ناصر نظر در گفت‌وگو با ایلنا مطرح کرد:
آموزشگاه‌ها خالی از سکنه شده اما کلاس‌ها برگزار می‌شوند/ تا کرونا هست ما نیز هستیم و کار می‌کنیم/ سختی‌های کلاس‌های آنلاین متوجه معلمان است
مدرس موسیقی کودک و نوجوان و موسس ارکستر پارس می‌گوید: از آنجا که خودم و مجموعه آموزشی در زمینه کارهای انفورماتیک و فعالیت‌های مجازی تجربه چندین ساله داریم، در همان ابتدای بحران، بروز چنین وضعیتی را پیش‌بینی کردم و به این نتیجه رسیدم که برای قرار نگرفتن در وضعیت فعلی و جلوگیری از اتفاقات بعدی و برای آنکه فعالیت‌مان متوقف نشود باید تمهیداتی را به کار گیریم؛ لذا از همان ابتدای اسفندماه سال گذشته تغییر رویه دادیم و کلید کار را زدیم.
به گزارش خبرنگار ایلنا، یکی از بخش‌های مهم و با اهمیت موسیقی و انواع گونه‌های آن رده سنی کودک و نوجوان است، زیرا به گفته اساتید بخش طولانی مدت آموزش اگر از سنین کودکی مورد توجه قرار نگیرد در بزرگسالی به نتایج درخور نخواهد رسید. از سویی دیگر نظام آموزش پرورش کشور هیچ‌گاه برای این هنر اصیل جایگاهی قائل نبوده و این کاستی شکاف بزرگی میان کودکان و موسیقی ایجاد کرده است. سازمان صداوسیما نیز با تولیدات ضعیف و عدم پرداختن جدی به موسیقی و عدم توجه به موسیقی جدی همواره بر ضد این هنر عمل کرده است.
در دانشگاه‌ها نیز موسیقی کودک و نوجوان آنطور که باید مورد توجه نیست و تنها برخی آموزشگاه‌های موسیقی به این مهم توجه دارند و موسیقی‌دانان معدودی به تولید آثار با محوریت کودکان و نوجوانان می‌پردازند. بنا به همه این دلایل موسیقی رده سنی کودکان و نوجوان درکشور از اهمیت بسیاری برخوردار است و از کاستی‌های بسیار رنج می‌برد. در حال حاضر نیز با وجود بحران بیماری کرونا نحوه فعالیت گروه‌ها و آموزشگاه‌ها به شدت تحت تاثیر قرار گرفته و آنها به نوعی در وضعیت نیمه تعطیل یا تعطیل قرار دارند که این اتفاق نیز در صورت طولانی شدن آسیب‌های دیگری بر موسیقی و دیگر هنرها وارد خواهد کرد.
ناصر نظر موسیقی‌دان، آهنگساز و مدرس، یکی از افرادی است که همواره دغدغه موسیقی کودکان و نوجوانان را داشته و سال‌هاست در زمینه فعالیت می‌کند. او از ماه‌های ابتدایی پس از انقلاب اسلامی بر موسیقی کودک و نوجوان تمرکز کرده و طی تشکیل ارکستر «پارس» در جشنواره‌های مختلف حضور یافته و در آموزشگاه موسیقی‌اش به تربیت و تعلیم تخصصی کودکان و نوجوانان مشغول است.
این آهنگساز و نوازنده که از ابتدای شیوع بیماری کرونا در کشور با در نظر گرفتن تمهیدات و پروتکل‌های بهداشتی به فعالیت آموزشی خود ادامه داده، درباره تاثیر این بحران بر نحوه فعالیت اهالی موسیقی و آموزشگاه‌های مربوط به آن می‌گوید: پیش از آنکه ارکسترهای تالار وحدت برای برگزاری کنسرت‌های آنلاین کاری کنند ما خودمان دست به کار شدیم و قطعه جامعی را برای بچه‌ها در نظر گرفتیم و آنها در خانه بخش‌های مربوط به خود را نواختند و اتفاقا فایل آن نیز موجود و قابل ارائه است. به جز این چند کنسرت آنلاین دیگر نیز داشته‌ایم که مستمر و پشت هم برگزار شده‌اند. حتی با دوربین حرفه‌ای برای ضبط به خانه بچه‌ها و اساتیدی که قراربوده در کنسرت بنوازند و حضور داشته باشند، رفته‌ایم. حال کنسرت‌های معمولی که در طرح دروس بچه‌ها هست نیز در اینستاگرام به صورت لایو برگزار می‌شود و برای دیگر بچه‌ها، والدین‌شان و اساتید قابل مشاهده است.
