کدام فیلم‌های ایرانی برای اسکار مناسبت‌ترند؟
در شرایط ویژه کرونا و اکران نامنظم فیلم‌های سینمایی بحث انتخاب فیلم برای حضور در آکادمی اسکار به یکی از موضوعات مهم سینمای ایران در سال جاری تبدیل شده است. باید دید آیا امسال ایران اثر قابل تاملی برای حضور در این رویداد بین‌المللی خواهد داشت و آیا برگزارکنندگان اسکار روی خوشی به این انتخاب نشان خواهند داد؟
به گزارش خبرنگار ایلنا، هر ساله در فصل پاییز و با نزدیک شدن به فرصت اعلام فیلم از سوی ایران برای شرکت در بخش غیرانگلیسی زبان جوایز اسکار، گمانه‌زنی و رقابت میان فیلم‌های ایرانی برای کسب این فرصت بین‌المللی شدت می‌گیرد.
سینمای ایران امسال تحت تاثیر شیوع ویروس کرونا سال سختی را در حوزه اکران در پیش گرفت. همچنین به دلیل شیوع این بیماری بسیاری از جشنواره‌های مطرح دنیا یا تعطیل شدند یا به صورت آنلاین و محدود اجرا شدند. از همین‌رو حضور بین‌المللی سینمای ایران هم چندان چشمگیر نبود و فیلم‌های ایرانی نتوانستند در رخدادهای بین‌المللی خوش بدرخشند.
انتخاب فیلم برای رویداد سالانه جوایز اسکار همواره با ساز و کارهای متفاوتی همراه است و هر ساله حرف و حدیث‌های فراوانی پیرامون چگونگی انتخاب و نحوه حضور فیلم‌ها در این رویداد مهم سینمایی مطرح است. اکران بین‌المللی فیلم و داشتن پخش‌کننده قوی و معتبر در سطح بین‌المللی، حضور و درخشش در جشنواره‌های مطرح سینمایی، اکران فیلم در کشور صاحب فیلم در بازه زمانی مشخص و از همه مهم‌تر داشتن نگاه و زبان مشترک و بین‌المللی فیلم همگی از شرایطی است که یک فیلم برای حضور در میان کاندیداهای اصلی جوایز فیلم‌های غیرانگلیسی زبان اسکار باید دارا باشند.
امسال و با وجود نبود شرایط مناسب برای اکران فیلم‌ها در سالن‌های سینما، انتخاب فیلم از میان فیلم‌های اکران آنلاین نیز به عنوان یک اتفاق جدید؛ می‌تواند گزینه‌های احتمالی برای بررسی حضور در این رویداد را بیشتر کند.
بنیاد سینمایی فارابی از سال ۹۲ با تشکیل شورایی متشکل از سینماگران و کارشناسان عرصه بین‌الملل وظیفه انتخاب فیلم برای جوایز اسکار را برعهده دارد.
سال گذشته و در یک انتخاب بحث‌برانگیز، در حالی که زمزمه‌هایی از خروجی جلسه شورای انتخاب فیلم برای اسکار حکایت از حضور یک فیلم سینمایی داستانی در این رویداد بود؛ به یکباره و در دقیقه نود مستند سینمایی «در جستجوی فریده» به عنوان نماینده ایران معرفی شد. انتخابی که تا مدت‌ها حواشی بسیاری را ایجاد کرد و در نهایت این مستند سینمایی نتوانست در میان ۵ نامزد نهایی قرار بگیرد. امسال اما گزینه‌های مختلفی برای حضور در این رویداد پیش روی شورای انتخاب است. با این وجود گمانه‌زنی رسانه‌ها و تلاش پخش‌کننده‌ها و صاحبان آثار برای پیش کشیدن نام فیلم‌هایشان باعث شده فهرست فیلم‌های متقاضی هر روز طولانی‌تر شود.
درخت گردو - محمدحسین مهدویان
روز گذشته یکشنبه ۱۳ مهر شورای صنفی تصمیم گرفت فیلم درخت گردو جدیدترین ساخته محمدحسین مهدویان را به مدت یک هفته در استان کردستان به مناسبت هفته وحدت اکران کند. این تصمیم عجیب چند ساعت بعد با اعلام علی سرتیپی پخش‌کننده فیلم شکل دیگری به خود گرفت و با اعلام این موضوع که این فیلم قابلیت حضور در اسکار را دارد، از عزم صاحبان فیلم برای حضور در این رویداد گفت.
