توسعه مینی پالایشگاه ها در ارس / افزایش جذب سرمایه گذاری، تولید و صادرات در دولت رئیسی

به گزارش ایلنا، علی نوید با بیان اینکه شاید بشود گفت بیش از 80 درصد مراجعات و موضوعات مرتبط با فعالان اقتصادی، در معاونت اقتصادی و سرمایه‌گذاری این منطقه پیگیری می‌شود، گفت: این معاونت 10 زیرمجموعه مدیریتی ازجمله صنایع، گمرک، غذا و دارو، بازرگانی، مرکز کار، مرکز رشد، سایت‌های صنعتی، اداره ارتباطات اقتصادی و بازاریابی بین‌المللی، جذب سرمایه‌گذاری، بانک و بیمه دارد.

ایجاد زیرساخت‌ها

وی در ادامه با بیان اینکه مناطق آزاد بودجه دولتی ندارند و از طریق درآمد- هزینه اداره می‌شوند، اضافه کرد: درآمدهای مناطق آزاد از محل فعالیت‌های داخل منطقه اتفاق می‌افتد و هزینه‌های جاری و زیرساختی در این مناطق برعهده خود مناطق و بدون اتکا به بودجه‌های دولتی است. سازمان منطقه آزاد ارس نیز در طول دو دهه گذشته این منطقه را اداره کرده و در کنار تحقق 5 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در حوزه‌های صنعتی، کشاورزی، گردشگری، لجستیک، تجارت و بازار، توانسته زیرساخت‌های مورد نیاز این حوزه‌ها را نیز کم و بیش توسعه دهد. این زیرساخت‌ها که شاه‌کلید توسعه منطقه در سال‌های گذشته بوده‌اند شامل مواردی مانند: جاده‌های مواصلاتی و دسترسی برای منطقه، زیرساخت‌های واحدهای صنعتی از جمله برق، گاز، آب شرب و صنعتی، مدیریت پسماند، فاضلاب و... می‌باشد.

تمرکز بر تولید، اشتغال و صادرات

نوید در ادامه تشریح کرد: در دولت سیزدهم، تغییر رویکردی با نگاه تمرکز بر تولید، اشتغال و صادرات در عموم مناطق آزاد و بالاخص در منطقه آزاد ارس اتفاق افتاد که نتایج آن را امروز مشاهده کنیم؛ به‌طوری‌که سال گذشته با استفاده از برخی ظرفیت‌های نهفته و با انجام اقداماتی مانند: برداشتن موانع تولید، راه‎اندازی واحدهای راکد، به‌کار گیری ظرفیت‌های مغفول مانده، افزایش تولید در واحدهایی که با حداقل ظرفیت کار می‌کردند و همچنین توجه به رویکرد مهم دبیرخانه درخصوص بازاریابی صادراتی از طریق برگزاری نمایشگاه‌های اختصاصی یا حضور در نمایشگاه‌های دیگر، 110 درصد نسبت به سال ماقبل، افزایش صادارت محصولات صنعتی و کشاورزی در این منطقه اتفاق افتاده است.

توجه به نمایشگاه‌ها

وی با اشاره به اهمیت حضور در نمایشگاه‌های مرتبط گفت: به‌طور مثال در نمایشگاه «اوراسیا» در تهران، حدود 20 تفاهم‌نامه امضا کردیم که در حال پیگیری آنها هستیم؛ در خارج کشور هم در نمایشگاه‌ها حضور خوبی داشتیم، مثلا در نمایشگاهی که با همت دبیرخانه مناطق آزاد در  ارمنستان برگزار شد، 53 شرکت از مناطق آزاد مختلف در آن حضور داشتند که 30 شرکت آن از منطقه آزاد ارس بود و همه آنها توانستند قراردادهایی برای صادرات محصولات و همچنین سرمایه‌گذاری منعقد کنند.

نوید اضافه کرد: مثال دیگر در حوزه جذب سرمایه‌گذار خارجی، در نمایشگاه ایران اکسپو اتفاق افتاد و تفاهم‌نامه‌ای با یک شرکت چینی برای ایجاد واحد تولید «فرو سیلیکو منگنز» توسط این شرکت در ارس داشتیم و با امکاناتی که ما به آنها می‌دهیم، حدود 20 میلیون دلار سرمایه‌گذاری در تولید این ماده بسیار بااهمیت انجام خواهند داد.