با توجه به اینکه بحران بیماری کرونا باعث تعطیلی بسیاری از مراکز آموزشی شده، فعالیت شما و شاگردانتان تا چه حد تحت تاثیر وضعیت فعلی بوده است؟
به طور قطع و به طور صد درصد همه صنوف تحت تاثیر بحران کرونا قرار گرفته‌اند. بخصوص ما و همکارانمان که در بخش آموزش فعالیت می‌کنیم و مانند مدارس با بچه‌های کوچک و کم و سن و سال سرو کار داریم. آموزشگاه‌ها نیز هم‌پای مدارس تعطیل بوده‌اند و این اتفاق مشکلات عدیده‌ای را رقم زده است. به هرحال تا بازگشایی مدارس این مشکل وجود دارد و آموزشگاه‌ها نیز به این درد مبتلا هستند.
شما برای حل این معضل و ادامه روند آموزش چه تمهیداتی را به کار گرفته‌اید؟
از آنجا که خودم و مجموعه در زمینه کارهای انفورماتیک و فعالیت‌های مجازی تجربه چندین ساله داریم، در همان ابتدای بحران، بروز چنین وضعیتی را پیش‌بینی کردم و به این نتیجه رسیدم که برای قرار نگرفتن در وضعیت فعلی و جلوگیری از اتفاقات بعدی و برای آنکه فعالیت‌مان متوقف نشود و به اصطلاح از صفحه روزگار موسیقی محو نشویم، باید تمهیداتی را به کار گیریم؛ لذا از همان ابتدای اسفندماه سال گذشته تغییر رویه دادیم و کلید کار را زدیم و فعالیت‌های مجازی را تست کردیم و پاسخ مثبت گرفتیم. در آن مقطع چنین فعالیت‌هایی در ایران و دیگر کشورهای دنیا هنوز مرسوم نبود.
فعالیت‌ها و آموزش‌های مجازی را چگونه آغاز کردید و چگونه آن را ادامه دادید؟
اول با کلاس‌های ساز که انفرادی بودند به صورت مجازی و آنلاین آغاز به کار کردیم و خوشبختانه اکثر والدین، معلمان و بچه‌ها نسبت به این تغییر نظر مثبتی داشتند و در این زمینه با ما همکاری کردند. البته باتوجه به کندی سرعت اینترنت در منازل مشکلاتی وجود دارد، اما با این حال روند مثبتی را پیش گرفتیم. در ادامه برای هنرجویان تخفیف‌هایی قائل شدیم و موارد دیگری را نیز مدنظر قرار دادیم تا به این ترتیب جلسات آموزش و روند یادگیری بچه‌ها قطع نشود و فعالیت‌ها ادامه یابد. این رویه ادامه داشت تا اینکه پس از تعطیلات عید نوروز کلاس‌های ارف را نیز به همان شکل آنلاین برگزار کردیم که با موفقیت همراه بود. به هر حال طی این مدت تجارب بسیاری کسب کردیم. هم معلمان‌مان به نوعی قوی‌تر شده‌اند و بهتر عمل کرده‌اند و هم اینکه بچه‌ها نیز از آموزش‌های مجازی رضایت دارند.
شاید پس از پایان بحران کرونا نیز روش فعالیت‌های اجتماعی تغییر کند و برگزاری کلاس‌ها و برنامه‌ها و تشکل‌های آنلاین و مجازی به اتفاقی معمول بدل شود.
بله همینطور است. همانطور که گفتم بحران کرونا باعث شد در نحوه فعالیت‌های اجتماعی تجربه‌های بسیار کسب کنیم و به انجام کارهای جدید بپردازیم و بازخورد آنها را ببینیم.
