳ میلیون خودرو با پلاک غیربومی وارد منطقه شده و باتوجه به حضور میلیون مسافران در ارس، کمبودهای حوزه درمان و خدمات پزشکی بیشتر در معرض دید قرار می‌گیرد.
وی افزود: علاوه بر مسافران و گردشگران داخلی، با بازگشایی مرز زمینی جلفا – نخجوان شاهد ورود اتباع خارجی به این منطقه خواهیم بود و می‌توان با سرمایه‌گذاری بیشتر در بخش درمان، ضمن خدمات‌رسانی مطلوب به اهالی، منطقه را به قطب توریسم درمانی در استان تبدیل کرد.
افتتاح واحد تولیدی آبادگران بتن سازه گستر ارس در خداآفرین
۲۰ شهریور
در سفر رئیس هیات‌مدیره و مدیرعامل سازمان به محدوده خداآفرین، واحد تولیدی آبادگران بتن سازه گستر ارس با سرمایه‌گذاری ۳۰۰ میلیارد ریالی به بهره‌برداری رسید.
مجید کیانی در آیین افتتاح این واحد تولیدی با بیان اینکه به‌منظور رونق تولید و اشتغال‌زایی، آماده‌سازی شهرک صنعتی خداآفرین و جذب سرمایه‌گذاران بیشتر برای این محدوده در اولویت قرار گرفته است، تصریح کرد: در سایت ۱۴۰ هکتاری خداآفرین قطعات متعددی آماده واگذاری است و سایر سرمایه‌گذاران وقتی در این منطقه حضور می‌یابند موفقیت تولیدکنندگان فعلی را ببینند.
پروژه‌های ۳۲۲۰ میلیارد تومانی سرمایه‌گذاری در ارس
۲۴ آبان
در ادامه‌ی روند رو به رشد سرمایه‌گذاری در منطقه و بهره‌برداری از واحدهای تولیدی جدید ارس، ۸ پروژه صنعتی و کشاورزی به ارزش بیش از ۳ هزار و ۲۲۰ میلیارد تومان در ارس افتتاح و کلنگ‌زنی شد.
واحد تولیدی تاوکاغذ ارس تولیدکننده انواع کاغذ و مقوا لاینر و کرافت با سرمایه‌گذاری ۷۵۸ میلیارد تومان، اوکی پارس تولید و عرضه‌کننده البسه با سرمایه‌گذاری ۳۱۷ میلیارد تومان، کارخانجات لوازم خانگی ایرانیان ارس تولیدکننده ظروف فلزی نچسب آشپزخانه با سرمایه‌گذاری ۲۶۳ میلیارد تومان، ایپک ماهردوزان ارس تولیدکننده انواع البسه با سرمایه‌گذاری ۵۰ میلیارد تومان، به‌آسا آرشیدا ارس تولیدکننده لوازم آرایشی بهداشتی با سرمایه‌گذاری ۲۰ میلیارد تومان، سردخانه اریکه جهت نگهداری میوه و محصولات گلخانه‌ای با سرمایه‌گذاری ۱۰ میلیارد تومان و گلخانه هیدروپونیک درین مهتاب کشت ارس با سرمایه‌گذاری ۹ میلیارد تومان ۷ پروژه‌ای بودند که به بهره‌برداری رسیدند.
مدیرعامل سازمان منطقه آزاد ارس منصوب شد
۲۱ آذر
به پیشنهاد دبیر شورایعالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی و با حکم «عبدالناصر همتی» وزیر امور اقتصادی و دارایی، «هادی مقدم‌زاده» به عنوان «مدیرعامل سازمان منطقه آزاد ارس» منصوب و جایگزین مجید کیانی شد.
هادی مقدم زاده از مدیران بومی منطقه مرند و جلفا محسوب می‌شود و شهردار منطقه 4 تبریز، شهردار زنوز و حکم مشاوری سازمان منطقه آزاد ارس را در کارنامه کاری خود دارد.