مزایای مناطق آزاد

معاون اقتصادی و سرمایه‌گذاری منطقه آزاد ارس با بیان اینکه مزایای منطقه آزاد خودش بهترین مشوق برای سرمایه‌گذاری است، به برخی از این مزایا اشاره کرد و گفت: فضای آزاد در منطقه آزاد نسبت به سرزمین اصلی که تردد خارجیان بدون ویزا صورت می‌گیرد؛ پروانه اشتغال را مناطق صادر می‌کنند و پروسه گسترده سرزمین اصلی برای آن وجود ندارد؛ ورود ماشین‎آلات، تجهیزات و مواد اولیه به مناطق آزاد، بدون تشریفات گمرکی انجام می‌شود؛ مزیت دیگر مناطق برای صادرات، نزدیکی به مرز و دسترسی به کریدورها است؛ وجود برخی معافیت‌های مالیاتی در مناطق آزاد، به‌طوری‌که در منطقه آزاد ارس و در سال  1401 حدود 538 میلیارد تومان معافیت مالیاتی شامل واحدهای فعال شده است، از جمله مزیت‌ها است.

مالیات بر ارزش افزوده

 نوید در مورد مالیات بر ارزش افزوده توضیح داد: مالیات بر ارزش افزوده مالیات متأخری است و مقدار آن از 4 درصد شروع و به مرور بیشتر شد. در لایحه بودجه 1400 مناطق آزاد نیز مشمول مالیات بر ارزش افزوده شده‌اند و برج 10 سال 1400 یک قانون موقت ارزش افزوده داشتیم که تا برج 10 سال 1401 اجرا می‌شد و پس از آن در برج 10  سال 1401 قانون دائمی ارزش افزوده در مجلس تصویب شد که نسبت به قانون موقت تغییراتی داشت و به ضرر مناطق آزاد می‌شد و به نوعی مناطق آزاد را مشمول مالیات بر ارزش افزوده کرد؛ البته واردات، تولید، صادرات و مصرف داخل منطقه، مشمول مالیات بر ارزش افزوده نیست و فقط واردات به سرزمین اصلی را شامل می‌شود.

پروژه‌های در حال ساخت

وی با اشاره به پروژه‌های تولیدی که در سازمان منطقه آزاد ارس شروع شده است، گفت: در بخش خصوصی 147 پروژه صنعتی و حدود 67 واحد کشاورزی در حال ساخت داریم. در بخش‌های کشاورزی و صنعتی جمعا حدود 25 همت سرمایه‌گذاری در حال انجام داریم؛ همچنین با پیگیری ستاد رفع موانع تولید، در سال گذشته نزدیک به 3 همت تحقق سرمایه‌گذاری داشتیم که امسال از ابتدای سال تاکنون (دیماه) 5/7 همت تحقق سرمایه‌گذاری اتفاق افتاده و امیدواریم تا آخر سال بتوان نسبت به سال قبل آن را سه برابر کرد.

نوید در توضیح بیشتر گفت: بخشی از کار ما این بوده که برخی پروژه‌ها که از سال‌ها قبل نیمه‌کاره رها شده بود را پایش کردیم و این اقدام باعث شد که برخی از این پروژه‌ها، اجرایی شود و در مورد پروژه‌هایی که کاری روی آنها انجام نشده و پیشرفت قابل قبولی نداشتند، اراضی واگذار شده را بعد از اخطارهای قبلی، پس گرفته و بخشی از آن را در اختیار سرمایه‌گذار جدید گذاشتیم که این موضوع به بحث ساخت و ساز کمک کرد. البته در این مورد مشکلات صنایع را هم باید در نظر گرفت و برای رفع مشکلات به آنها کمک می‌کنیم؛ مثلا از جهات مختلف برای تامین سرمایه در گردش به واحدها کمک می‌کنیم.

واگذاری زمین

نوید در مورد چگونگی واگذاری زمین به سرمایه‌گذاران، با بیان اینکه در طول مدتی که ما در اینجا مسئولیت داشتیم، درصدد کاهش فرآیندها و بالابردن سرعت بررسی و واگذاری زمین بودیم، گفت: کافی است طرح توجیهی سرمایه‌گذار آماده باشد، بعد از آن مراحل پذیرش طرح، شامل: بررسی فنی طرح، بررسی مسائل زیست محیطی، چگونگی ارائه زیرساخت‌ها و مسائل مدیریت تخصصی آن طرح بررسی و در کمیسیون اقتصادی منطقه مطرح و پس از تائید، تخصیص زمین انجام می‌شود.