کارهای جدید چیست؟
طی این مدت ویدئوهایی را ضبط کرده‌ایم که برای بچه‌ها جنبه درسی دارد و می‌توانند بارها آنها را ببینید و از مطالب ارائه شده استفاده کنند. حال بسیاری از بازی‌های بچه‌ها در قالب فایل‌های تصویری درآمده و از نوازندگی سازهایی چون فلوت ریکوردر و ارف تصویربرداری شده و آنها را با انیمیشن ترکیب کرده‌ایم. بچه‌ها نیز از این اتفاقات بسیار خوشحال هستند. همه معلمان نیز سعی کرده‌اند در منزل اتاقی را برای کار نظر بگیرند و بر همین اساس دکور آن را بچینند. بخصوص در کلاس‌های ارف اتاق معلمان در منزل با عروسک‌ها و دیگر وسائل مرتبط با آموزش کودکان مزین شده است تا به این ترتیب هنرجویان خردسال به یادگیری دروس خود بپردازند و اولیای آنها نیز از این اتفاقات رضایت دارند.
از دیگر امکانات و تمهیدات بگویید.
به طور مثال، جدیدا به جز آنکه معلم درس می‌دهد در هر جلسه یکی از بچه‌ها ساز می‌زند. یعنی بچه‌ها نیز یکدیگر را می‌بینند و شاهد فعالیت‌های یکدیگرند.
یعنی تلاش کرده‌اید امکانات حقیقی را در کلاس‌های مجازی نیز به کار گیرید و فضای کلاس واقعی را برای هنرجویان خردسال و کودک و نوجوان ایجاد کنید.
بله دقیقا. تلاش کرده‌ایم همان فضا و امکانات کلاس‌های حضوری را در فضای مجازی ایجاد کنیم، اما خب برگزاری کلاس‌ها و کنسرت‌های حضوری چیز دیگری بود که حال انجامش میسر نیست. اما ما این کار را نیز انجام دادیم. یعنی برای فارغ‌التحصیلان ساز ارف کنسرت مجازی برگزار کردیم. فیلم نوازندگی بچه‌ها ضبط شد و توسط ما مونتاژ و صداگذاری شد و به این ترتیب کنسرت مجازی آنها شکل گرفت.
در صورت ادامه بحران کرونا، پیش‌بینی‌های‌تان برای فعالیت‌های آینده چیست؟
برای فصل تابستان پیش‌بینی‌های لازم صورت گرفته و در آن مقطع کلاس‌های آنلاین کامل خواهیم داشت، به اضافه اینکه ترکیبی از کلاس‌های آنلاین و خصوصی نیز در برنامه‌مان گنجانده شده است. به این شکل که هنرجویان هشت جلسه کلاس آنلاین خواهند داشت و طی سه یا چهار جلسه تحت آموزش خصوصی قرار خواهند گرفت.
با توجه به بهتر شدن بحران کرونا، فعالیت برخی اصناف به صورت کامل یا تحت پروتکل‌های بهداشتی آغاز شده است. در این میان شما نیز به برگزاری کلاس‌های حضوری خواهید پرداخت؟
فعلا در زمینه برگزاری کلاس‌های سازهای تخصصی این امکان وجود دارد. زیرا کلاس‌ها به صورت گروهی نیستند و انفرادی برگزار می‌شوند. اما برای برگزاری کلاس‌های گروهی مانند سولفژ و ارف مشغول برنامه‌ریزی هستیم تا معلمان ما بر اساس پروتکل‌های لازم با حضور هنرجویان سر کلاس‌ها حاضر شوند. البته طی این مدت برای ایجاد امنیت بهداشتی آموزشگاه حساسیت‌های بسیاری به خرج داده‌ایم. فضاهای مختلف مجموعه به طور مرتب استریل می‌شوند و از امکان تب‌سنجی برای حفظ سلامت کادر آموزشگاه و هنرجویان استفاده می‌کنیم.
