خورخه سولر دیاس:
معرفی شواهدِ برادری شهروندان تهران و آلیکانته/ نقشمایههای نوسنگی غارهای اسپانیا نشان از حضور موعظهگرها دارد/ اجداد ما غذاهایی می خوردند که عمرشان طولانی شود
رئیس واحد نمایشگاهها و گسترش موزه باستانشناسی آلیکانته معتقد است: با توجه به کشفیات بدست آمده از بقایای انسانی میتوان گفت در گذشتههای دور مردمانی از آناتولی به منطقه ایران و تهران آمدهاند و حتی میتوان گفت شهروندان تهران و آلیکانته باهم برادر هستند.
به گزارش خبرنگار ایلنا، خورخه سولر دیاس (رئیس واحد نمایشگاهها و گسترش موزه باستانشناسی آلیکانته) با معرفی نقوش صخرهای دوره نوسنگی که در کوههای پیرامون آلیکانته حین بررسی باستانشناسی؛ کشف شدهاند، گفت: با انجام پژوهشها در منطقه شمالی و کوهستانی استان آلیکانته نقوشی از ۵۵۰۰ سال پیش از میلاد روی صخرههای این منطقه پیدا کردیم که توسط جوامع کشاورز و دامپروری ایجاد شدهاند. این نقشمایهها بازتاب عقاید مردمانی هستند که از منطقه مدیترانه برآمدهاند.
او ادامه داد: بز و گوسفند از خاورمیانه به سواحل مدیترانه آورده شدهاند. در این میان تحقیقات ژنتیکی و بررسیهای کروموزوم Y نشان داده است که که جابجاییهای گستردهای در حوزه انسانها شاهد هستیم. چنانکه بر اساس بقایای انسانها که از۵۵۰۰ سال پیش پیدا کردیم و دندان یک زن به ما نشان میدهد که از آناتولی به جزیره آمده است اما در اسپانیا چنین ژنهایی نداشتیم؛ این کشفیات نشان از جابجایی ژنها دارد. در واقع میتوان گفت شهروندان تهران و آلیکانته، برادر هستند.
به گفته سولر دیاس، جریان آبهای دریایی این امکان را فراهم کرده است که انسانها به جنوب ایتالیا برسند و سپس به سواحل اسپانیا دست پیدا کنند. این یعنی همان مردها و زنها به همراه بزها و گوسفندهایشان سفالگری و دانشهای دامداری خاورمیانه را به اسپانیا آوردند، هرچند سفر آنها راحت نبود اما در اسناد باقی مانده شاهد استفاده از صدفها در تزیین سفالهایشان هستیم.
رئیس واحد نمایشگاهها و گسترش موزه باستانشناسی آلیکانته خاطرنشان کرد: بر اساس یافتههای نوسنگی، اجداد ما کشاورز بودند و غذاهایی میخوردند که طول عمر آنها را افزایش دهد. اکنون میدانیم، نئولیتیکها هر دو سال یکبار بچهدار میشدند اما شکارچیها و گوشتخوارها هر چهار سال یک بار بچهدار میشدند. انسانهایی که به سواحل شرقی و مرکزی ایبریا رسیدند در ابتدا شکار میکردند اما بعدها در آلیکانته محلی پیدا شد که بقایایی از بزهای وحشی و سفال در آن کشف شد. اکنون میدانیم که آنها حتی از قورباغهها نیز تغذیه میکردند. البته سیلوهای زیادی برای نگهداری غلات در زمین حفر کرده بودند. این بررسیها نشان میدهد تعداد روستاها زیاد و رو به افزایش بوده و پایدار مانده بودند.
به گفته او، در آن زمان، مردگان در غارها دفن میشدند و مراسمهای مذهبی برگزار میشد. در این راستا شاهد نقشمایههایی از چهرههای انسانها روی دیوار غارها هستیم. در عین حال میدانیم که در این غارها چوپانها هم میماندند و نشانههایی از قربانی کردن گوسفندان پیدا کردهایم. حتی ظروفی پیدا کردیم که معتقد هستیم برای نگهداری لبنیات از آن استفاده میشد.