وی توضیح داد: منطقه آزاد ارس، یک طرح جامع دارد که بر اساس آن زمین به طرح‌های مختلف صنعتی، کشاورزی، گردشگری و ... واگذار می‌شود. اراضی بر اساس طرح‌های جامع و تفصیلی واگذار می‌شوند و به تقاضاهایی که در طرح جامع نمی‌گنجد، زمین اختصاص داده نمی‌شود. پس از واگذاری زمین هم، مرتبا به شرکت‌ها سرکشی و میزان پیشرفت آنها را بررسی می‌شود.

بانک‌ها

نوید با بیان اینکه حدود 13 بانک فعال در منطقه آزاد ارس وجود دارد، توضیح داد: قبل از این، بانک‌ها سرپرستی مناطق آزاد را در ساز و کار خودشان جدا کرده بودند، به‌همین دلیل میزان اختیارات بانک‌ها در مناطق آزاد و میزان تسهیلات‌دهی بالا بود، اما مشخص نیست به چه دلیلی این سیاست تغییر کرد و سرپرستی بانک‌های مناطق آزاد به تبعیت از سرزمین اصلی، ذیل شهرستان هم‌جوار قرار گرفته که باعث کاهش خدمات‌دهی بانک‌ها شده است و ما چندین مرتبه این موضوع را پیگیری کرده‌ایم اما این مشکل رفع نشده است.

وی ادامه داد: البته بعضی از بانک‌ها توانسته‌اند با حمایت سازمان مناطق آزاد ارس تسهیلات خوبی ارائه دهند.

نوید در پاسخ به سوالی در مورد بانک آف‌شور نیز گفت: بانک آف‌شور باید سازوکار مناسبی را داشته باشد و عملا این بانک درصورتی می‌تواند مفید باشد که فعالان اقتصادی بتوانند با حساب بانکی خود کار کنند و مراودات مالی و تجاری داشته باشند وگرنه فرقی با صرافی نخواهد داشت که این امکان در صورتی ب که بتوانیم طبق قوانین و کنوانسیون‌های جهانی، برای مناطق آزاد برخی معافیت‌های تحریمی بگیریم.

فردوگاه

معاون اقتصادی و سرمایه‌گذاری منطقه آزاد ارس در مورد احداث فرودگاه در این منطقه نیز گفت: ایجاد فرودگاه ازجمله مطالبات قدیمی منطقه آزاد ارس است که به دو دلیل تاکنون محقق نشده است؛ یکی از دلایل آن تداخل با برخی سیستم‌های نظامی بود و دلیل دیگر هم مسائل زیست محیطی است.

ما در حال حاضر در صدد ایجاد فرودگاه محلی (تاکسی پرواز) و پروازهای 6 الی 8 نفره با اهداف گردشگری هستیم که شهرهای تبریز، ارس و خدا آفرین را به هم وصل می‌کند.

نوید همچنین عنوان کرد: با توجه تولید سالیانه حدود 150 هزار تن محصولات کشاورزی و 330 هزار تن تولیدات صنعتی و چشم‌انداز دستیابی به تولید حدود یک میلیون تن کالا در افق 1408 در منطقه آزاد ارس، به نظر می‌رسد که فرودگاه کارگو برای این منطقه توجیه‌پذیر باشد و ما به دنبال آن هستیم.

حوزه دانش‌بنیان‌ صندوق پژوهش فناوری

وی به برخی اقدامات و برنامه‌های دیگر نیز اشاره کرد و گفت: از جمله اقدامات ارزشمندی که اینجا اتفاق افتاده، توجه به حوزه دانش‌بنیان است. پیرو همین اقدامات، اولین صندوق پژوهش فناوری در منطقه آزاد ارس و اولین صندوق پژوهش فناوری استان در اینجا انجام شده است که در سال گذشته توانست واحدهای فناور و دانش‌بنیان خوبی را مورد حمایت قرار دهد.

وی با اشاره به وجود مرکز رشد فناوری در منطقه آزاد ارس، گفت: تفاوت مرکز رشد منطقه آزاد ارس با دیگر مراکز رشد در این است که مراکز رشد دیگر، نزدیک به مناطق دانشگاهی هستند اما مرکز رشد ارس، نزدیک به کانون تولید است و طرح‌ها و نیازها، از مسیر تولید تبدیل به فناوری می‌شوند و امکان موفقیت آنها خیلی بیشتر است؛ چون مراکز رشد دانشگاهی را تیم‌های دانشگاهی اداره می‌کنند که تجربه تولید و بازار کمتری دارند و موضوع را صرفا فناورانه جلو می‌برند اما برای تکمیل چرخه فروش و بازاریابی، تجربه لازم را ندارند و بسیاری از مواقع دیده‌ایم که چنین مراکز رشدی، حتی برای تامین سرمایه ثابت‌شان هم مشکلاتی دارند. اما  مرکز رشد فناوری منطقه آزاد ارس، تجربیات موفقی داشته و از محصولات دانش‌بنیانی رونمایی کرده که در داخل و خارج از کشور مورد استقبال قرار گرفت که قدرت واحدهای فناور آن را نشان می‌دهد.