ویژگی‌های فیلم: «درخت گردو» به یک موضوع جهان شمول اشاره دارد. جنایت جنگی علیه مردم بی‌دفاع سردشت که ابعاد بین‌المللی هم دارد، دستمایه ساخت فیلم جدید محمدحسین مهدویان است. احتمالا همین نگاه ضدجنگ و داستان تاثیرگذار آن یکی از عواملی‌ست که سازندگان آن فکر می‌کنند برای حضور در رویداد مهمی چون اسکار شرایط مناسب را دارند.
کارنامه فیلمساز: محمدحسین مهدویان پیش از «درخت گردو» با ساخت آثاری همچون «ماجرای نیمروز»، «ایستاده در غبار»، «ماجرای نیمروز؛ ردخون» و «لاتاری» کارنامه موفقی در تولید فیلم‌هایی با مضامین ارزشی و انقلابی ساخته است. حضور او در جشنوراه فیلم فجر همواره با موفقیت‌های مختلفی همراه بوده و فیلم‌هایش در گیشه مخاطب زیادی دارد. اما مهدویان تا امروز حضور پررنگی در جشنواره‌های بین‌المللی نداشته و همین موضوع یکی از دلایلی است که شانس حضورش را در رخدادی مانند اسکار کمرنگ می‌کند. البته «درخت گردو» تا این لحظه هیچ حضور بین‌المللی موفقی نداشته و اکران بین‌المللی آن در هیچ کشوری اتفاق نیفتاده است.
خورشید - مجید مجیدی
مجید مجیدی با آخرین ساخته خود بازگشت موفقیت‌آمیزی به سینمای سال‌های دورش داشت.
ویژگی‌های فیلم: «خورشید» در ادامه منطقی ساخته‌هایی همچون «بچه‌های آسمان» و «آواز گنجشک‌ها» روایت انسانی از زندگی مردمان ایران را به تصویر می‌کشد. طرح دغدغه کودکان کار در «خورشید» موضوع فیلم را یک موضوع جهان‌شمول کرده که نشان می‌دهد مجیدی زبان سینما را برای ارتباط با دیگر کشورها به خوبی می‌شناسد.
کارنامه فیلمساز: مجیدی یکبار و با «بچه‌های آسمان» در جمع ۵ نامزد نهایی جوایز اسکار قرار گرفته است. او یکی از کارگردان‌های مطرح سینمای ایران در عرصه بین‌المللی است و فیلم‌هایش در جشنواره‌های مطرحی همچون برلین و ونیز مورد توجه قرار گرفته است. «خورشید» در جدیدترین حضور بین‌المللی‌اش در جشنواره ونیز جایزه بهترین بازیگر نوظهور را برای بازی روح‌الله زمانی به دست آورد. سازندگان فیلم هفته گذشته نیز در مراسمی پیرامون این افتخارآفرینی دور هم جمع شدند و به نظر می‌رسد عوامل فیلم برنامه‌ریزی ویژه‌ای برای اکران بین‌المللی آن کرده‌اند. خورشید همچنین به تازگی پروانه نمایش را دریافت کرده است تا در موعد مقرر و با اکران فیلم در ایران شرایط حضور در اسکار را هموار کند.
جنایت بی‌دقت - شهرام مکری
شهرام مکری؛ کارگردان جوان سینمای ایران؛ همواره با ساخته‌های خود در شکل و فرم و روایت سعی می‌کند با ساختارشکنی حضور متفاوتی در عرصه نمایش فیلم داشته باشد.
ویژگی‌های فیلم: جنایت بی‌دقت جدیدترین ساخته شهرام مکری داستانی متفاوت از یک رخداد قدیمی در تاریخ معاصر ایران را روایت می‌کند. فیلم از لحاظ فرم و نوع روایت جسارت‌های ساختاری متفاوتی دارد که می‌تواند برای مخاطب داخلی و خارجی جذاب باشد.
