تا رویای جهانی شدن کندوان ۶۰ میلیارد تومان فاصله داریم

به گزارش خبرنگار ایلنا،‌ روستای کندوان معماری صخره‌ای خاص و منحصر به فردی دارد که به دلیل همین ویژگی در فهرست میراث ملی به ثبت رسیده است. حالت شکل‌گیری کران‌ها به دوره سوم زمین‌شناسی می‌رسد و توسط گدازه‌های آتش فشانی کوه‌های سهند شکل گرفته‌اند. مردم از دوره ایلخانیان با حضور در کندوان و کندن دورن کران‌ها این منطقه را برای سکونت محیا کردند، از این رو به کندوان روستای دستکند گفته می‌شود و از ۷۵۰ سال قبل تاکنون زندگی در آن جریان دارد.

با وجود آنکه کندوان در کنار کاپادوکیه ترکیه و داکوتا آمریکا، یکی از سه روستای صخره‌ای جهان است اما تاکنون نتوانسته در فهرست میراث جهانی یونسکو جای گیرد. این درحالی است که جاری بودن زندگی و حضور مردم بومی در کندوان یکی از ویژگی‌های خاص این روستای صخره‌ای و البته شاید عاملی برای عدم تحقق رویای جهانی شدن آن باشد.

در کندوان حدود ۷۱۳ باب کران موجود است و ۱۶۰ خانوار با ۵۰۰ نفر جمعیت در آن زندگی می‌کنند. طبقات پایینی به عنوان انباری و نگهداری احشام و طبقات بالا برای زندگی مردم مورد استفاده قرار می‌گیرد.

احد نعمتی (مدیر پایگاه میراث فرهنگی کندوان) با اشاره به آنکه حدود یک دهه از آغاز فعالیت‌ها برای ثبت جهانی کندوان می‌گذرد، درخصوص چالش‌های پیش روی این مهم و عدم ثبت جهانی کندوان گفت: روستاهای کاپادوکیه ترکیه و داکوتا آمریکا خالی از سکنه هستند و تبدیل یک مکان خالی از سکنه به مکان گردشگری ساده‌تر از مکانی است که مردم در آن زندگی می‌کنند؛ چراکه باید صلاح و نظر مردم را در توسعه گردشگردی در نظر گرفت و زندگی و معیشت مردم را در نظر گرفت. هرچند حضور مردم و توجه به معیشت آنها و ساخت‌و سازهای غیر مجاز یکی از موانع ثبت جهانی است اما همین جریان زندگی، تفاوتی است که کندوان را برای ثبت جهانی مطرح می‌کند. درعین حال کاپادوکیه در فهرست میراث جهانی ثبت شده و توانسته با وسعتی ۱۰ برابر کندوان، گردشگران جهانی را جذب کند.

او تصریح کرد: در گذشته دو طرح در روستای کندوان وجود داشت که طرح جامع را هیات راهبردی میراث‌فرهنگی مصوب کرده بود اما دهیاری همسو با طرح هادی حرکت می‌کرد. این دو طرح طی ۲۰ سال گذشته، مطابقتی با یکدیگر نداشتند و هر کدام راه خود را می‌رفت و پاسخگویی به ارباب رجوع، دشوار بود. اما امسال بنیاد مسکن با مشاور ذیصلاح میراث‌فرهنگی قرارداد امضاء کرد و امیدواریم طرح یکسان‌سازی طرح جامع و هادی تا دو ماه آینده به اتمام برسد.

نعمتی درخصوص رفع مشکلاتی که ساخت و سازها و خانه‌های سنگی، سیمان و آجری که در روستای کندوان ساخته شده‌اند برای ثبت جهانی این مجموعه ایجاد کرده‌اند، گفت: کران‌ها از گذشته‌های دور در روستای کندوان وجود داشتند. درعین حال تعدادی از خانه‌های سنگی یک طبقه که در پایین این کران‌ها قرار دارند، نیز از گذشته ساخته شده بودند و از گذشته‌های دور شاهد تلفیق کران و سنگ در کندوان بودیم. متاسفانه در این میان خلائی وجود دارد که مقصر آن مردم و دولت نیست. در سال ۷۶  پایگاه کندوان در فهرست میراث ملی کشور به ثبت رسید، ‌این درحالی است که از دهه ۵۰ مردم در زمین‌هایی که داشتند درصدد ساخت خانه‌هایی با اسکلت فلزی بر آمدن دو در آن زمان کسی نبود که به آنها بگوید چرا چنین ساخت و سازهایی انجام می‌دهند. اکنون که می‌خواهیم حکم تخریب برای آنها بگیریم با موضوعی روبه رو می‌شویم چراکه این خانه‌ها مشمول گذر زمان شده‌اند. اگر ۱۰ سال از ساخت و ساز‌ها بگذرد، سازه شامل قانون گذر زمان می‌شود. درعین حال، بسیاری از این ساخت و سازها در زمانی انجام شده است که کندوان ثبت ملی نشده بود.