توسعه سبد اقتصادی

معاون اقتصادی و سرمایه‌گذاری منطقه آزاد ارس با اشاره به اینکه سبد اقتصادی ارس در چهار حوزه شامل: صنعت، کشاورزی، گردشگری و بازار توسعه پیدا کرده بود، گفت: در دولت سیزدهم توسعه سه حوزه دیگر را نیز شروع کردیم.

اقتصاد دیجیتال

 نوید اضافه کرد: اولین حوزه، اقتصاد دیجیتال است که با توجه به بستر خوبی که از نظر پهنای باند به واسطه عبور یکی از گره‌های اینترنتی که از کشور ارمنستان وارد کشور می‌شود و عبور آن از منطقه آزاد ارس، امکان خوبی به ما می‌دهد و همچنین در سال‌های گذشته شبکه مناسبی از فیبر نوری در منطقه ایجاد شده و تقریبا فاصله دسترسی به فیبر نوری در سایت‌های صنعتی و دیگر نقاط، کمتر از 600 متر است و بسیاری از واحدها از این مزیت استفاده می‌کنند.

 لذا با توجه به وجود چنین امکاناتی، به دنبال توسعه کسب و کارهای دیجیتال و کسب و کارهای مرتبط با آن هستیم. برنامه‌ریزی آن انجام شده و با چارت جدیدی که ابلاغ شده این کار را به یکی از مدیریت‌ها محول کردیم.

لجستیک و حمل‌ونقل

وی در ادامه گفت: حوزه دوم سرمایه‌گذاری که آن را شروع کرده و در حال ادامه هستیم، حوزه لجستیک و حمل و نقل است که قبلا مغفول بوده و ما به دنبال مرکز لجستیک مرزی ارس هستیم و مراحل ثبت را طی می‌کند. درصددیم که بتوانیم این منطقه را هاب ترانزیت و صادرات کالا کنیم؛ چون ما از طریق مرز ارمنستان یک کریدوری به کشورهای  CIS و یک کریدور نیز از طریق نخجوان به اروپا داریم که به ترکیه و اروپا ما را وصل می‌کند و ظرفیت‌های خوبی ایجاد می‌کند که این نطقه تبدیل به هاب توزیع کالا در مسیر نطقه اتصال شرق به غرب شود.

حوزه معدن

نوید گفت: حوزه مد نظر سوم، معدن است که خود معدن و پائین دست آن مد نظر ما است؛ یک سایت 100 هکتاری برای این منظور در نظر گرفته‌ شده و در حال تدوین طرح تفصیلی آن هستیم که پائین‌دست معدن را در اینجا ایجاد و زنجیره تامین آن را شکل دهیم.

خبر خوش

وی به برخی پروژه‌ها که در آینده نزدیک افتتاح خواهند شد نیز اشاره کرد و گفت: در این مورد می‌توانم به شما بگویم که در حوزه صنعتی یکی از کارخانه‌های خیلی خوب که در شرف بهره‎برداری است، شرکت «تاو کاغذ» است که در دهه فجر افتتاح می‌شود که با افتتاح آن، واحدهای کارتن و کاغذ فعال در منطقه ارس به 4 واحد می‌رسد و یک شرکت دانش‌بنیان دیگر به نام «آرکا پاپیروس» روی کاغذهای سنگی کار می‌کند نیز در مرحله ساخت است و ما عملا به یکی از مهم‌ترین قطب‌های کاغذ و صنایع وابسته آن تبدیل می‌شویم.

نوید همچنین اضافه کرد: در حوزه «مینی ریفاینری» یا «مینی‌پالایشگاه»، تجربه‌های موفقی داشتیم و امروز نزدیک به 25 هزار بشکه در روز ظرفیت پالایشی داریم؛ حدود 8 واحد مینی‌پالایشگاه در منطقه آزاد ارس ایجاد شده که گازوئیل، بنزین یورو5 و بنزین هواپیما تولید می‌کنند و یک پالایشگاه نسبتا بزرگ هم در حال ساخت است که به تنهایی 15 هزار بشکه در روز ظرفیت‌ دارد؛ یک مدل خصوصی مینی‌ریفاینری را توانستیم تجربه کنیم که از بورس، میعانات گازی و نفت را خریداری می‌کنند و خودشان بازار ایجاد می‌کنند.