کارنامه فیلمساز: شهرام مکری با ساخت فیلم‌هایی همچون «ماهی و گربه» و «هجوم» و «محدوده دایره» و «اشکان، انگشتر متبرک و چند داستان دیگر» حضورهای بین‌المللی زیادی را تجربه کرده است که این حضور با موفقیت‌های زیادی همراه بوده. مکری در فیلمسازی سعی می‌کند شیوه روایت و ساختار متفاوتی برای آثارش در نظر بگیرد که از این منظر می‌تواند برای مخاطب بین‌المللی غافلگیری‌هایی داشته باشد. «جنایت بی‌دقت» در جشنواره فیلم ونیز حضور داشت و جوایزی در بخش جنبی جشنواره کسب کرد. به تازگی تهیه‌کننده فیلم تمایل خودش را برای حضور فیلم در جوایز اسکار اعلام کرده و برای حضور بین‌المللی آن برنامه‌ریزی‌هایی انجام داده است.
یلدا - مسعود بخشی
مسعود بخشی با دومین ساخته سینمایی‌اش حضور موفقی در عرصه بین‌المللی داشته و فیلم یلدا در طول چند سال که از ساختش می‌گذرد در رویدادهای بسیاری حاضر بوده و جوایز مختلفی را کسب کرده است.
ویژگی‌های فیلم: «یلدا» قصه‌ای ساده دارد. زبان فیلم برای مخاطب بین‌المللی ساده و قابل فهم است. مسعود بخشی در یلدا سعی می‌کند با استفاده از موضوع «بخشش» از ابعاد انسانی اعدام و بخشش حرف بزند و از این رو می‌توان گفت موضوع فیلم مربوط به یک موقعیت جغرافیایی محدود نیست و تمامی فرهنگ‌ها را دربرمی‌گیرد.
کارنامه فیلمساز: مسعود بخشی با ساخت مستند «تهران انار ندارد» مورد توجه علاقمندان به سینما قرار گرفت. او با ساخت فیلم «یک خانواده محترم» اما نتوانست جایگاه محکمی در مقام فیلم اول کسب کند و مضمون فیلم کار دستش داد. فیلم در ایران توقیف شد و بخشی را برای ساخت فیلم بعدی‌اش با وقفه‌ای چند ساله روبرو کرد. بخشی اما با ساخت «یلدا» حضور بین‌المللی موفقی را تجربه کرد و در فستیوال‌های بسیاری شرکت کرد. فیلم محصول مشترک ایران و فرانسه است و به تازگی اکران گسترده خودش را در کشورهای اروپایی آغاز کرده است. «یلدا» از ابتدای تیر ماه اکرانش در گروه هنر و تجربه را آغاز کرد و به نظر می‌رسد در مجموع شرایط لازم را برای حضور در جوایز سالانه اسکار دارا باشد.
شاید بتوان به این فهرست نام فیلم‌های دیگری همچون «حکایت دریا» ساخته بهمن فرمان‌آرا و «بنفشه آفریقایی» ساخته مونا زندی‌حقیقی را نیز اضافه کرد. فیلم‌هایی که در اکران آنلاین حضور داشتند و شاید نسبت به باقی آثاری که در این مدت اکران شدند، شرایط بهتری برای حضور در فهرست نهایی انتخاب نماینده ایران در اسکار ۲۰۲۱ باشند.
جوایز اسکار، مراسم اعطای جوایز سالانه آمریکا است که توسط آکادمی علوم و هنرهای تصاویر متحرک به بهترین آثار صنعت سینما جهان اهدا می‌شود و یکی از شاخص‌ترین مراسم‌های اهدای جوایز سینمایی در جهان است.
جایزه اسکار یکی از ۹ جایزه از جوایز آکادمی است؛ جوایز آکادمی در بخش رسانه به عنوان قدیمی‌ترین مراسم اهدای جوایز به شمار رفته و جوایزی نظیر جایزه گرمی (برای موسیقی)، جایزه امی (برای تلویزیون) و جایزه تونی (برای تئاتر) پس از آن شکل گرفتند. آکادمی علوم و هنرهای تصاویر متحرک توسط لویی بی میر مدیر استودیو مترو گلدوین مایر ایجاد شد.