مدیر پایگاه میراث فرهنگی کندوان خاطرنشان کرد: رفع چالش‌های موجود نیازمند بودجه و اعتبارات کلان است تا بتوانیم معوض این املاک را به صاحبان بدهیم و بتوانیم آزادسازی را محقق یا طبقات را کاهش دهیم. در این میان حدود ۵۰ مورد تقلیل طبقات و کاهش ارتفاع، تغییر نمای آجری به کاهگل و سنگ و تخریب تعدادی از واحدها در دستور قرار خواهد گرفت. برای تحقق این مهم حدود ۶۰ میلیارد تومان اعتبار نیاز است. امیدواریم به زودی شاهد تغییر اساسی در کندوان باشیم.

او درخصوص ساخت و سازهای غیرمجاز کندوان که به قبل از سال ۱۳۸۰ بر می‌گردد نیز گفت: هرچند برخی از این ساخت و سازها بعد از ثبت روستای کندوان در فهرست میراث ملی انجام شده است اما از آنجایی که هنوز حریم مصوب برای این مجموعه میراث ملی تعریف نشده است، از این رو نمی‌توانیم از طریق قانونی ورود کنیم. حدود یک سال و نیم است که حریم کندوان به شورای ثبت حرایم فرستاده شده؛ کارها به دلیل شیوع ویروس کرونا متوقف شده و در انتظار تحقق آن هستیم؛ اما هنوز مصوب نشده است. تا زمانی که حریم مصوب نشود نمی‌توانیم دخل و تصرف و جابه‌جایی داشته باشیم. البته طی یک سال گذشته فقط ۳ مورد ساخت و ساز غیر مجاز داشتیم که حکم تخریب آنرا گرفتیم. طی چند سال گذشته ساخت و سازی جز، مرمت در روستای کندوان انجام نمی‌شود.

کران‌های کله قندی

مدیر پایگاه میراث فرهنگی کندوان با اشاره به وضعیت کران‌های روستا، گفت: جنس کران‌ها به نوعی است که به مرور زمان در اثر وزش باد و بارش باران، ترک‌ بر می‌دارد و سبب تخریب می‌شود. امسال حدود ۲۰۰ میلیون تومان اعتبار برای مطالعه شکست این ترک‌های سنگی و اجرای چند نمونه موردی جذب کردیم. با شرکتی که کار مرتبط انجام می‌دهد، صحبت کردیم و در صدد ایجاد سازه‌هایی درون ترک‌ها هستیم تا ادامه روند ترک متوقف شود.

او ادامه داد: از ۷۱۳ باب کران، حدود ۱۲۰ کران در طول سال‌های گذشته صدمه دیده‌اند و ترک برداشته‌اند. برخی از آنها با پایه‌ها و دیواره‌های سنگی حفظ شده‌اند اما برخی آسیب‌ها در بخش بالایی و در پوسته است که حفظ آن نیازمند مطالعه است. با توجه به وقایع طبیعی که رخ داد، تخریب در کران‌ها نداشتیم.

گردشگری از نوع روستای دستکند

نعمتی با اشاره به توسعه زیرساخت‌های گردشگری در کندوان نیز اظهار کرد: در شورای راهبردی روستای کندوان برخی کارهای مطالعاتی را انجام داده‌ایم و طرح پیاده راه که از عوارضی روستا تا ورودی هتل و روستا خواهد بود، انجام شده. قرار است در کنار پیاده راه کافه‌های کوچک به عنوان چای خوری در نظر گرفته شود و در هیات راهبردی مصوب شده‌است و قرار است تردد خودرو به داخل روستا ممنوع شود. طرح مطالعات بازارچه صنایع دستی در ورودی روستا مصوب شده است و در انتظار ابلاغ اعتبار هستیم. تعدادی از مغازه‌ها که به صورت غیر مجاز فعالیت خود را آغاز کرده‌بودند قرار است جابه جا و به بازارچه صنایع دستی منتقل شوند. درعین حال کف سازی حدود ۹۵ درصد روستای کندوان انجام شده. درحال حاضر حدود ۱۰۰ چشمه سرویس بهداشتی در کندوان در نظر گرفته شده.

مدیر پایگاه میراث فرهنگی کندوان ادامه داد: امروزه مردم بومی کنوان متوجه شده‌اند که گردشگر می‌تواند با خود درآمد و اشتغال به همراه داشته باشد. درحال حاضر نیز توسعه  گردشگری آغاز شده. مردم آموزش زبان انگلیسی می‌بینند و استقبال برای را‌ه‌اندازی واحد بومگردی افزایش یافته و ۳۰ مجوز صادر شده است. در سال گذشته حدود یک میلیون و ۷۰۰ هزار گردشگر از کندوان دیدن کردند و ۲۲ هزار نفر آنها خارجی بودند. گردشگران خارجی بیشتر از کشورهای ترکیه، آذربایجان، آلمان، فرانسه، سوئد و ایتالیا هستند.