گشتی در خاطرات پروانه بهار در کتاب «مرغ سحر»

به گزارش خبرنگار ایلنا، کتاب «مرغ سحر (خاطرات پروانه بهار)» از جمله کتاب‌هایی است که در ۲۷۲ صفحه در دسته خاطرات و سفرنامه‌ها جای می‌گیرد و توسط انتشارات جهان کتاب چاپ و با قیمت ۴۰ هزار تومان روانه بازار شده است.

این کتاب روایتگر داستان سفر پروانه بهار، دختر ملک الشعرای بهار (شاعر و نویسنده) است که همراه با پدر به خارج از کشور می‌رود و جستجویی درونی برای خودسازی را آغاز می‌کند. همین خودسازی در سفر است که از پروانه، فردی وطن دوست می‌سازد و برای مقابله با ظلم ستیزی و تبعیض‌های جنسیتی به پا می‌خیزد.

 در پیشگفتار ویراستار کتاب (فاطمه کشاورز) آمده است: «به یک نگرش، مرغ سحر داستان سفر پروانه بهار، دختر جوانی است که در خانه پدری فرهیخته و ظلم‌ستیز (محمدتقی بهار، ملک‌الشعرا) و مادری توانا (سودابه صفدری-بهار) دیده به جهان می‌گشاید. به‌ دلیل بیماری هولناک پدر، پروانه این مجال را می‌یابد که همراه او به سفر برود و جهان خارج از مرزهای ایران را کشف کند. در مرحلة اول کتاب، این سفر محدود به اروپاست و عمدتاً به منظور درمان پدر صورت می‌گیرد. می‌شود در چنین شرایطی دچار اندوه شد یا خود را زیر حضور سنگین چنین پدری به ‌فراموشی سپرد. اما ذهن پویای پروانه، این سفر و هم‌صحبتی پدر را دستمایه رشد و خودسازی می‌کند تا جایی که تجربه کشف جهان شکلی آرمانی به خود می‌گیرد و در سال‌های بعد بسط می‌یابد و تکرار می‌شود. نتیجه، انسانی است که ظرفیت جهان‌وطنی دارد و آمادة ظلم‌ستیزی در معیاری بزرگ‌تر از مملکتی است که در آن به دنیا آمده…»

حکایت پروانه بهار از دوران کودکی و زندگی در کنار خانواده آغاز می‌شود. خاطرات او از پدرش، ملک‌الشعرای بهار، و مشاهدات او از رنج و مرارتی که دیکتاتوری حاکم بر شاعر بزرگ ملّی ایران روا داشته بود بخشی خواندنی از کتاب را دربرمی‌گیرد. همراهی پروانه با پدر در سفر درمانی به سوییس، در واپسین ماه‌های حیات او، شرح داده شده است. ماجرای ازدواج‌ها، مهاجرت به امریکا، تحصیل در دانشگاه و حضور در مبارزات مدنی زنان و سیاه‌پوستان و همچنین جنبش مخالفت با جنگ ویتنام نیز در پی آمده است.

پروانه بهار هم‌اکنون ساکن امریکاست و در مجامع ایرانیان و رسانه‌های همگانی حضور می‌یابد.

در بخش‌هایی از یادداشت‌های پشت جلد کتاب آمده:

«داستان پروانه داستان جهانی پرآشوب است که در آن ارزش‌های کهنسال یک فرهنگ پایدار و اصیل به شکل مبارزات شخصی و اجتماعی یک زن دلیر به اوج تجلّی می‌رس.» (مجید تهرانیان، هانالولو، اردیبهشت ۱۳۸۱)

«در تمام مراحل کتاب، پروانه بهار به وجود آگاه، پرشهامت و اندیشه‌مند پدر افتخار می‌کند. تردیدی ندارم که اگر امروز ملک‌الشعرا در قید حیات بود و این کتاب را مرور می‌کرد او نیز به همین اندازه به وجود دختری به توانایی پروانه افتخار می‌کرد. مرغ سحر را به تمام کسانی که زندگی را دشوار می‌یابند و زیر بار سنگینش در خود توان حرکت نمی‌بینند از صمیم دل توصیه می‌کنم.»  (فاطمه کشاورز، مریلند، تابستان ۲۰۱۸)

«مبارزات پروانه، چه برای رهایی خویشتن از قیدوبند تفکر  یک جامعۀ سنّتی نسبت به زن باشد و چه برای کسب آزادی برای محرومان و رنج‌دیدگان، زیر لوای الهام پدر آزادی‌خواه‌اش بوده است و پروانه چه زیبا در سایۀ شرح زندگانی پرتلاطمش در ایران و آمریکا این الهام را در کتاب مرغ سحر  بیان می‌کند. این کتاب را می‌توان همچون پیوندی زیبا میان عواطف پدر و فرزندی از یک‌سو و عشق به آزادی‌خواهی و هنر از سوی دیگر  دانست. خواندن آن را به همۀ عاشقان هنر و آزادی توصیه می‌کنم.» (شهین سراج، فرانسه، مارس ۲۰۱۸)