وزارت ارشاد در این زمینه دستوراتی را اعمال کرده است، شما بر اساس همانها به حفظ پروتکل‌های بهداشتی پرداختید؟
ما خارج از روال وزارت ارشاد و پیش از آنکه مسئولان مربوطه بخواهند دستوری صادر کند به رعایت اصول بهداشتی پرداختیم. البته در اسفندماه سال گذشته، آن زمان که هنوز کلاس‌های آنلاین مرسوم نشده بود، نامه‌ای به ما ارسال شد مبنی بر اینکه حق برگزاری کلاس‌های آنلاین را ندارید، گویا هنوز نمی‌دانستند کلاس آنلاین یعنی چه!
آن نامه از سوی ارشاد برای شما ارسال شده بود؟
نمی‌دانم آن نامه از سوی کدام مرجع بود، اما قاعدتا از سوی بخش آموزش هنری که مستقیم به امور و کارهای صنف ما می‌پردازد برای ما ارسال نشده است، زیرا مسئولان این بخش با برگزاری کلاس‌های آنلاین موافق هستند. به هرحال ما در آن مقطع کار خودمان را کردیم و مشغول برگزاری کلاس‌های آنلاین بودیم. شخصا همه جوانب رادر نظر گرفته بودم و به اصطلاح پی همه چیز را به تن مالیدم و گفتم هرچه پیش آید ما نمی‌توانیم دویست و خرده‌ای نفر را از کار بیکار کنیم و بچه‌ها نیز از کلاس‌ها بازمانند. بچه‌هایی داریم که مدت سیزده، چهارده سال است در زمینه موسیقی فعالیت می‌کنند و ما نمی‌تواستیم آنها را از نعمت یادگیری و فعالیت محروم کنیم.
شما و همکارانتان طی دو، سه ماه گذشته در زمینه برگزاری کنسرت‌های آنلاین با حضور بچه‌ها نیز فعال بوده‌اید. درباره چند و چون این اتفاق نیز توضیح دهید. زیرا این اتفاقات اصلا انعکاس رسانه‌ای نداشته است.
بله در زمینه نحوه انعکاس اخبارمان نیز باید تمهیدی بیاندیشیم، اما همانطور که گفتید در این بخش نیز فعال بوده‌ایم. به طور مثال پیش از آنکه ارکسترهای تالار وحدت برای برگزاری کنسرت‌های آنلاین کاری کنند ما خودمان دست به کار شدیم و قطعه جامعی را برای بچه‌ها در نظر گرفتیم و آنها در خانه بخش‌های مربوط به خود را نواختند و اتفاقا فایل آن نیز موجود و قابل ارائه است. به جز این چند کنسرت آنلاین دیگر نیز داشته‌ایم که مستمر و پشت هم برگزار شده‌اند. حتی با دوربین حرفه‌ای برای ضبط به خانه بچه‌ها و اساتیدی که قراربوده در کنسرت بنوازند و حضور داشته باشند، رفته‌ایم. حال کنسرت‌های معمولی که در طرح دروس بچه‌ها هست نیز در اینستگرام به صورت لایو برگزار می‌شود و برای دیگر بچه‌ها، والدین‌شان و اساتید قابل مشاهده است. یعنی بچه‌ها این امکان را دارند که اجرای همکلاس‌هایشان را بببیند و برای این اجراها بروشورنیز در نظر گرفته شده است. خوبی ماجرا این است که نیروی معلمان و اساتید جوان پشت ماجراست زیرا آنها به نوعی با اینترنت و اینستاگرام و امور مربوط به فضاهای مجازی آشنایی دارند. این ویژگی باعث شده از تکنولوژی به نحو احسنت استفاده کنیم.
البته اگر بحران فعلی به درازا بکشد برنامه‌ها و تمهیدات نیز باید تغییر کنند و به روز شوند.
بله همینطور است. یکی از کارها این است که با توجه به وضعیت موجود طول مدت زمان دوره‌ها را کمتر کرده‌ایم تا به این ترتیب بچه‌ها در کوتاه مدت به نتایج لازم برسند. مثلا اگر طول دوره دوسال است آن را به یک سال تقلیل داده‌ایم اما بچه‌ها دوبار درهفته امکان آنلاین شدن خواهند داشت. این اتفاق به این دلیل رقم خورده تا سرعت عملمان بالا برود و به خوبی پاسخ مشتریان و هنرجویان را بدهیم.