او ادامه داد: هنر ویژه دوره نوسنگی به عنوان مشارکت جمعی ساکنان جدید این منطقه شناخته میشود که مانند سفالگری و سنگتراشی از مناطق دیگر آمده است. نقوش صخرهای استان آلیکانته بخشی از مجموعه گستردهای به نام صخرهنگاری قوس مدیترانهای شبه جزیره ایبری است که در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده؛ این بخش مربوط به منطقه لوانته (شرق اسپانیا) است. نقشمایههای هنر نوسنگی نه تنها از یک خاستگاه هستند بلکه در موارد زیادی در یک غار و حتی در چهارچوب یک قاب ثبت شدهاند. میتوان تصور کرد افراد مختلف، نگرانیها و عقاید خود را از این طریق بیان کردهاند.
به گفته او، هر چند ممکن است سه سبک هنری دوران نوسنگی و فرانوسنگی از جمله طرح هنری بزرگ شمایی، هنر لوانتهای و طرح شمایی در این خصوص وجود داشته باشد اما برخی ویژگیهای مشترک مانند استفاده از رنگ قرمز برای ترسیم نقشمایهها و طراحیها بدون اینکه هیچ گونه آمادهسازی از قبل انجام شود در این دوران به چشم میخورد. بیشترین نقشمایهها نیز با انگشتان یا دست انجام شده.
سولر دیاس با اشاره به آنکه غارهای روستای کاستل د کاستیس از مجموعه اصلی آثار بزرگ شمایی تشکیل میشوند، گفت: جنبه انتقالی و چینهشناسی رنگ در این نقش مایههای بزرگ شمایی قابل توجه است ضمن آنکه نقشمایههای به دست آمده در محوطه باستانی کواا د ای اور روستای بنیارس، افرادی را با دستان رو به بالا نشان میدهد که در حالت دعا هستند و ما معتقد هستیم که جنسیت آنها مونث است. همه غارهایی که به طور قطعی به عنوان معبد تفسیر میشوند دارای نقشمایههای هنری عظیم با رنگ مایههای قرمز هستند و با توجه به ترکیب قرارگیری آنها مانند یک اثر هنری برنامهریزی شده نمود پیدا میکنند. همچنین رنگ طبیعی نارنجی که برای ترسیم این نقشمایهها بر روی طیف خاکستری رنگ دیوار غارها استفاده شده، میتواند دلیلی بر یادمانی بودن آنها باشد.
رئیس واحد نمایشگاهها و گسترش موزه باستانشناسی آلیکانته با اشاره به آنکه در غارهای دیگر نیز طرحهای این چنینی پیدا کردهاند، گفت: یکی از طرحها سه انسان را دست در دست هم نشان میداد. همچنین نقشمایهای از یک گاو با چشمان از روبه رو و شاخها کشف کردیم که یک زن بیسر که دامنی بزرگ بر تن داشت و با یک دست شاخ گاو را لمس میکرد و با دست دیگر ابزاری تشکیل شده و تعدادی نوار را نگه داشته است در کنار آن بود. تصویر این زن که تصور میکنیم مانند کشیش برای آن زمان بود در غارهای دیگر نیز دیده شده است؛ به نظر میرسد در این مکانها مراسمهایی برگزار میشد و شخصی برای شرکتکنندگان سخنرانی میکرد. احتمالا باروری زمین و حیوانات، نیایش با آسمان یا یک ستاره در طلب بارش باران از جمله نیایشهایی باشد که در آن زمان انجام میشد.
کشف نخستین پناهگاه صخرهای دارای هنر سنگنگاره در آلیکانته به سال ۱۹۲۲ میلادی میرسد. نقشمایههایی که چشمانی درشت و اشکال هندسی در کنار دست خطهای باستانی داشتند. سولر دیاس معتقد است: میدانیم که این نقشمایهها حرفهای ناگفتهای دارند و ۳ هزار سال از تاریخ بشر را بازگو میکنند سعی ما بر آن است تا از این میراث پاسداری کنیم و آن را به نسلهای آینده برسانیم.