شما طی این مدت جشنواره نیز برگزار کرده‌اید، درست است؟
بله دو جشنواره برگزار کرده‌ایم که یکی از آنها «دیو سیاه» نام دارد و اسفندماه با محوریت کرونا برگزار شده بود. این رویداد حدود 150 شرکت‌کننده داشت و ویدئو‌های آنها پس از ارزیابی پذیرفته شده بود. برای نوروز نیز جشنواره «بهار من» را برگزار کردیم که این رویداد نیز به کرونا اختصاص داشت. طی این برنامه بچه‌ها را تشویق کردیم که با سازهای‌شان ملودی بنوازند که در این میان برخی نیز علاوه بر نوازندگی خوانده‌اند. به طور کلی از ابتدای بحران تاکنون دغدغه ما این بود که کلاس بچه‌ها تعطیل نشود و مقوله آموزش که تا به اینجا نیز نیم‌بند بالا آمده، نابود نشود؛ زیرا اگر آموزش با وجود بحران کرونا تعطیل شود با دشواری به روال قبل باز خواهد گشت. همزمان با فعالیت‌های آموزشی گروه انفورماتیک ما نیز برای ارائه خدمات بهتر مشغول کار است. به هرحال تصورم این است که این رویه می‌تواند برای دیگر آموزشگاه‌ها نیز به عنوان الگو مورد استفاده قرار گیرد. در کل تا کرونا هست ما نیز هستیم و به فعالیت ادامه خواهیم داد.
برگزاری کلاس‌ها و کنسرت‌های آنلاین با وجود مزایای بسیار معایبی نیز دارد. اینطور نیست؟
سختی‌هایی که می‌گویید بیشتر متوجه معلمان وجود دارد. شما حساب کنید که در حال حاضر آموزشگاه خالی از سکنه است و معلمان باید در خانه به تدریس ادامه دهند. معلمان در مواقع عادی مثلا سه، چهار ساعت کار می‌کرده‌اند و در حال حاضر باید دو برابر یعنی هشت ساعت تدریس کنند. حضور تک تک شاگردان کلاس‌های گروهی یکی از دلایل این اتفاق است و از طرفی آنها باید پس از کلاس‌های آنلاین توضیحاتی را به بچه‌ها ارائه دهند و فیلم‌هایی را به صورت آفلاین برای هنرجویان ضبط و ارسال کنند. انجام این امور وقت‌گیر است اما با این‌حال معلمان ما از شرایط ایجاب شده رضایت دارند و معتقدند وجود این روش بهتر از آن است که کلاس‌ها به طور کلی تعطیل شود.
برخی از اساتید موسیقی نقص‌هایی را به شیوه‌های آموزش مجازی وارد می‌دانند و نظرشان این است که برگزاری کلاس‌های آنلاین در مقاطع مقدماتی میسر است و برگزاری کلاس‌هایی مانند گروه‌نوازی به صورت مجازی امکان پذیر نیست. شما چه نظری دارید؟
همه اینها به این بستگی دارد که شکل کار را پیدا کنیم. در کلاس‌ها و برنامه‌های مجازی پرداختن به گروه‌نوازی نیز امکان‌پذیر است، در همه جای دنیا نیز این اتفاق افتاده است. این نه گفتن‌ها همان اتفاقی است که در موسیقی ایرانی نیز شاهدش بوده‌ایم. اتفاقا در بخش گروه‌نوازی ارکستر ما اجرا داشته و چنین مخالفت‌ها و انتقاداها مطلق نیست و به دید افراد بستگی دارد. آنهایی که به نسل‌های جوان‌تر تعلق دارند با پدیده اینترنت و فضای مجازی و اتفاقات آنلاین آشنا هستند و برخوردشان با این مقوله به نوعی دیگر است. در مقابل پرداختن به اینترنت و استفاده از امکانات مربوط به آن در حوصله آنهایی که سن و سال بیشتری دارند، نمی‌گنجد و من به داشته‌ها و توانایی‌های معلمان‌مان تکیه کرده‌ام و آنها نیز دایره فعالیت را با تلاش و پیگیرشان گسترش می‌دهند. به هرحال زمانی که امکان استفاده و بهره‌برداری‌های مجازی وجود دارد و همه، در جای جای دنیا به آن دسترسی دارند، چرا از آنها به نفع موسیقی استفاده نکنیم. در حال حاضر مربی داریم که می‌گوید وضعم نسبت به قبل بهتر شده زیرا با دانش‌آموزانی در استرالیا کار می‌کنم و آموزش‌شان می‌دهم و به جای ریال، دلار دریافت می‌کنم. نمی‌گویم کرونا خوب است اما دشواری‌های به وجود آمده توسط آن باعث شده راه حل‌های ویژه‌ای پیدا کنیم.
سالن «پارس پلاس» که برای کنسرت‌های کودک و نوجوان تعبیه شده است
شما و همکارانتان یک یا دو سال پیش تالاری را برای کنسرت‌های کودکان و نوجوانان طراحی کردید. درباره این سالن و ویژگی‌های آن نیز کمی توضیح دهید.
بله. ما اولین سالن کنسرت برای بچه‌ها به ویژه رده سنی زیر هفت سال را طراحی و راه‌اندازی کرده‌ایم. ردیف صندلی‌های سالن بر اساس رنگ و نت‌های «دو، ر، می، فا، سل،لا، سی» طراحی و چیده شده و بچه‌ها می‌توانند آزادانه بر روی آنها جست و خیز و فعالیت کنند که البته صحنه نیز چنین قابلیتی دارد. پیش از بحران کرونا بچه‌ها با سازهای‌شان در این سالن به اجرای آثارشان می‌پرداختند و حال نیز در شرایط فعلی همه کنسرت‌های لایومان که توسط بزرگسالان برگزار می‌شود در این سالن روی صحنه می‌رود. این مجتمع که حدود دو سال پیش افتتاح شده سالن سینمایی نیز دارد که به صورت تخصصی برای بچه‌ها طراحی شده و انشالله پس از پایان یافتن بحران کرونا افتتاح می‌شود و به بهره‌برداری خواهد رسید. یکی از ویژگی‌های این سینما این است که حین نمایش فیلم تاریک نمی‌شود.
شما طی ماه‌های گذشته ارکستر سازهای بادی برنجی کودکان و نوجوانان را راه‌اندازی کردید. این ارکستر در حال حاضر چه وضعیتی دارد؟
آخرین اجرای این ارکستر در جشنواره موسیقی فجر سال گذشته بوده است. نود درصد اعضای این ارکستر بچه‌های مجموعه خودمان هستند، یعنی اینگونه نبوده که نوازنده‌ای را دعوت کنیم و بگوییم در اعضای همکاری‌ات اینقدر حقوق و دستمزد بگیر. برخی از اعضا آنهایی هستند که حال بزرگ شده‌اند. دراین ارکستر سازهای جدی مانند «توبا»، «ترومبون»، «ترومپت» در کنار دیگر سازهای بادی نواخته می‌شوند. متاسفانه این ارکستر به دلیل زیاد بودن تعداد اعضا نمی‌توانند در حال حاضر فعالیت کنند، زیرا نمی‌توان آنها را یک جا جمع کرد و آرام آرام باید فکری به حال این بخش نیز بکنیم تا تمرینات بچه‌ها بی‌نتیجه نماند. برای این ارکستر رپرتوار نتی از خارج کشور تهیه کرده بودم که اتفاقا خیلی هزینه صرفش شد تا اعضا بتوانند برای حداقل سه، چهار سال تمرین نت داشته باشند، آنهم نت‌های اورجینال. وضیعت تمرین بچه‌ها و تعداد روزها نیز مشخص بود اما خب بیماری کرونا اجازه ادامه این روند را نداد و اگر این بحران ادامه پیدا نمی‌کرد، شاهد ارکستری منحصر بفرد بودیم که می‌توانست به دیگر ارکسترها نیز خوراک دهد. امیدوارم با محیا شدن شرایط ارکستر سازهای بادی برنجی نیز فعالیت‌های خود را از سر گیرد.
